جزئیات آزادسازی و مدیریت سهام عدالت توسط ۵۰ میلیون ایرانی / سهامداران، سهام عدالت خود را بفروشند یا نگه دارند؟

با ابلاغیه رهبر انقلاب مبنی بر آزادسازی سهام عدالت دوباره در شب گذشته مورخه ۹ اردیبهشت ماه ۱۳۹۹، موضوع سهام عدالت به بحث روز رسانه‌ها تبدیل شد.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ طرح اولیه واگذاری سهام شرکت‌های دولتی به عموم مردم به تصویب دولت هشتم رسید؛ اما در آن دولت اجرایی نشد. این طرح در ابتدای کار دولت نهم مورد توجه قرار گرفت، به گونه‌ای که پس از ابلاغ سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، مصوبه شماره ۷۲۶۸۳/ت ۳۴۴۸۴ ه. تاریخ ۱۷ /۱۱/ ۱۳۸۴ هیات وزیران با نام "آیین نامه اجرایی افزایش ثروت خانوار‌های ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون بر اساس توزیع سهام عدالت" منجر به فراهم شدن بستر قانونی لازم برای اجرای طرح توزیع سهام عدالت شد. در واقع سهام عدالت نوعی یارانه بود که طبق نظر دولت نهم، از طریق شرکت های تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار شد.

تعداد مشمولان سهام عدالت چند نفر است؟

بنا بر آخرین آمار‌های رسمی ذکر شده توسط پایگاه اطلاع رسانی سهام عدالت، مشمولان دریافت این سهام ۴۹ میلیون و ۱۵۲ هزار و ۷۴۲ نفر هستند که از این تعداد حدود ۲ میلیون و ۵۸۵ هزار و ۳۹۲ نفر فوت شده اند.

از چه زمانی سود سهام عدالت به حساب مشمولان واریز شد؟

ارزش سهام عدالت در حال حاضر چقدر است؟

آزادسازی سهام عدالت با ابلاغیه رهبر انقلاب

در شب گذشته نهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۹ رهبر انقلاب با صدور ابلاغیه‌ای ضمن موافقت با درخواست رییس‌جمهور برای آزادسازی سهام عدالت و با اشاره به نقش سهام عدالت در گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانواده‌های کم درآمد، موارد سه‌گانه‌ای را به عنوان امور لازم الرعایه در این واگذاری‌ها مورد تأکید قرار دادند و خاطرنشان کردند: دولت هر چه زودتر اقدامات مقتضی را به عمل آورد تا مردم سریعتر از منافع سهام خود بهره‌مند شوند.

در متن ابلاغیه آمده بود؛

بسم الله الرحمن الرحیم

در پی تصمیم واگذاری درصدی از سهام اصل ۴۴ قانون اساسی در قالب سهام عدالت با هدف گسترش عدالت اجتماعی و توانمندسازی خانوارهای کم درآمد، انتظار این بود که توسط مسئولین مربوط در دولتهای مختلف با اجرای دقیق مواد هشتگانه ابلاغی ۱۳۸۵/۴/۱۲ هرچه سریع تر مقدمات لازم برای آزادسازی سهام عدالت و واگذاری تعیین قیمت آن به بورس فراهم گردیده و آیین‌نامه‌های اجرایی تهیه و به اجرا درآید.

در هر صورت با توجه به شرایط فعلی اقتصادی و عزم دولت برای عمل به تکالیفی که به عهده اوست، با آزادسازی سهام عدالت با رعایت امور زیر، موافقت می‌شود:

• دارندگان سهام عدالت مجازند در محدوده زمانی مشخص مالکیت مستقیم سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر را انتخاب نمایند و به تناسب، نقش مدیریتی خود را ایفا کنند.

• مقررات مورد نیاز جهت انتقال سهام به صاحبان سهام عدالت توسط شورایعالی بورس تدوین و تصویب شود. این مصوبات برای کلیه دستگاههای اجرایی لازم‌الاجراست.

• نسبت به سهام باقیمانده در شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی، شورایعالی بورس موظف است ضمن تشویق ماندگاری صاحبان سهام در شرکت‌های مذکور، از طریق مبادی ذیربط هرچه زودتر زمینه‌ی ورود آن شرکتها را در بورس فراهم نماید.

با توجه به تأخیری که در طول زمان نسبت به تحقق اهداف واگذاری این سهام پیش آمده است، و به دلیل ضرورت بهره‌مندی هرچه سریعتر مردم از منافع سهام خود، لازم است دولت محترم هرچه زودتر اقدامات مقتضی در جهت تحقق موارد مذکور در بندهای سه گانه فوق را به‌عمل آورد.

چرا در آزادسازی سهام عدالت تعلل شد؟

همان گونه که عنوان شد در سال ۱۳۹۴ پرداخت اقساط سهام عدالت به اتمام رسید و سهامداران، از سال ۱۳۹۵ می‌توانستند به سهام خود دسترسی داشته باشند. اما این اتفاق تا شب گذشته که ابلاغیه رهبر انقلاب در این زمینه منتشر شد، رخ نداد. پرسش بسیاری این است که چرا چهار سال طول کشید تا آزادسازی سهام عدالت اتفاق بیفتد؟

علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی سازی شب گذشته در یک گفتگوی تلویزیونی در این باره گفت: همان گونه که مستحضر هستید حدود دوازده سال پیش سهام عدالت با ابلاغیه رهبری و اجازه‌ای که به دولت دادند، اجرایی شد. وی ادامه داد: بنابراین طبیعی بود که برای هر تغییری در سهام عدالت نیاز به اجازه رهبر انقلاب بود و در ابلاغیه قبلی رهبر انقلاب مدیریت مستقیم توسط مردم دیده نشده بود. همچنین تا سال ۱۳۹۵ که اقساط سهام عدالت پرداخت می‌شد و از سال ۱۳۹۵ تا سال ۱۳۹۷ نیز سود سهام عدالت به حساب مردم واریز شد.

صالح افزود: از سال ۱۳۹۷ به بعد نیز حدود یک سال و نیم لایحه دولت در مورد آزادسازی سهام عدالت در مجلس بود. همه این موارد دست به دست هم داد تا آزادسازی سهام عدالت با تعلل انجام شود، ولی همان گونه که عرض کردم ما تا اجازه مقام معظم رهبری را نمی‌داشتیم اجازه این را نداشتیم که بتوانیم مستقیم این سهام را به نام مردم کنیم.

روش های آزادسازی سهام عدالت چیست؟

رئیس سازمان خصوصی سازی در این خصوص اظهار داشت: «از روز چهارشنبه دهم اردیبهشت ماه ۹۹ (امروز) مشمولان سهام عدالت می توانند با ورود به سامانه سهام عدالت به نشانی www.Samanese.ir و وارد کردن کد ملی خودشان، انتخاب کنند که  خودشان مستقیم آمادگی مدیریت سهام شرکت های سرمایه پذیر سهام عدالت را دارند. ما هم به تناسب سهامی که مشمولین دارند این را به بورس اعلام می کنیم و سهام به نام خود مردم خواهد شد و متناسب با آن، مالکیت و مدیریت سهام به عهده خودشان خواهد بود، ولی خواهش من است که همه ورود نکنند و صرفا افرادی که آمادگی دارند و مایل هستند که خودشان مدیریت کنند، این انتخاب را داشته باشند و آن هایی که ورود نمی کنند از طریق شرکت های سرمایه گذاری سهام عدالت استانی پیگیری داشته باشند.»

وی همچنین در گفتگو با مهر اظهار داشت: مردم تا سی روز فرصت دارند انتخاب کنند که آیا راسا می‌خواهند وارد بورس شوند یا خیر. هر ده روز هم گزارش گیری کرده و گزارش را به بورس می‌دهیم.  صالح در پاسخ به این سوال مهر که هر فرد سهام چه شرکتی را می‌تواند در اختیار بگیرد، گفت: ۳۶ شرکت بورسی و ۱۴ شرکت غیربورسی داریم. سهام شرکت‌های غیربورسی در شرکت سرمایه گذاری سهام عدالت استان باقی می‌ماند و از طریق سهام سرمایه گذاری استانی می‌توان ورود کرد تا اینکه به تدریج یکی یکی وارد بورس شوند و سهام آن افراد هم به تدریج جدا و به آنها داده شود.

صالح گفت: همه سهامداران از هر ۳۶ شرکت بورسی سهام دارند. در واقع دو نوع سهامدار داریم؛ یکسری از مشمولان تحت پوشش کمیته امداد هستند که تخفیف ۵۰ درصدی داشتند و سهامشان یک میلیون تومانی است و مابقی مشمولان مردم عادی بودند که سهامشان ۵۳۰ هزار تومان بوده است. همه مشمولان به یک میزان از شرکت‌ها سهام دارند و این‌طور نبوده که فردی از یک شرکت سهام داشته باشد و از شرکت دیگر، سهام نداشته باشد.

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی ادامه داد: هر کسی در این سی روز اعلام کند که خواهان مدیریت سهام توسط خودش است، از طریق سپرده گذاری بورس، کد بورسی به فرد داده می‌شود. اما احراز هویت فرد، زمانی انجام می‌شود که قصد فروش سهام را داشته باشد. بنابراین تا وقتی قصد فروش سهام خود را نداشته باشد، نیازی به مراجعه حضوری نیست.

در نتیجه بر اساس این گزارش، هر یک از سهامداران محترم سهام عدالت می‌توانند با مراجعه به سایت www.Samanese.ir با انتخاب یکی از دو روش زیر نسبت به تعیین نحوه مدیریت سهام عدالت متعلق به خود تصمیم‌گیری نمایند.

روش اول: استفاده از روش سهامداری مستقیم

در صورت انتخاب آزادسازی به روش مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام‌ عدالت مستقیم و بدون واسطه با لحاظ مراتب ذیل به فرد متقاضی تخصیص و انتقال خواهد یافت.

• به میزان سهام تخصیص‌یافته به هر فرد در شرکت‌های سرمایه پذیر سهام‌عدالت و به‌ تناسب ارزش مقطع واگذاری، تعدادی از سهام ۳۶ شرکت بورسی به شما تخصیص خواهد یافت. علاوه بر آن، این دسته از سهام‌داران سهام عدالت، به ازای سهام شرکت‌های غیر بورسی سرمایه‌پذیر سهام عدالت، سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را نیز دریافت خواهند نمود.

• در این حالت مسئولیت حفظ، نگهداری و مدیریت سهام اختصاص‌یافته به عهده سهامدار بوده و در راستای حفظ ارزش سهام تخصیص‌یافته، قابلیت نقل‌وانتقال سهام مزبور به غیر و فروش آن بر اساس محدودیت‌های زمانی و مقداری تعیین‌شده توسط شورای عالی بورس صورت خواهد گرفت.

• مطابق قانون تجارت فرد سهامدار محسوب شده و از مزایای سهام تخصیص‌یافته از جمله سود و … بهره‌مند خواهد شد.

• دو ماه پس از تاریخ انتخاب روش مذکور می‌توانید با مراجعه به سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) از تعداد سهام تخصیص‌یافته نزد شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت مطلع شوید.

• شایان‌ ذکر است بهره‌مندی از خدمات قابل ‌ارائه از جمله ایجاد امکان معامله پذیری سهام تخصیص‌یافته در آینده منوط به مراجعه به سامانه سجام، ثبت‌نام و احراز هویت در مراکز تعیین‌شده می‌باشد.

روش دوم: استفاده از روش سهام‌داری غیرمستقیم

در صورت انتخاب آزادسازی به روش غیرمستقیم، مالکیت و مدیریت سهام ‌عدالت با لحاظ مراتب ذیل از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی خواهد شد و حق انتقال به غیر و دخل و تصرف در آن وجود نخواهید داشت.

• با این تفویض اختیار، سهام شرکت‌های سرمایه پذیر سهام‌عدالت متعلق به فرد توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی ساماندهی خواهد شد.

• سهام مزبور در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (۷۰%) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری پروژه استانی (۳۰%) ساماندهی خواهد شد.

همان گونه که مقام معظم رهبری در ابلاغیه خود اعلام کردند، شورای عالی بورس، ساز و کار فروش سهام عدالت را مشخص خواهد کرد و مشخص خواهد شد که سهامداران چگونه و با چه محدودیتی هایی می توانند برای فروش سهام خود اقدام کنند.

سهامداران، سهام عدالت خود را بفروشند یا نگه دارند؟

علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی سازی در این باره گفت: من اصلا توصیه به فروش نمی کنم، چون هم اکنون وضع بازار سهام بسیار عالی است و بازدهی بسیار خوبی دارد و همین زمان که ما اقساط سهام عدالت را گرفتیم ارزش این سهام حدود ده برابر شد. یعنی ارزش سهام عدالت مردم عادی که سهام آن ها نزدیک به 530 هزار تومان می باشد هم اکنون به 5.5 میلیون تومان افزایش یافته است. ضمن اینکه چیزی حدود 270 هزار تومان طی سه سال سود سهام عدالت پرداخت شده است. بنابراین توصیه من این است که در بورس بمانند و هم سود سهام عدالت را داشته باشند و هم از افزایش قیمت سهام بهره ببرند.

فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز امروز در حاشیه جلسه هیات دولت با اشاره به خبر آزادسازی سهام عدالت گفت: به عنوان کارشناس توسعه ملی به مردمی که نمی‌توانند سهام خود را مدیریت کنند، بگویم که از فروش فوری و شتاب زده آن خودداری کنند. زیرا ممکن است تعدادی از افراد سودجو با قیمتی بسیار پایین‌تر از ارزش واقعی سهام نسبت به خرید این اوراق امتیاز اقدام کنند و این بسیار خطرناک است، زیرا این سهام ارزشمند است.

مشمول کردن ۳۰ میلیون جامانده نیاز به دستور رهبری دارد

رئیس سازمان خصوصی سازی گفت: از یک ماه آینده که سهام عدالت منتقل شود، بورس ایران با ۶۰ میلیون سهامدار مستقیم و غیرمستقیم، بزرگترین بورس دنیا می‌شود. بورس قول داده که زیرساخت‌ها را فراهم کند. به نقل از مهر، صالح افزود: سهام عدالت سال ۸۵ با مجوز رهبری ایجاد شد. از این روی برای افزودن شرکت‌ها و افزایش تعداد سهامداران و ۳۰ میلیون جامانده از شمول سهام عدالت، نیاز به مجوز مجدد رهبر انقلاب داریم.