بین الملل تابناک: گمانه زنیها و خبرهای متعددی پیرامون روابط ایران و عربستان در رسانههای منطقهای و بین المللی در جریان است. در حالی که برخی ناظران و تحلیلگران معتقدند عادی سازی روابط بین دو کشور زمان بر است، عده دیگری آن را قریب الوقوع میدانند.
با وجود برخی اختلافات بین ایران و عربستان، مدتی است که مذاکرات بین تهران و ریاض برای بهبود مناسبات دو کشور آغاز شده است. ماه گذشته (۲۹ خرداد) «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشور ـ که برای حضور در «مجمع دیپلماسی آنتالیا» به ترکیه سفر کرده بود ـ با حضور در یک نشست خبری و در پاسخ به سوالی درباره رابطه ایران و عربستان سعودی اظهار داشت: «ما تا به حال سه بار با عربستان در بغداد گفتگو کردیم. اما همه منتظر نتایج انتخابات ریاستجمهوری بودند.»
ظریف همچنین در این نشست درباره روابط ایران با عربستان گفت: من حاضرم همین فردا به عربستان سعودی سفیر بفرستم ولی به خودشان بستگی دارد. هیچ دلیلی وجود ندارد که ما نتوانیم اختلافاتمان را با سعودی ها حل و فصل کنیم.
«سعید خطیبزاده» سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز اواسط تیرماه گذشته در واکنش به موضع اعلام شده از سوی «فیصل بن فرحان آل سعود» وزیر امور خارجه عربستان، مبنی بر استقبال این کشور از گفتوگو با ایران، گفت: «مقامات عربستان سعودی باید بدانند که جمهوری اسلامی ایران بر اساس مواضع اصولی خود، همواره خواهان حفظ صلح و امنیت منطقه خلیج فارس توسط کشورهای منطقه بوده است. ما همواره از گفت وگو برای دستیابی به نتایج ایجابی استقبال کرده و نگاهمان به مذاکره با عربستان مثبت است.»
اظهارات خطیب زاده، واکنش به موضع گیری وزیر خارجه عربستان بود که در گفتوگو با روزنامه ایتالیایی «لارپابلیکا» اعلام کرد «باب گفتوگوی عربستان با ایران باز است و ریاض از آن استقبال میکند.» بن فرحان ابراز امیدواری کرد که گفتوگوهای اخیر با ایران منجر به بسته شدن صفحه اختلافات قبلی شود.
میانجیگری عمان برای حضور هیات عربستانی در مراسم تحلیف رئیسی
خبرها حاکی است، عمان میانجیگری و رایزنی های خود برای حضور هیاتی سعودی برای حضور در مراسم تحلیف ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور جدید ایران را دو چندان کرده است.
در همین رابطه، منابعی آگاه به «سعودی لیکس» گفتند که سلطان نشین عمان در تلاش برای ایجاد فضای مثبت، تلاش های خود را بین همه طرف های درگیر (ایران، عربستان و انصارالله یمن) افزایش داده، و بنا بر آن، قرار است هیاتی عربستانی در مراسم تحلیف رئیسی حضور پیدا کند.
روز گذشته نیز یک منبع آگاه در گفتوگو با اعتمادآنلاین از احتمال حضور نمایندهای از پادشاهی عربستان در مراسم تحلیف سیدابراهیم رئیسی خبر داد و اظهار کرد: با توجه به حلوفصل تمامی موارد اختلافی دوجانبه هر لحظه امکان اعلام بهبود روابط تهران و ریاض و بازگشایی سفارتخانهها وجود دارد.
او افزود: در حال حاضر مذاکرات در پایتختهای برخی کشورهای عربی در جریان است و بیشتر موارد اختلافی نه در مورد مناسبات ایران و عربستان بلکه درباره وضعیت کشورهای یمن، لبنان و عراق است.
این منبع آگاه با بیان این که احتمال میدهد در مراسم تحلیف آقای رئیسی اتفاقی رخ دهد، ادامه داد: طرفین در حال مذاکره هستند که در مراسم تحلیف حرکت نمادینی انجام شده و پس از آن روابط آغاز شود.
او تصریح کرد: بر اساس شنیدهها خوشبختانه گفتوگوهای تهران و ریاض وارد فضای سیاسی نشده و در رویه قابل قبولی پیش میرود. پس امکان ازسرگیری مناسبات وجود دارد.
به گفته این منبع آگاه، نخستوزیر عراق در آینده نزدیک به واشنگتن سفر میکند و بهبود روابط ایران و سعودی یکی از موارد احتمالی گفتوگوی او با بایدن خواهد بود؛ اما با این حال باید دید اوضاع چگونه پیش میرود.
از سال ۲۰۱۶ که روابط دیپلماتیک دو کشور قطع شد، تهران در این پنج سال همواره تلاش کرده با کشورهای همجوار و منطقه روابط حسنه ای داشته باشد، ولی این اراده در خاندان آل سعود به چشم نمی خورد. از نگاه ناظران چند موضوع مهم بسترساز تغییر نگرش مقامات سعودی نسبت به ایران شده که گرفتاری ریاض در منطقه به ویژه در جنگ یمن، تغییر رویکرد کلی دولت جدید آمریکا درباره مسائل منطقه ای و همچنین گام های مذاکره کنندگان هسته ای اعضای برجام در پایتخت اتریش از آن جمله اند.