انتقاد از پارازیت، «گاندو» و طرح صیانت مجلس

به گزارش «تابناک»، این شاعر در گفت‌وگو با ایسنا درباره وضعیت فرهنگ و ادبیات از جمله میزان رونق و حمایت از نشست‌ها و رویدادهای ادبی در دولت دوازدهم اظهار کرد: می‌توان گفت که در چهار سال گذشته هم وضعیت فرهنگ، هنر و ادبیات تقریبا مانند وضعیت‌ دیگر موضوعات در کشور خیلی حال‌شان خوب نبود؛ یعنی حال فرهنگ و ادبیات هم خیلی خوب نبوده، چرا که هنرمند هنگامی می‌تواند یک اثر هنری خوب خلق کند که به لحاظ حال روحی در شرایط قابل قبولی باشد. به قول حافظ: «کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد». به همین دلیل، من گمان می‌کنم این گرفت و گیرهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ... باعث شده خاطر هنرمندان و شاعران ما حزین باشد و این خاطر حزین نمی‌تواند اثر هنری قابل قبولی خلق کند.

او سپس به طور خاص به وضعیت شعر پرداخت و با بیان این نظر که "اساسا وزارت فرهنگ در هر دو دولت آقای روحانی خوب عمل نکرد" گفت: جشنواره‌های شعر مثل جشنواره شعر «فجر» را تقریبا به بدترین شکل ممکن برگزار کردند. یک‌سری از جشنواره‌های خوب ادبی مثل «کتاب فصل»، «گام اول» و ... را تعطیل کردند و موجب شدند شاعران و نویسندگان کم‌تر از این رویدادها بهره‌مند شوند.

حبیبی کسبی ادامه داد: نمی‌دانم از منظری هم می‌توان این تقصیر را بر گردن دولت انداخت یا نه، اما در کشور ما وقتی مشکلات اقتصادی پدید آمده، همیشه اولین چیزی که قربانی شده و اولین بودجه‌ای که قطع شده، بودجه فرهنگ، هنر و ادبیات بوده است. طبیعی هم هست، حتی در یک خانواده هم وقتی مشکل مالی به وجود بیاید، اولین چیزی که از سبد خرید خانواده کنار می‌رود، کتاب، سینما، روزنامه و ... است. قطعا خانواده از غذا و لباس‌شان نمی‌زنند تا کتاب بخرند. در چند سال اخیر هم مشکلات اقتصادی باعث شده بود که برای فرهنگ و ادبیات و هنر کم‌تر هزینه کنند و کم‌تر زمان و بودجه اختصاص دهند، بنابراین فکر می‌کنم خلق و تولید آثار هنری - از حیث کیفیت به کنار - از حیث کمیت هم بسیار تقلیل رفته است.

این شاعر آیینی همچنین درباره انتظار خود از دولت سیزدهم برای حوزه فرهنگ و ادبیات اظهار کرد: تمنایم این است که هر بزرگواری که به عنوان وزیر فرهنگ دولت آینده انتخاب می‌شود و با هر تیمی که کار می‌کند، سروسامانی به این به‌هم‌ریختگی وضعیت فرهنگ و هنر کشور بدهد، به این گل و گشادی که باعث می‌شود گاهی کسی از در دروازه رد نشود اما از ته سوزن رد شود؛ در عرصه ممیزی کارهایی منتشر می‌شود و آثاری بیرون می‌آید که آدم متعجب می‌شود و از طرفی چیزهایی محدود می‌شود، که باز هم متعجب‌کننده است.

او در ادامه با بیان این‌که "همه جهان این را متوجه شده‌اند که مهم‌ترین عرصه برای مردم‌شان و تاثیرگذاری بر جهان، عرصه رسانه و هنر است" گفت: تا زمانی که نتوانیم جریان استیلای رسانه‌ای و هنری غرب بر کشورمان را متوقف کنیم و نتوانیم عرصه رسانه‌ای را که تقریبا در آن شکست خورده‌ایم مجددا به دست بیاوریم و در آن تاثیرگذار باشیم، این وضعیت افول فرهنگی و اخلاقی که اکنون دیده می‌شود، ادامه پیدا می‌کند.

محمود حبیبی کسبی افزود: اگر بخواهیم رک بگوییم، جامعه ما به لحاظ فرهنگی و اخلاقی در یک وضعیت نزولی قرار دارد، این هم به نظر من به جهت استیلای رسانه‌ای است که غرب بر مردم پیدا کرده. بیش از این‌که مردم ما به صداوسیمای کشور خودشان نگاه کنند، به شبکه‌های ماهواره‌ای نگاه می‌کنند. تازه با این همه پارازیت، باز هم بیشتر به آن‌ها توجه می‌کنند. حتی سریال‌هایی که در شبکه‌های نمایش خانگی تولید می‌شود، بیشتر از سریال‌های تلویزیونی بیننده دارد و این نشان می‌دهد ما عرصه فرهنگ و رسانه را باخته‌ایم و این اظهر من الشمس است. آدم واقعا باید کور باشد که نتواند این شکست سنگین را ببیند. تا وقتی ما از این شعارزدگی دست نکشیم و شکست هنری و رسانه‌ای را جدی نگیریم و برنامه مدون نداشته باشیم، نمی‌توانیم با این جریان مقابله کنیم و تا وقتی که بخواهیم به شکل سلبی، دستوری، نظامی و با پارازیت و ممنوع کردن مقابل هجوم رسانه‌ای غرب بایستیم این شکست ادامه پیدا خواهد کرد و سنگین‌تر هم خواهد شد.

او که معتقد است "عرصه نرم را نمی‌شود با تجهیزات سخت پاسخ داد" بیان کرد: باید بپذیریم در طول این سال‌ها در عرصه فرهنگ، هنر، ادبیات و رسانه بد کار کرده‌ایم و وقتی این بد کار کردن را قبول کردیم، آن وقت می‌توانیم برای خوب شدن یک‌سری تصمیمات بگیریم. این تصمیمات را هم ندهیم یک‌سری افراد که هیچ تخصصی در این زمینه ندارند، بگیرند. باید اهالی فرهنگ و هنر و کارشناسان این عرصه را بیاوریم و از آن‌ها خواهش کنیم تا بگویند چه کنیم از این وضعیت افول که در آن گیر کرده‌ایم بیرون بیاییم. و هر چه اهالی فن گفتند، بپذیریم و انجام دهیم تا شاید بتوانیم در یک برنامه بلندمدت شرایط را عوض کنیم.

این شاعر در توضیح بیشتر و در پاسخ به سوالی درباره این‌که منظور از آن‌چه گفته‌ شد، تقویت محتوا است یا خیر و نیز در ارتباط با طرحی مرتبط مثل صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، اظهار کرد: بله، منظور تقویت محتواست، وقتی می‌خواهیم برای مبارزه با آن‌چه آقایان جنگ نرم می‌نامند، اقدام کنیم. البته من معتقد به جنگ نرم نیستم چون آن‌ها کار رسانه‌ای‌شان را انجام می‌دهند و این ما هستیم که کم‌کاری می‌کنیم. ما باید با اهداف خودمان فیلم بسازیم، موسیقی تولید کنیم و شعر بگوییم و داستان بنویسیم و با این آثار فرهنگی و رسانه‌ای مقابل‌شان بایستیم. با پارازیت که نمی‌شود مقابل فیلم، سریال و موسیقی ایستاد. با بستن سایت نمی‌شود مقابل اخبار ایستاد، چون از جای دیگری می‌آید؛ «پری‌رو تاب مستوری ندارد/ چو در بندی ز روزن سر برآرد». این مثل سیلی می‌ماند که اگر سرریز شود، از هر جا هم که بسته شود، از جای دیگری بیرون می‌آید. طرح صیانت از حقوق کاربران هم واقعا در روزگار اینترنت ماهواره‌ای کمیک است، ما تازه داریم به اوایل دهه ۷۰ برمی‌گردیم که مردم در گونی سیب‌زمینی ویدیو کرایه می‌کردند. این‌گونه برخوردهای اشتباه فقط موجبات سنگین‌تر شدن شکست را فراهم می‌آورد. راهش این است که عرصه را باز بگذریم و به جای این، ما هم محتوا تولید کنیم؛ اگر محتوای هنرمندانه و صادقانه عرضه شود، مخاطب هم با جان و دل تحویل می‌گیرد.

حبیبی کسبی در پایان با انتقاد از عملکرد تلویزیون بیان کرد: همین شبکه نمایش خانگی را که شبکه‌های من و تو و بی‌بی‌سی نساخته‌اند، آقای محمدحسین مهدویان که برای شهدا و موضوعات ارزشی فیلم ساخته، برای شبکه نمایش خانگی مجموعه «زخم کاری» را ساخته است و مردم پول می‌دهند و آن‌ را می‌بینند اما تلویزیون را که رایگان است، نمی‌بینند؛ این را بفهمیم و تحلیل کنیم. ببینیم مردم چقدر «گاندو» را می‌بینند و چقدر «زخم‌کاری» را می‌بینند، با در نظر گرفتن این‌که برای دیدن «زخم کاری» باید هزینه کنند. سریال‌های نمایش خانگی در مقیاس خودشان خیلی بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند؛ چرا؟ چون من وقتی یک شب سعی می‌کنم بنشینم و «گاندو» ببینیم، تقریبا فقط ۱۰ دقیقه می‌توانم آن را تحمل کنم، آن‌قدر که ضعیف و شعاری است. این راه که ما می‌رویم به ترکستان است.