به گزارش تابناک اقتصادی؛ حذف یا تداوم سیاست ارز ترجیحی؛ این گزارهای است که این روزها همزمان با رونمایی از لایحه بودجه ۱۴۰۱، صدر بحث و جدلهای موافقان و مخالفان دلار ۴۲۰۰ تومانی است؛ دلاری که از اوایل سال ۹۷ توسط تیم اقتصادی دولت روحانی در اقتصاد ایران متولد شد و تا به امروز حدود ۶۰ میلیارد دلار به نرخ دولتی در اختیار گروهی از واردکنندکان قرار گرفته است. اما آنچه تقریبا همگان بر آن اتفاق نظر دارند، تحقق نیافتن اهداف تعیین شده برای این سیاست ارزی است. اهدافی که قرار بود در کنار ثبات در بازار ارز، به ثبات قیمت کالاهای اساسی و ضروری مردم نیز منجر شود، ولی نه تنها نرخ دلار تا به امروز هفت برابر بیشتر از نرخ ۴۲۰۰ افزایش داشته است، بلکه بهای کالاهای اساسی همچون روغن، با تورم چند ده درصدی مواجه بوده و نتیجه همه این ارزپاشیهای دولت، به ایجاد رانت برای گروهی خاص از وارداتچیها منجر شد.
حال با گذشت بیش از سه سال از رونمایی از دلار جهانگیری در اقتصاد ایران، دولت سیزدهم به ریاست سید ابراهیم رئیسی قصد دارد تا جراحی اقتصادی با رویکرد توزیع عدالت محور یارانهها را اجرایی کند؛ بنابراین، برای این اقدام، در اولین گام، دولت در بودجه سال آینده برنامهای برای تداوم تخصیص ارز ترجیحی برای واردات کالاهای اساسی و دارو ندارد و در مقابل، در دو ردیف بودجهای ۱۰۶ و ۶۶ هزار میلیارد تومانی، به دنبال پرداخت یارانه به سرپرستان خانوار است تا با این رویکرد، از هدر رفت منابع ارزی دولتی و شکل گیری رانت و فساد جلوگیری کند.
در این میان، موضوع راهکار جایگزین در صورت حذف ارز ترجیحی، برای حمایت از معیشت مردم، اهمیت زیادی دارد، به گونهای که در محافل غیررسمی خبرها، حکایت از برنامه ریزی دولت برای پرداخت یارانه سوم در کنار یارانه نقدی و معیشتی دارد و برخی از محاسبات حاکی از پرداخت یارانه سوم به مبلغ ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان به ازای هر فرد است.
اما از سوی دیگر، گروهی از کارشناسان اقتصادی نگران افزایش نقدینگی و رشد تورم در اقتصاد هستند و معتقدند با افزایش مبالغ یارانههای نقدی، شاهد افت بیشتر قدرت خرید مردم خواهیم بود؛ بنابراین، راهکار پیشنهادی این گروه از کارشناسان اقتصادی، ایجاد سازوکاری برای پرداخت غیرنقدی یارانهها به سرپرستان خانوار است.
حال بر اساس این گزارش، هفته گذشته «تابناک» یک نظرسنجی مطرح کرد و حدود ۱۱۰۰۰ مخاطب در نظرسنجی که به مدت یک هفته نمایش داده شد، نظر خود را بیان نمودند. در این نظرسنجی از مخاطبان تابناک پرسیده شد: «در صورت حذف ارز ۴۲۰۰، بهترین راهکار حمایتی دولت از معیشت مردم چه باید باشد؟»
در پاسخ به این نظرسنجی سه گزینه زیر آمده بود؛
افزایش مبلغ یارانههای نقدی
ارائه بن کارت خرید کالا
توزیع سبدکالایی در بین قشرهای محروم و کم برخوردار
بنابراین، گزینه اول حدود ۳۳ درصد؛ گزینه دوم حدود ۴۶ درصد و گزینه سوم نیز حدود ۲۰ درصد را به دست آوردند؛ بنابراین، آنچه مخاطبان سایت تابناک به آن بیشتر اشاره داشتند، تعیین راهکار جایگزین در بستر «ارائه بن کارت خرید کالا» بوده است. این موضوع البته نیازمند ایجاد ساختار و بسترسازی مناسب از سوی نهادهای مرتبط در حوزه تنظیم بازار و توزیع کالا در سطح کشور است. به بیان دیگر در صورتی میتوان با ارائه بن کارت خرید به مردم، از معیشت و قدرت خرید آنها نیز حمایت کرد که هر فرد ایرانی با ارائه بن کارت خود به فروشگاههای تعیین شده، تعداد مشخصی از کالاها را دریافت کند و هرگز امکان جایگزینی کالاها و یا تبدیل اعتبار آن به وجه نقد را نداشته باشد. از سوی دیگر، توسعه و افزایش تعداد این فروشگاه ها در سراسر کشور و در تمام نقاط شهری و روستایی به عنوان یک پیش نیاز بایستی مدنظر تصمیم گیران قرار بگیرد.
تذکر: برخی از مخاطبان «تابناک» در پیامهایی اعلام کردند که میتوانند در نظرسنجی چندین بار رای دهند که پس از کسب نظر بخش فنی و پشتیبانی مشخص شد که نظرسنجی برای افراد شرکت کننده مجددا نمایش داده میشود، اما رای دهی دوباره آنان اعمال نمیشود؛ لذا از این بابت مخاطبان «تابناک» نگران نباشند.