از ابتدای ماه مارس پس از آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین، محموله‌های نفت روسیه به مقصد هند افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده‌اند و به نظر می رسد قرار است دهلی نو نفت ارزان‌تری از مسکو خریداری کند.
به گزارش تابناک اقتصادی، ناظران صنعت نفت می گویند چین که بزرگترین خریدار نفت روسیه است، هم نفت بیشتری با تخفیف بالا از روسیه خریداری خواهد کرد.
کشورهای واردکننده بزرگ نفت مانند هند و چین با قیمتهای بالای نفت که از سال میلادی گذشته افزایش پیدا کردند، دست و پنجه نرم می کنند. اگرچه قیمتهای نفت در هفته‌های اخیر متغیر بوده و بین صعود و سقوط در نوسان بوده اند اما همچنان حدود ۸۰ درصد رشد در مقایسه با سال گذشته نشان می دهند.
مت اسمیت، تحلیلگر ارشد شرکت کپلر در این باره گفت: ما بر این باوریم که چین و تا حد کمتری هند، خرید نفت روسیه که تخفیف بالایی خورده است را افزایش خواهند داد.
این اقدام برخلاف موضع‌گیری قدرتها و شرکتهای بزرگ جهان است که به تحریم نفت روسیه مبادرت کرده‌اند. آمریکا واردات انرژی روسیه را در واکنش به حمله نظامی به اوکراین هدف تحریم قرار داده است و انگلیس قصد دارد تا پایان سال ۲۰۲۲ واردات نفت از روسیه را متوقف کند. اما اتحادیه اروپا برای انجام اقدام مشابه هنوز به توافق نرسیده است. به گفته تحلیلگران، تحریمها شکاف بزرگی را در بازار ایجاد می کنند و روسیه هم با نفت زیادی روبرو می شود که قادر به فروش آن نیست.
آژانس بین‌المللی انرژی در ۱۷ مارس اعلام کرد نفت اورل روسیه با تخفیف بی‌سابقه‌ای عرضه شده است اما خرید آن تاکنون محدود بوده و واردکنندگان آسیایی همچنان به تامین کنندگان سنتی در خاورمیانه، آمریکای لاتین و آفریقا وابسته بوده‌اند.
نفت اورال، گرید نفتی اصلی صادراتی روسیه است. تا اواسط مارس آژانس بین‌المللی انرژی انتظار داشت سه میلیون بشکه در روز نفت روسیه از آوریل نتواند وارد بازار شود اما در صورت افزایش محکومیت عمومی و تشدید ممنوعیت‌ها، این رقم ممکن است افزایش پیدا کند.
الن والد، رئیس شرکت "ترانس ورسال کانسالتینگ" به شبکه سی ان بی سی گفت: چندین شرکت بازرگانی کالا نظیر گلنکور و ویتول دو هفته پیش برای نفت اورال تخفیف ۳۰ دلار و ۲۵ دلار در هر بشکه عرضه می کردند.
به گفته اسمیت، محموله‌های نفت روسیه به مقصد هند نسبتا غیرمتداول هستند و در کل سال ۲۰۲۱ تنها ۱۲ میلیون بشکه نفت روسیه به هند فروخته شد. وی از دسامبر صادرات از روسیه به هند را مشاهده نکرده بود با این حال از ابتدای مارس، پنج محموله نفت روسیه معادل حدود شش میلیون بشکه بارگیری شده و به مقصد روسیه حرکت کرده اند و قرار است در اوایل آوریل تخلیه شوند. این میزان نصف حجمی است که هند سال گذشته از روسیه وارد کرده بود و رشد قابل توجهی محسوب می شود.
کرملین در ۲۴ فوریه حمله به اوکراین را آغاز کرد و از آن زمان بازارها به دلیل واهمه از کمبود عرضه، دچار التهاب شده اند زیرا روسیه میزان قابل توجهی از نفت و گاز مورد نیاز جهان را تامین می کند.
موسسه ANZ Research در این باره گفت: نفت روسیه همچنان خریدار پیدا می کند. پالایشگاههای هندی با افزایش اختلاف قیمت نفت اورال نسبت به برنت، مناقصه‌های خرید متعدد برگزار کرده اند.
طبق آمار آژانس بین‌المللی انرژی، روسیه حدود پنج میلیون بشکه نفت در روز صادر می کند و سومین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان پس از آمریکا و عربستان سعودی است.
روابط تاریخی نزدیک آمریکا و هند
به گفته تحلیلگران و بر اساس برخی گزارشهای رسانه ای، هند ممکن است خرید نفت ارزان بیشتری از روسیه را با تخفیف حدود ۲۰ درصد آغاز کند. بر مبنای قیمتهای فعلی نفت، این تخفیف به بیش از ۲۰ دلار در هر بشکه می رسد.
سمیر ان کاپادیا، مدیر تجارت شرکت مشاوره روابط دولتی ووژل در ایمیلی به شبکه سی ان بی سی گفت: سهم نفت روسیه از واردات سالانه هند بین دو تا پنج درصد است. دهلی نو معمولا از عراق، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و نیجریه نفت وارد می کند اما همه این کشورها در حال حاضر نفت خود را با قیمت بالاتری می فروشند. اکنون انگیزه های دولت هند اقتصادی است نه سیاسی. هند همواره به دنبال قراردادی در استراتژی واردات نفت خود بوده است و هنگامی که ۸۰ تا ۸۵ درصد از نفت مورد نیاز با واردات تامین می شود، نادیده گرفتن تخفیف ۲۰ درصدی به خصوص به دنبال پاندمی و کندی رشد اقتصاد جهانی، دشوار است.
فراتر از بهره مندی از تخفیف، هند در خرید نفت روسیه به روابط دوستی خود با این کشور توجه دارد.
هند سومین واردکننده بزرگ نفت در جهان است و در حال بررسی گزینه هایش برای همکاری با یک دوست قدیمی است. هند و چین تاکنون از دادن رای در سازمان ملل متحد برای محکومیت حمله نظامی روسیه به اوکراین خودداری کرده اند.
هر دو کشور سابقه دوستی طولانی دارند. روسیه در حوزه های مختلفی شامل تامین تجهیزات نظامی و دفاعی از هند پشتیبانی کرده است. روسیه همچنین در مسائل حساسی مانند اختلاف با چین و پاکستان در خصوص منطقه کشمیر، از هند پشتیبانی کرده است.
فشار کاخ سفید برای محدود کردن خرید نفت خام از روسیه مورد بی اعتنایی دهلی نو واقع شده است. پرسش اصلی این است که اگر روابط دوستی هند و روسیه قوی‌تر شود، آمریکا و اروپا چه واکنشی نشان خواهند داد.
هند به نوبه خود موضع تدافعی گرفته است. یک مقام دولتی هند دو هفته پیش اظهار کرده بود کشورهایی که در تامین نفت خودکفا هستند یا کشورهایی که خودشان از روسیه واردات دارند، نمی توانند حامی محدودیت تجارت باشند.
اگر کشورهای غربی توجه هند را به این موضوع جلب کنند که حمایت از روسیه ممکن است نفوذ ژئوپلیتیکی چین در منطقه را مستحکم کند، در این صورت اوضاع ممکن است تغییر کند.
اگر چین نفت بیشتری از روسیه خریداری کند عجیب نیست
تحلیلگران انتظار دارند چین که بزرگترین واردکننده نفت جهان است هم به دنبال خرید نفت ارزانتر از روسیه باشد.
این غول آسیایی در حال حاضر هم بزرگترین خریدار نفت روسیه به شمار می رود و طبق آمار آژانس بین‌المللی انرژی، در سال ۲۰۲۱ به طور میانگین ۱.۶ میلیون بشکه در روز نفت روسیه را وارد کرد.
به گفته الن والد، چین همچنان نفت روسیه را وارد می کند و اگر چینی‌ها بخواهند پول نفت را به یوان و با تخفیف پرداخت کنند، احتمالا خریدشان را افزایش می دهند. اساسا روسیه برای فروش نفت خود تحت فشار قرار گرفته است. شماری از کشورها شامل آمریکا و اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۱ نفت ایران را بر سر برنامه هسته ای هدف تحریم قرار دادند اما این امر مانع از آن نشد که چین نفت ایران را به هر طریق خریداری کند.
وی گفت: افزایش خرید چین از روسیه ممکن است روی قیمتها تاثیر بگذارد. اگر نفت بیشتری از روسیه به چین صادر شود، در آن صورت روی واردات نفت چین از صادرکنندگانی نظیر کویت، امارات متحده عربی و تا حدودی عربستان سعودی تاثیر می گذارد و این حقیقت که چین قادر است با تخفیف خوبی نفت مورد نیازش را تامین کند، روی قیمتهای بازار جهانی تاثیر خواهد گذاشت.
همانطور که نفت ارزان ایران به چین سرازیر می شود ؟