بین الملل تابناک: شورش گروه نظامی و نیابتی واگنر علیه ارتش روسیه و اعلام جنگ به دولت این کشور را باید یکی از مهم ترین رویدادهای داخلی روسیه در چند دهه اخیر دانست که توجهات بین المللی زیادی را به خود معطوف کرده است؛ گروهی که تا همین چند روز پیش همراه با ارتش روسیه علیه اوکراین می جنگید، اما اکنون سلاح خود را به سوی ارتش روسیه گرفته است.
مسئله ای که هم اکنون فضای سیاسی و امنیتی روسیه را متشنج کرده و چشم انداز مشخصی درباره آینده آن وجود ندارد. آیا این شورش می تواند به یک بحران داخلی تمام عیار برای پوتین تبدیل شود؟ با این شورش، ماشین جنگی روسیه در اوکراین تضعیف یا متوقف می شود؟ ممکن است این شورش تبدیل به یک کودتا، جنگ داخلی و انتقال قدرت در روسیه شود؟
این ها پرسش هایی است که هم اکنون ذهن بسیاری از تحلیل گران بین المللی را به خود مشغول کرده است. در همین رابطه، تابناک در گفتگو با دکتر «عفیفه عابدی» پژوهشگر مسائل روسیه و امور بین الملل به پیامدها و نتایج این رویداد داخلی در روسیه پرداخته است.
عابدی در پاسخ به این سوال که شورش واگنرها چه تاثیری بر ماشین جنگی روسیه در اوکراین خواهد داشت، عنوان کرد: مسلما شورش گروه واگنر علیه ارتش روسیه رویدادی کم سابقه است و اهمیت زیادی دارد. این شکاف در میان نیروهای نظامی روسیه یکی از پیامدهای جنگ اوکراین است و موجب تضعیف جبهه روسی در جنگ اوکراین می شود. البته نکته حائز اهمیتی که باید در نظر داشت این است که منازعه یک گروه شبه نظامی با گرایش ناسیونالیسم افراطی با ساختار قدرتی است که الگوی رفتاری آن بهره بردن از ناسیونالیسم افراطی در جنگ اوکراین است. در واقع در اصل جنگ اوکراین اختلاف نظری میان آنها مشاهده نمی شود. بعضا آنها همدیگر را به کارشکنی در جنگ اوکراین متهم می کنند. با این حال پراکندگی بین نیروهای روسی در جنگ اوکراین می تواند ماشین جنگی روسیه را تضعیف کند و شرایط میدانی را برای روس ها پیچیده تر خواهد کرد. اما به نظرم این به طور مستقیم به معنای تقویت موضع اوکراینی ها نخواهد بود.
وی در رابطه با اثرات این شورش بر وضعیت سیاسی داخلی در روسیه افزود: تحولات اخیر در داخل روسیه هزینه های سیاسی، نظامی و امنیتی بلندمدت هم خواهد داشت. از ابتدای جنگ اوکراین، پوتین برای پشتوانه اجتماعی و ایدئولوژیکی در جنگ، تلاش نمود ناسیونالیسم افراطی در میان روس ها را تحریک کند که این مضاف بر حمله به اوکراین، یک نوع قمار راهبردی بود. تقویت ناسیونالیسم تهاجمی و ارتجاعی، قراردادن تسلیحات سبک و سنگین در اختیار آنها شاید به پیشروی ژئوپلتیکی در اوکراین کمک می کرد، اما روشن بود هزینه ساز خواهد بود و در داخل روسیه پیامدهایی در جنگ قدرت خواهد داشت که دیر یا زود خود را نشان می داد.
این کارشناس مسائل روسیه در پایان افزود: منازعه اخیر نشان می دهد روسیه چقدر شکننده شده است. اما این به معنای تغییر شگرف در صحنه سیاسی روسیه نیست. ارتش روسیه یکی از ارتش های بزرگ جهان است و تنها با بخشی از ظرفیت خود احتمالا به زودی شورشیان را سرکوب می کند. با این حال پیامدهای سیاسی و امنیتی آن باقی خواهد ماند و اقتدار پوتین را هم خدشه دار نشان می دهد.
دیگر کارشناسان چه می گویند؟
به گفته «ایان گارنر» کارشناس مسائل روسیه و نویسنده کتاب جدیدی در مورد پیامدهای جنگ در اوکراین، رئیس واگنر دست خود را بیش از حد باز کرده است.
او گفت:«پریگوژین تاس انداخته است و اکنون دولت او را برای همیشه از بین می‌برد. من گمان می‌کنم شانس پریگوژین برای راه اندازی یک کودتای موفقیت آمیز بسیار اندک است. دولت روسیه پول و آزادی عمل برای اقدام را در اختیار دارد. چرا جنگجویان واگنر باید در نبردی تا سرحد مرگ در کنار پریگوژین قرار گیرند»؟
به گفته یکی از تحلیلگران این هرج و مرج به منزله ناقوس مرگ برای گروه واگنر است که نه تنها در اوکراین بلکه در آفریقا نیز فعال بوده است. «تاتیانا استانووایا» تحلیلگر سیاسی و موسس شرکت مشاوره R-Politik در کانال تلگرامی خود نوشت: "تحولات هر چه که باشد قطعا به معنای برچیده شدن واگنر است".
او نوشته که این پایان پریگوژین و پایانی برای واگنر است. او افزوده است: «این یک لحظه مهم است. بسیاری از نخبگان مخالف پوتین خواهند گفت که چرا وضعیت تا اینجا پیش رفته و رئیس جمهور زودتر واکنش نشان نداده است. به همین دلیل است که کل این داستان ضربه‌ای به پوتین خواهد بود».
واگنر 