مریم حسینی موحد/ تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سال¬های گذشته مورد علاقه بسیاری از محققان رشته‌های رفتار سازمانی و روانشناسی، خصوصاً روانشناسی اجتماعی بوده است.
در مطالعات رفتار سازمانی، تعهد سازمانی وابستگی روانی کارکنان به سازمان است. تعهد سازمانی می‌تواند بر دیگر بازخورد‌های سازمانی مثل رضایت شغلی و تعیین اهداف سازمانی تأثیر داشته باشد. عوامل زیادی (رضایت شغلی، امنیت شغلی، اشتیاق شغلی) در تعهد سازمانی تاثیرگذارهستند؛ بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، پژوهشی در خصوص یک شرکت دولتی و یک شرکت خصوصی صورت گرفته که به بررسی عوامل مؤثر بر تعهد کاری پرداخته است. برای رسیدن به نتیجه مطلوب از پرسشنامه استاندارد رضایت شغلی، امنیت شغلی، تعهد شغلی واشتیاق شغلی برای گردآوری اطلاعات استفاده گردید.
جامعه آماری این پژوهش، کارشناسان، مدیران و پرسنل یک شرکت دولتی و یک شرکت خصوص بوده‌اند. نتایج پژوهش نشان داد میانگین امنیت شغلی در هر دو شرکت بالاتر از متوسط ارزیابی می‌گردد. اما وضعیت امنیت شغلی و رضایت شغلی در شرکت دولتی بهتر از شرکت خصوصی بوده است. از سویی تعهد شغلی در هر دو یکسان ارزیابی شد. اما جالب است بدانید میانگین وضعیت تعهد شغلی و اشتیاق شغلی در بین شرکت خصوصی بهتر از پرسنل سازمان دولتی بود. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد در هر دو سازمان رابطه معناداری بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی وجود دارد، اما بین اشتیاق شغلی و تعهد سازمانی در هر دو شرکت رابطه‌ای وجود ندارد.
تعهد سازمانی می‌تواند بر دیگر بازخورد‌های سازمانی مثل رضایت شغلی و تعیین اهداف سازمانی تأثیر داشته باشد. مطالعه میزان تعهد افراد نسبت به سازمان، خود یکی از روش‌های مناسب برای قضاوت در مورد میزان موفقیت یا عدم موفقیت سازمان در تحقق اهداف مورد نظر به شمار می‌رود. از طرفی فقدان این عامل بر رفتار افراد، عملکرد شغلی و رضایت آنان تأثیر مستقیم گذارده و در نهایت بر سازش و تعادل فرد با محیط کار و سلامت روان او تأثیرگذار است. تعهد سازمانی نشان می‌دهد که اعضای تیم چقدر به محل کار خود اهمیت می‌دهند.
سطوح بالای تعهد می‌تواند بهره‌وری در محل کار را افزایش دهد، روحیه تیم را تقویت کند و توانایی شرکت را برای رسیدن به اهدافش افزایش دهد. تعهد سازمانی به عنوان یکی از ارزش‌های ضروری برای کارکنان در سازمان، جهت بقای سازمان و تعالی آن مطرح است که کارکنان را نسبت به اهداف سازمان مسئول کرده و موجب می‌شود که کارکنان به نحو احسن وظایف خود را در سازمان به انجام برسانند، با سازمان احساس نزدیکی و همبستگی پیدا کنند و در سازمان ماندگار باشند.
از سویی دیگر نباید فراموش کرد طبق پژوهش صورت گرفته، توزیع عادلانه درآمد، بیشترین اثر مثبت و تکراری بودن شغل بیشترین اثر منفی را بر تعهد سازمانی دارند.
در بخش دیگری از نتایج پژوهش نشان داد میانگین امنیت شغلی در سازمان دولتی نسبت به شرکت خصوصی بالاتر از متوسط ارزیابی می‌گردد. یکی از دلایل تفاوت احساس امنیت شغلی در دو سازمان را باید به ماهیت دو سازمان مرتبط دانست. سازمانی که دولتی است و افراد و پرسنل در آن استخدام رسمی آن سازمان بوده و از طریق آزمون‌های استخدامی جذب شده‌اند احساس امنیت شغلی بالاتری دارند. در صورتی که شرکت خصوصی به دلایل مختلف از جمله تغییر و تحولات مدیریتی در آن، به طبع پرسنل و کارکنان را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد. بسیاری از افراد این شرکت دارای قرارداد سالانه هستند و نوع استخدام آن‌ها قراردادی بوده، بنابراین احساس امنیت کمتری دارند.
مقایسه نتایج نشان می‌دهد وضعیت رضایت شغلی در سازمان دولتی بهتر از شرکت خصوصی است که این مسئله با افزایش سن نمود بیشتری پیدا می‌کند. به عبارت دیگر جوانان (افراد ۱۸ تا ۲۹ سال) مشغول در دو سازمان مورد بررسی رضایت کمتری از شغل خود دارند.
در پایان به طور کلی نتایج مقایسه‌ای به دست آمده نشان می‌دهد میانگین وضعیت امنیت شغلی و رضایت شغلی در سازمان دولتی بهتر از شرکت خصوصی است. در مقابل میانگین وضعیت تعهد شغلی و اشتیاق شغلی در بین پرسنل شرکت خصوصی بهتر از پرسنل سازمان دولتی است.
