به گزارش تابناک به نقل از تسنیم ، محمدجواد ظریف وزیر سابق دولت ایران صبح امروز در دومین همایش ملی سیاست خارجی ایران که در تالار وحدت دانشگاه بین‌المللی شهید باهنر کرمان برگزار شد با بیان اینکه باعث افتخار است که در دانشگاه شهید باهنر کرمان و در استان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و شهید بزرگوار سپهبد قاسم سلیمانی در خدمت دوستان هستم، اظهار داشت: یاد و خاطره شهید باهنر، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و شهید بزرگوار برادر عزیزم شهید سلیمانی را گرامی می‌دارم و با صلواتی به روح آنها سخنان خود را آغاز می‌کنم.
وزیر امور خارجه دولت‌های یازدهم و دوازدهم با تشکر از برگزار کنندگان این همایش، گفت: از اینکه نتوانستم به دلیل جلسه‌ای که امروز عصر در تهران داشتم به صورت حضوری در همایش باشم عذرخواهی می‌کنم.
وی با بیان اینکه سیاست خارجی، منافع ملی و امنیت ملی در هم تنیده است و اگر بخواهیم در این زمینه نظریه‌پردازی کنیم ابتدا به نظریه‌پردازی بومی نیاز داریم، افزود: نظریه با مکتب متفاوت بوده و یک ابزار تحلیل است و در مجموع به نظریه نیاز داریم اما نباید خودمان را در چارچوب زندان نظریه قرار بدهیم.
ظریف با اشاره به اینکه ارتباط سیاست خارجی و منافع و امنیت ملی مهم است و سیاست خارجی که نتواند امنیت و منافع ملی را دنبال کند ناکارآمد است و نمی‌تواند مؤثر باشد، بیان کرد: سیاست خارجی که منفعت ملی را دنبال نمی‌کند، نمی‌تواند سیاست خارجی مؤثر و مفیدی باشد.
وی گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار خود با مردم کرمان و خوزستان فرمودند که وحدت ملی و حضور مردم در انتخابات قدرت ملی می‌آفریند و امنیت آفرین است.این سخن مقام معظم رهبری بسیار ارزشمند و مبنایی در ارتباط با قدرت ملی و سیاست خارجی است. عناصر تعیین‌کننده امنیت و منافع ملی، فقط عناصر مادی نیستند و عناصر انگیزشی نیز بسیار اهمیت دارند.
وزیر سابق امور خارجه ایران با اشاره به اینکه در قانون اساسی کشور، پنج عنصر قدرت نظامی، قدرت اقتصادی، قدرت دیپلماسی، امنیت داخلی و انسجام داخلی داریم که حداقل دو عنصر دیپلماسی و انسجام ملی، عناصر معنایی امنیت ملی هستند، افزود: باید با گزاره‌های وارداتی مقابله کنیم که می‌گویند آرمان را باید از منافع ملی جدا کرد. این نگرش، یک نگرش صرفا تبلیغاتی است که مبلغان همی نگرش هم خودشان در کشورشان از این نگرش استفاده نمی‌کنند. تصور اینکه منافع آرمانی با منافع ملی ما در تضاد است تصور بسیار غلط و اشتباهی است.
وی با بیان اینکه از دیدگاه جامع‌نگر بعد از عنصر بقا، عنصر مردم مهمترین عامل قدرت ملی و بازدارندگی در کشور است، گفت: با توجه به سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی آنچه که به کشور قدرت و بازدارندگی می‌دهد، مردم هستند که با دو عنصر رضایتمندی مردم و مشروعیت نظام ایجاد می‌شود.
ظریف با اشاره به اینکه قدرت مردم بوده که باعث حفظ کشور شده و نگرانی قدرت‌های بزرگ جهانی از فرهنگ مقاومت، ایستادگی و ایثار مردم ایران است، بیان کرد: شهید حاج قاسم سلیمانی نماد بزرگ فرهنگ مقاوم و ایثار است.
وی با بیان اینکه براساس سند چشم‌انداز الهام‌بخشی یعنی اینکه جمهوری اسلامی ایران بتواند برای دیگران نمونه باشد، افزود: مهمترین عنصر در الهام‌بخشی این است که مردم منطقه و دنیا به جمهوری اسلامی به چشم یک نمونه نگاه کنند. ما یک عنصر نمونه بودن را داریم و آن پیام انقلاب و پیام مقاومت در مقابل سلطه است.
وزیر امور خارجه دولت‌های یازدهم و دوازدهم با اشاره به اینکه بیش از بقیه عناصر قدرت کشور، عنصری که دیگران را نگران کرده، همین است و دشمنان از نفوذ معنوی ایران نگران هستند، ادامه داد: اسرائیل از نفوذ معنوی ایران نگران است و مقابله او با ما برای همین است.
وی با اشاره به اینکه اسرائیل تلاش می‌کند این نگرانی خود را با یک نگرانی ساختگی جایگزین کند که بتواند در دنیا ایجاد امنیتی‌سازی و تهدیدانگاری کند، افزود: طرف مقابل ما از قدرت گفتمانی انگیزشی، معنایی، روایت‌سازی، قالب‌بندی و تصمیم‌سازی برای تهدیدسازی ایران استفاده می‌کند.
وی با بیان اینکه نباید فراموش کنیم که عناصر معنوی قدرت ما می‌تواند بیشتر از قدرت اقتصادی و جغرافیایی ما جای پایی در سطح بین‌المللی فراهم کند، گفت: این قدرت است که جمهوری اسلامی ایران را روی نقشه جهان قرار داده است و اصل الهام‌بخشی ایران را نباید فراموش کنیم.
ظریف با اشاره به اینکه میزان قدرت را نه با اندازه تولید ناخالص داخلی ما می‌سنجند که نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه یک منبع قدرت است، افزود: توسعه اقتصادی، توسعه همه جانبه و پایدار، انسجام اجتماعی و توان نظامی هرکدام یک منبع قدرت است اما هیچ‌کدام از اینها تمام قدرت نیست و ما نیاز داریم تمام منابع قدرت داخلی را در کنار نفوذ خارجی فراهم کنیم. درباره بحث نفوذ و حضور مسئله‌ای وجود دارد که اگر مقایسه بخوایم بکنیم، باید این دو نگاه را در سیاست 13 ساله آمریکا از سال 1991 تا سال 2004 مقایسه کنیم که براساس حضور اجرا شده بود اما نتیجه‌گیری که در گزارش همیلتون در سال 2004 منتشر شد نشان داد که این حضور به کاهش قدرت آمریکا انجامید نه به افزایش و بیشتر نفوذ است که می‌تواند قدرت را افزایش دهد.
وی با بیان اینکه اعتقاد دارم برای کشوری مانند جمهوری اسلامی ایران که مبنای اعتقادی به روابط بین‌الملل داشته است باید نگرش غیرمادی را داشته باشیم و مبانی فکری خود را در نظریه ببینیم گفت: نباید گول این حرف را بخوریم که ایران باید بین آرمان و دولت بودن یکی را انتخاب کند. ما همزمان هم آرمانیم و هم دولت. آمریکایی به درست یا به غلط، حتی دروغ هم می‌گویند که آرمان‌هایشان را همه‌جا اجرا نمی‌کنند اما آمریکا آمادگی ندارد که آرمان‌هایش را از منابع قدرت ملی جدا کند و لااقل در بیان آرمان‌هایش را حفظ می‌کند. لذا اینکه بپذیریم که یک آمریکایی به ما بگوید شما باید بین آرمان و دولت تفکیک قائل شوید یعنی ما یکی از پایه‌های مهم قدرت و امنیت ملی و منافع ملی را از دست داده‌ایم. تضاد منافع ملی با آرمانی اشتباه است. اگر به ایران می‌گویید منافع آرمانی خود را کنار بگذارد، چرا خودتان این منافع را کنار نمی گذارید؟
ظریف با بیان اینکه جدایی آرمان از قدرت یعنی یکی از پایه‌های مهم امنیت و منافع ملی خود را از دست دادیم، گفت: فراموش نکنید مشروعیت، رضایتمندی مردمی و عزتمندی بسیار مهم است که اگر بخواهیم معادله هسته‌ای را درست درک کنیم از طرف خارج، این معادله امنیتی‌سازی و از داخل این، معادله عزت است؛ یعنی دیگران نباید به ما تحمیل کنند که ما چه می‌توانیم بکنیم و چه نباید بکنیم. معادله هسته‌ای ایران که یک قسمتش امنیتی‌سازی و یک قسمت آن عزتمندی است که دیدگاه مقام معظم رهبری است و از سه پایه عزت، حکمت و منفعت ایجاد شده که حکمت و منفعت هم روش رسیدن به عزت است. عزت مبنای سیاست خارجی ما و عنصر مبنایی و انگیزشی قدرت است که نباید آن را فراموش کنیم.
وی با بیان اینکه ضرورت اولویت‌بندی منافع همچنان وجود دارد، افزود: اگر بقا در خطر باشد می‌توان از سایر منافع برای مدت کوتاهی چشم‌پوشی کرده یا کمتر به آن توجه شود، لذا اولویت‌بندی‌ها در منافع ملی بسیار مهم است.
وزیر سابق امور خارجه ایران گفت: عنصر سومی که در سند چشم‌انداز هم به آن اشاره شده الهام‌بخشی است که از طریق نفوذ به دست می‌آید نه نفوذ؛ الهام‌بخشی یک عنصر بسیار مهم است که بازدارندگی کشور و قدرت را افزایش می‌دهد و از آسیب‌پذیری جلوگیری می‌کند.
