جنگ نتانیاهو با ژنرال ها؛ پای پسر هم در میان است!

بین الملل تابناک: «گای زیو» در مقاله ای که توسط موسسه مطالعات خاورمیانه منتشر شده نوشته است: خصومت کمپین نتانیاهو از جمله اعضای کابینه جناح راست و وفاداران سیاسی او در رسانه‌ها و پسر بزرگش یائیر به عنوان مشاور غیر رسمی پدر علیه ارتش اسرائیل و رهبری شین بت آشکار است.

از 7 اکتبر، یائیر نتانیاهو پست‌های رسانه‌های اجتماعی را به اشتراک گذاشته و «لایک» کرده است که به شدت نسبت به تشکیلات امنیتی انتقاد می‌کنند، حتی تا آنجا پیش رفته که نشان می‌دهد سپهبد هالوی در تلاش برای سازماندهی کودتای نظامی بوده است.

ترجمه متن مقاله در ادامه می آید.

هنگامی که هرتزل هالوی، فرمانده ارتش اسرائیل در ژانویه گذشته در جلسه کابینه امنیتی شرکت کرد، مورد حمله وزرای هم پیمان «بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر اسرائیل به دلیل طرح او برای باز کردن تحقیقات داخلی در مورد شکست های ارتش قبل و در جریان حادثه 7 اکتبر قرار گرفت.

گرچه ممکن است عجیب به نظر برسد که وزرای دولت در بحبوحه بزرگترین جنگ پنج دهه اخیر اسرائیل تصمیم گرفتند به ژنرال ارشد کشور حمله کنند، اما این حادثه بخشی از کارزار نتانیاهو برای سرزنش این ناکامی و همچنین شکست های بعدی بود.

بلافاصله پس از حملات 7 اکتبر حماس، مقامات ارشد امنیتی اسراییل به نوبت برای نقش خود در عدم پیش‌بینی حمله، تقصیرهایی را بر عهده گرفتند. مدیر آژانس امنیت داخلی شین بت، «رونن بار» اعلام کرد به عنوان کسی که این سازمان را رهبری می کند، مسئولیت حمله 7 اکتبر با من است. ژنرال «هرتزل هالوی»، رئیس ستاد نیروهای نظامی اسرائیل (IDF) شکست های ارتش را پذیرفت و اخیراً مسئولیتی را که به عنوان فرمانده ارتش اسرائیل در طول جنگ بر عهده دارد، تکرار کرد. در 17 اکتبر، سرلشکر «آهارون هالیوا»، رئیس اطلاعات ارتش اسرائیل گفت که مسئولیت کامل این شکست را بر عهده دارد و شش ماه بعد استعفای خود را اعلام کرد.

برخلاف مقامات امنیتی و اطلاعاتی، نتانیاهو تا حد زیادی در مورد نقش خود در شکست‌هایی که به 7 اکتبر منتهی شد سکوت کرده است. هفت ماه بعد از جنگ، هنگامی که در مصاحبه‌ای با شخصیت تلویزیونی آمریکایی دکتر فیل مک‌گرو تحت فشار قرار گرفت، نتانیاهو این سکوت را شکست و به طور مبهم بر مسئولیت خود تاکید کرد و گفت: من خودم و همه را در این مورد مسئول می‌دانم، اما جامعه اطلاعاتی مسئولیت واقعی 7 اکتبر را بر عهده دارد.

با این حال ماه‌هاست که مقامات ارتش و سرویس‌های ویژه تلاش کرده‌اند علیه نتانیاهو و اقدامات او موضع گیری کنند. در ژانویه «گادی آیزنکوت»، عضو کابینه جنگ و  رئیس سابق ستاد ارتش اسرائیل دیدگاه جامعه امنیتی را منعکس کرد و گفت که نتانیاهو مسئولیت واضح خونین ترین حمله صورت گرفته را بر عهده دارد.

خصومت کمپین نتانیاهو از جمله اعضای کابینه جناح راست و وفاداران سیاسی او در رسانه‌ها و پسر بزرگش یائیر به عنوان مشاور غیر رسمی پدر علیه ارتش اسرائیل و رهبری شین بت آشکار است. از 7 اکتبر، یائیر نتانیاهو پست‌های رسانه‌های اجتماعی را به اشتراک گذاشته و «لایک» کرده است که به شدت نسبت به تشکیلات امنیتی انتقاد می‌کنند، حتی تا آنجا پیش رفته که نشان می‌دهد سپهبد هالوی در تلاش برای سازماندهی کودتای نظامی بوده است.

تنش‌های نتانیاهو با ژنرال ها بر سر استراتژی جنگ غزه

تنش بین نتانیاهو و روسای امنیتی تنها به این پرسش که چه کسی مسئول ناتوانی در جلوگیری از حمله حماس بوده، محدود نشده است. در حالی که توجه رسانه‌ها بر شکاف بین دولت نتانیاهو و دولت بایدن بر سر استراتژی جنگ غزه متمرکز شده است، نتانیاهو همچنین با رهبری نظامی و اطلاعاتی کشورش بر سر اجرای این جنگ درگیر شده است.

نهادهای امنیتی عمیقاً به دلیل عدم تصمیم گیری نتانیاهو در مورد جنبه های کلیدی جنگ، از عملیات زمینی در شهر رفح در جنوب غزه گرفته تا دستیابی به توافقی که آزادی گروگان های اسرائیلی را تضمین می کند، دچار مشکل شده است.

آنها معتقدند تزلزل او دستاوردهای جنگ را به خطر می اندازد، باعث آسیب استراتژیک می شود و حیات کشور را بی جهت به خطر می اندازد. آیزنکوت رئیس سابق ارتش اسرائیل، در ماه فوریه نامه‌ای به اعضای کابینه ارسال کرد و به آنها هشدار داد که عدم اتخاذ تصمیمات عملیاتی، دستیابی به اهداف جنگ را دشوارتر می‌کند.

آنچه باعث ممانعت از تصمیم گیری های روشن و تنش بیشتر روابط نتانیاهو با سران ارتش و اطلاعات شده است در واقع رویه نخست وزیر برای ممانعت از ملاقات آنها با وزیر جنگ خود جهت بحث در مورد نجات گروگان ها و همچنین عملیات نظامی بوده است. گالانت به نوبه خود در این مورد با نتانیاهو مقابله کرده و به او گفته است که نخست وزیر با ممانعت از چنین جلساتی به امنیت ملی آسیب می زند.

در 15 می، گالانت علناً در یک سخنرانی تلویزیونی با نتانیاهو روبرو شد، که در آن از بلاتکلیفی خطرناک نتانیاهو انتقاد کرد و از او خواست که علناً حکومت نظامی یا مدنی اسرائیل بر غزه را رد کند - آینده ای که شرکای جناح راست افراطی نتانیاهو تصور می کنند.

متعاقباً متحدان سیاسی نتانیاهو در جلسه فراکسیون حزب لیکود به وزیر جنگ حمله کردند. سه روز بعد، یکی از اعضای کابینه جنگ یعنی «بنی گانتز»، رئیس سابق ستاد ارتش اسرائیل کنفرانس خبری خود را در مقابل دوربین ها برگزار کرد و در آن تهدید کرد که دولت را ترک خواهد کرد، مگر اینکه نتانیاهو با طرحی موافقت کند که به بازگشت اسرا بپردازد و یک اداره غیرنظامی ایجاد کند که به جای حماس بر غزه حکومت کند. نتانیاهو به سرعت هر دو بیانیه را رد کرد.

ناامیدی هایی که ژنرال های سابق در کابینه جنگ نتانیاهو ابراز کردند با احساسات موجود در نهاد امنیتی مطابقت دارد. از دسامبر گذشته، درخواست‌های سران موساد، شین بت و ارتش اسرائیل مبنی بر گفتگو در مورد ترتیبات پس از جنگ توسط نتانیاهو رد شده است. بر اساس گزارش ها، روسای امنیتی طرح خود را تدوین کرده اند که بر اساس آن قبایل فلسطینی جایگزین حکومت حماس می شود که به طور موقت غزه را اداره می کنند. اما نتانیاهو بارها و بارها از انجام مذاکرات اساسی درباره استراتژی غزه پس از جنگ امتناع کرده است. در رایزنی های امنیتی با نتانیاهو، درست چند روز قبل از بیانیه گالانت، هالوی، رئیس ارتش اسرائیل عدم وجود استراتژی «روز بعد» را محکوم کرد که به گفته او به تلاش های جنگی ارتش اسرائیل آسیب می رساند.

سابقه طولانی تنش بین نتانیاهو و نهادهای امنیتی

علیرغم تصویری که نتانیاهو از خود به عنوان آقای امنیت ترسیم نموده - هاله ای که در پی 7 اکتبر شکسته شد - نهاد امنیتی اسرائیل مدت هاست که نتانیاهو را مسئول ناامنی می داند. از نظر جامعه نظامی و اطلاعاتی، او مرد حرف است تا عمل. نتانیاهو در سال‌های اخیر، به عنوان  رهبر فاسد تحت کیفرخواست که در اختیار افراطی‌های راست گرا بوده  و بقای سیاسی خود را به آنها وابسته است. مدت‌ها قبل از جنگ کنونی غزه، ژنرال‌ها و جاسوسان ارشد اسرائیل به طور معمول با نتانیاهو در مورد مسائل کلیدی، از مدیریت برنامه هسته‌ای ایران گرفته تا جهت‌گیری وضع موجود و عدم ابتکار او در قبال فلسطینی‌ها درگیر شده بودند و توانایی او را برای مدیریت اوضاع رد می‌کردند.

شکاف نتانیاهو با تشکیلات امنیتی اسرائیل را می توان در اولین دوره نخست وزیری او در دهه 1990 دنبال کرد. او با در نظر گرفتن اعضای ارشد ارتش به عنوان چپ‌هایی که بیش از حد مایل به دادن امتیازات ارضی به فلسطینی‌ها بودند، ژنرال‌ها را از روند صلح اسلو دور کرد و به طور معمول مشاوران آنها و روسای اطلاعات را برکنار کرد. سپس با وزیر جنگ وقت خود، اسحاق مردخای جنگید، که به همراه آمنون لیپکین رئیس سابق خود را در مبارزات انتخاباتی مجدد خود در سال 1999 به چالش کشیدند. نتانیاهو انتخاب مجدد خود را به ایهود باراک، یکی دیگر از فرماندهان سابق ارتش اسرائیل، باخت. این شکست تحقیرآمیز باعث شد نتانیاهو ژنرال ها را به عنوان سرسخت ترین رقبای خود ببیند.

امروز، در حالی که اسرائیل به دنبال درهم شکستن حماس و بازگرداندن اسیرانش از غزه است، گالانت و ژنرال‌های سابقش در کابینه جنگ همراه با رهبری ارتش و روسای سرویس‌های اطلاعاتی، مصمم هستند که از گام برداشتن نتانیاهو در مسیرجنگ جلوگیری کنند.

فراتر از جنگ غزه، این جنگ برای آینده اسرائیل و پیوند دادن جامعه متشکل از مقامات امنیتی فعال و بازنشسته به یکدیگر است. این اعتقاد آنهاست که نتانیاهو بقای سیاسی خود را بیش از هر چیز در اولویت قرار داده است.

با این کار او به احزاب مذهبی راست افراطی که برای ماندن در قدرت به آنها نیاز دارد، اجازه داد سیاست را دیکته کنند. دستور کار آن‌ها –برتری مطلق یهودیان، قوه قضائیه ضعیف، اعمال حاکمیت بر کرانه باختری و شهرک‌سازی مجدد نوار غزه- شدیداً با دیدگاه صهیونیستی سکولار از یک جامعه یهودی دموکرات و متکثر در تضاد است.

اگرچه جامعه امنیت ملی اسرائیل یکپارچه نیست، اما به طور کلی از نهادهای قوی مانند دادگاه‌های مستقل و راه‌حل دو کشوری برای درگیری با فلسطینی‌ها حمایت می‌کند. اگرچه برای پیش‌بینی اینکه اسرائیل پس از نتانیاهو چگونه خواهد بود، زود است، جامعه امنیتی مشتاق است که زودتر به آن دوران برسد.