اهمیت سفر وزیر خارجه ایران به پاکستان/ امنیت مرزی؛ شاه کلید گسترش روابط

این سفر بخشی از تماس دیپلماتیک تهران برای مشورت با همسایگان و کشور‌های منطقه در مورد تنش‌های در حال جوش بین ایران و رژیم اسرائیل است.

به گزارش سرویس بین الملل تابناک، «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران اواخر شب دوشنبه برای یک سفر دو روزه وارد اسلام آباد شد. اعضای هیأت ایران که به ریاست عراقچی به اسلام آباد سفر کرده‌اند، در بدو ورود به پایگاه هوایی نورخان از سوی «نسیم ورایچ» معاون منطقه‌ای وزارت امور خارجه پاکستان و «رضا امیری مقدم» سفیر ایران در پاکستان مورد استقبال قرار گرفتند.

وزیر امور خارجه ایران در جمع خبرنگاران گفت: جمهوری اسلامی ایران و پاکستان از روابط ویژه‌ای برخوردارند که ریشه در همسایگی، پیوند‌های قدیمی، روابط دامنه دار مردمی و همچنین ارتباطات گسترده سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دارد. روابط ما با پاکستان همواره برادرانه و دوستانه بوده و در این سفر نیز تلاش خواهد شد طیف وسیعی از مناسبات فی مابین و همکاری‌های همه جانبه را مورد بررسی قرار دهیم.

در جریان این سفر عراقچی در اولین دیدار خود، با حضور در مقر فرماندهی کل ارتش پاکستان در شهر راولپندی، با ژنرال سید عاصم مُنیر فرمانده ارتش این کشور دیدار کرد. در این دیدار در مورد آخرین تحولات مرتبط با روابط دوجانبه ایران و پاکستان، وضعیت منطقه به ویژه همکاری‌های دفاعی-نظامی و امنیت در مرز‌های مشترک صحبت کردند. 

وزیر امور خارجه ایران همچنین در ادامه دیدارها، پس از حضور در محل وزارت امور خارجه در اسلام‌آباد مورد استقبال محمد اسحاق دار همتای خود قرار گرفت. نخست وزیر پاکستان با قدردانی از حضور وزیر امور خارجه ایران در پاکستان گفت: ما همیشه از میزبانی از برادران و دوستان نزدیک ایرانی خود خرسند هستیم. سفر شما به پاکستان در زمانی انجام می‌شود که جهان اسلام در برهه حساسی قرار گرفته است.

عراقچی نیز در دیدار با همتای پاکستانی خود گفت: همه ما می‌دانیم که رژیم صهیونیستی مرتکب جنایات بیشمار و نسل‌کشی در نوار غزه شده است و همچنان به گسترش خشونت در لبنان و سایر نقاط در منطقه ادامه می‌دهد. این جنایات اکنون به لبنان کشیده شده است.

وی افزود: رژیم اسرائیل با حمله به برخی نقاط در مراکز نظامی ایران در ۲۶ اکتبر بیش از پیش ماهیت جنگ‌طلبانه و تجاوزگرانه خود را نشان داد. برخلاف رژیم صهیونیستی، جمهوری اسلامی ایران به دنبال تشدید تنش نیست، اما حق اساسی خود را برای دفاع مشروع، طبق ماده ۵۰ منشور سازمان ملل محفوظ می‌دانیم. ما به‌طور قطع در زمان مناسب، به شکل مناسب و به شکلی حساب شده و دقیق به این تجاوزگری رژیم صهیونیستی پاسخ خواهیم داد. 

وزیر امور خارجه ایران در ادامه گفت: باتوجه به روابط قدیمی و تاریخی میان تهران و اسلام‌آباد و وجود قرابت فرهنگی، تاریخی و مذهبی میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان، بر عزم و تعهد خود برای تعمیق و گسترش روابط دوستانه، برادرانه و مبتنی بر همسایگی خود از طریق تقویت همکاری‌های ۲ کشور در تمامی زمینه‌ها، ازجمله اقتصادی، تجاری، سیاسی، علمی، فرهنگی و گردشگری تاکید می‌کنم. 

عراقچی در ادامه هدف از این دور از رایزنی‌ها را ارتقای سطح روابط و همکاری‌های دوجانبه میان ایران و پاکستان به‌ویژه در حوزه تجاری و اقتصادی توصیف کرد.

در ادامه سفر سید عباس عراقچی و اعضای هیئت ایران با حضور در کاخ نخست وزیری در شهر اسلام‌آباد با شهباز شریف دیدار کردند. طرفین طیف وسیعی از مناسبات ایران و پاکستان، تحولات خاورمیانه از جمله تداوم جنایات رژیم صهیونیستی در غزه و لبنان را مورد بحث و بررسی قرار دادند.

این سفر بخشی از تماس دیپلماتیک تهران برای مشورت با همسایگان و کشور‌های منطقه در مورد تنش‌های در حال جوش بین ایران و رژیم اسرائیل است. ایران در حال بررسی پاسخی به حملات ۲۸ اکتبر اسرائیل است که پایگاه‌های نظامی، سکو‌های پرتاب موشک و دیگر تأسیسات را در سه استان ایران هدف قرار داد. 

پاکستان حملات رژیم صهیونیستی به ایران را محکوم کرد و از شورای امنیت سازمان ملل خواست که این کشور را به دلیل بی پروایی و رفتار جنایتکارانه خود پاسخگو کند. در حالی که پاکستان حملات رژیم اسرائیل را محکوم کرد، با این وجود به دنبال کاهش تنش بود. پاکستان نگران است که هر گونه تشدید بیشتر منجر به یک جنگ منطقه‌ای بزرگتر شود. 

در همین حال دو طرف همچنین در مورد مسائل دوجانبه از جمله خط لوله گاز ایران و پاکستان گفتگو خواهند کرد. این سفر فرصت مهمی برای پیشبرد همکاری و گفتگو بین پاکستان و ایران در زمینه‌های مختلف از جمله تجارت، اقتصادی، انرژی و امنیت فراهم می‌کند.

«محمد مدسر تیپو» سفیر پاکستان در ایران در ارتباط با سفر عراقچی به پاکستان گفت: سفر وزیر امور خارجه ایران به پاکستان نشان دهنده تحولی چشمگیر در روابط مستحکم بین دو کشور مسلمان همسایه است. با توجه به شرایط کنونی خاورمیانه، مقامات پاکستانی به تعامل با همتایان ایرانی خود برای تبادل نظر در مورد مسائل مختلف دوجانبه و منطقه‌ای اهمیت زیادی می‌دهند.

وی با بیان اینکه دو کشور مواضع همسویی در قبال مناقشات خاورمیانه به ویژه در مورد گسترش جنایات اسرائیل دارند، گفت: در تلاش‌های دیپلماتیک مختلف از جمله در شورای امنیت سازمان ملل متحد و سازمان همکاری اسلامی دو کشور ایران و پاکستان مشارکت فعال دارند.

ایران و پاکستان در طی چند دهه گذشته همواره روابط باثبات و غالبا دوستانه‌ای داشته اند. با این حال پاکستان همواره از نظر همسایگانش به ویژه ایران، افغانستان و هند به عنوان یک چالش نگریسته می‌شود.

این چالش برای ایران در ماه‌های اخیر تبدیل به یک تهدید مستقیم و آنی شده است؛ زیرا گروه‌های تروریستی جیش الظلم و داعش با استفاده از قلمرو پاکستان، وضعیت ناپایدار افغانستان و با نفوذ به مناطق سنی نشین ایران دست به انجام حملات مرگبار تروریستی در نقاط مختلف این کشور به ویژه سیستان و بلوچستان و کرمان زده اند.

 به همین علت دی ماه سال گذشته ایران و پاکستان یک درگیری مرزی را تجربه کردند. این رویداد روابط دو کشور را به طور بی سابقه‌ای بحرانی کرد و حتی به قطع مقطعی و موقت ارتباطات دیپلماتیک و تعلیق همکاری‌های نظامی منجر شد.

فرصت‌ها و چالش‌های روابط بین پاکستان و ایران

 دو کشور با طیفی از فرصت‌ها و چالش‌های مشترک و پایدار رو به رو هستند که روابط دوجانبه را اجتناب ناپذیر می‌سازد.

بنابر اعلام گمرک جمهوری اسلامی ایران، حجم روابط تجاری پاکستان و ایران در چهار ماه ابتدای سال ۱۴۰۳ شمسی به بیش از یک میلیارد دلار رسید. به این ترتیب پاکستان از میان ۱۵ همسایه ایران در بین پنج کشوری قرار گرفت که در این مدت بیشترین خرید کالای ایرانی را داشته اند.

پاکستان و ایران نه تنها همسایه بلکه از اعضای سازمان همکاری اقتصادی منطقه‌ای اکو هستند و توسعه روابط اقتصادی میان آنها می‌تواند به این سازمان همکاری منطقه‌ای نیز تحرک بخشد. راهکار‌های توسعه روابط تجاری و اقتصادی میان اسلام آباد و تهران اعم از توسعه بازارچه‌های مرزی، نیازمند رفع موانع گمرکی و ارتقای هرچه بیشتر مکانیزم تجارت تهاتر است که از جمله اقدامات در نظر گرفته شده دو طرف برای تحقق هدف مشترک توسعه مناسبات اقتصادی است.

در این حال مقامات دولت چهاردهم از جمله «مسعود پزشکیان» رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز اخیرا بر ادامه سیاست توسعه روابط با همسایگان به ویژه پاکستان تاکید و برای افزایش میزان تجارت با همسایگان اعلام آمادگی کرده اند؛ بنابراین افق روشنی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی میان جمهوری اسلامی ایران و پاکستان قابل ترسیم است.

در این میان بخش انرژی از جمله حوزه‌هایی است که می‌تواند ضمن کمک به افزایش قابل توجه میزان تجارت دو جانبه برای همیشه به مشکلات و چالش‌های انرژی پاکستان پایان دهد. اما تحقق این هدف نیازمند اراده و هدف گذاری اسلام آباد براساس منافع ملی بدون فشار‌های خارجی است. زیرا یکی از مهمترین زمینه‌های توسعه و تقویت روابط دوجانبه بخش انرژی است که به دلیل دخالت‌ها و فشار‌های آمریکا تاکنون معطل مانده است.

ایران سال‌ها به دنبال احیای پروژه چند میلیاردی خط لوله گاز است که در سال ۲۰۱۳ راه اندازی شد تا گاز طبیعی ایران را برای پاکستانی که از کمبود انرژی تامین می‌کند، تامین کند. این پروژه - که مورد مخالفت واشنگتن به عنوان نقض تحریم‌های اعمال شده علیه تهران به دلیل برنامه هسته‌ای آن بود- از سال ۲۰۱۴ متوقف شده است.