پرندگان آتش ریز پارسی؛ بالگردهای ایرانی چه چیزهایی در چنته دارند؟

به گزارش سرویس سیاسی تابناک، هلیکوپتر جنگی، هواگردی چرخ‌دار است که برای ماموریت‌های نظامی طراحی شده است. این پرنده‌ها به دلیل قابلیت مانور بالا، توانایی حمل سلاح‌های مختلف و امکان برخاست و فرود در فضا‌های کوچک، نقش بسیار مهمی در عملیات‌های نظامی ایفا می‌کنند.

کاربرد‌های هلیکوپتر جنگی:
حمله به اهداف زمینی: هلیکوپتر‌های جنگی مجهز به انواع مختلف موشک‌ها، راکت‌ها و توپ‌های خودکار هستند که برای نابودی تانک‌ها، خودرو‌های زرهی، ساختمان‌ها و نیرو‌های پیاده دشمن به کار می‌روند.

حمایت از نیرو‌های زمینی: هلیکوپتر‌های جنگی می‌توانند با پوشش آتش، نیرو‌های زمینی را در عملیات‌های مختلف پشتیبانی کنند.
جنگ الکترونیک: برخی از هلیکوپتر‌های جنگی مجهز به تجهیزات جنگ الکترونیک هستند که برای مختل کردن ارتباطات دشمن و محافظت از خود در برابر موشک‌های ضد هوایی استفاده می‌شوند.

جاسوسی و شناسایی: هلیکوپتر‌های جنگی می‌توانند با استفاده از سنسور‌ها و دوربین‌های پیشرفته، مناطق دشمن را شناسایی کرده و اطلاعات ارزشمندی را برای فرماندهان جمع‌آوری کنند.

تخلیه و انتقال نیرو‌های ویژه: هلیکوپتر‌های جنگی می‌توانند نیرو‌های ویژه را در مناطق عملیاتی پیاده کرده و مجروحان را به مراکز درمانی منتقل کنند.
مزایای هلیکوپتر جنگی:

مانورپذیری بالا: هلیکوپتر‌های جنگی می‌توانند در ارتفاع کم و با سرعت بالا مانور دهند و به راحتی از موانع طبیعی و مصنوعی عبور کنند.

قابلیت حمل سلاح‌های متنوع: هلیکوپتر‌های جنگی می‌توانند انواع مختلف سلاح‌ها را حمل کرده و در برابر اهداف مختلف به کار گرفته شوند.

امکان برخاست و فرود در فضا‌های کوچک: هلیکوپتر‌های جنگی می‌توانند در فضا‌های کوچک مانند عرشه کشتی‌ها یا مناطق کوهستانی فرود آیند.

سرعت عمل بالا: هلیکوپتر‌های جنگی می‌توانند در مدت زمان کوتاهی به منطقه مورد نظر رسیده و عملیات را آغاز کنند.
قابلیت انجام ماموریت‌های مختلف: هلیکوپتر‌های جنگی می‌توانند در انواع مختلف ماموریت‌های نظامی از جمله حمله، پشتیبانی، شناسایی و تخلیه به کار گرفته شوند.

هوانیروز (یا هواپیمایی نیروی زمینی) به بخشی از نیرو‌های مسلح ایران گفته می‌شود که مسئولیت انجام عملیات‌های هوایی در حمایت از نیرو‌های زمینی را بر عهده دارد. این بخش معمولاً شامل هلیکوپتر‌ها و هواپیما‌های پشتیبانی نزدیک هوایی (CAS) است که برای حملات هوایی، ترابری نیرو، شناسایی، پشتیبانی لجستیکی و سایر مأموریت‌ها استفاده می‌شوند.

تاکتیک های بالگردهای نظامی در صحنه نبرد

تاکتیک‌های هلیکوپتر جنگی به طور گسترده‌ای در عملیات‌های نظامی مدرن استفاده می‌شوند و شامل مجموعه‌ای از روش‌ها و تکنیک‌ها برای بهینه‌سازی عملکرد در نبرد هستند. در اینجا به چند تاکتیک متداول اشاره می‌کنیم:

حملات ضربتی و ناگهانی: هلیکوپتر‌های جنگی می‌توانند با سرعت و ارتفاع بالا به سمت اهداف دشمن حمله کنند و سپس به سرعت از محل دور شوند. این تاکتیک به ویژه در مقابله با اهداف زمینی یا تانک‌ها کارآمد است.

پشتیبانی نزدیک هوایی: هلیکوپتر‌های تهاجمی می‌توانند به نیرو‌های زمینی پشتیبانی هوایی نزدیک ارائه دهند، به این معنی که در فاصله نزدیک به خط مقدم نبرد پرواز کنند و دشمن را هدف قرار دهند. این تاکتیک به خصوص در محیط‌های شهری یا مناطق با پوشش زمینی متراکم مفید است.

شناسایی و جاسوسی: هلیکوپتر‌ها می‌توانند با استفاده از تجهیزات پیشرفته شناسایی، اطلاعات را از مناطق دشمن جمع‌آوری کنند. این شامل استفاده از رادار‌های پیشرفته، دوربین‌های حرارتی و دیگر ابزار‌های الکترونیکی است.

حمله به نقاط ضعف دشمن: با شناسایی نقاط ضعف در سازمان‌دهی و دفاع دشمن، هلیکوپتر‌ها می‌توانند به اهداف استراتژیک مانند مراکز فرماندهی، تجهیزات ارتباطی یا خطوط تدارکاتی حمله کنند.

جنگ الکترونیک: استفاده از هلیکوپتر‌ها برای اخلال در سیستم‌های ارتباطی و راداری دشمن یا برای پوشش دادن عملیات‌های خودی از طریق پارازیت‌اندازی راداری.

تخلیه و نجات: در عملیات‌های نظامی، هلیکوپتر‌ها می‌توانند برای تخلیه سریع نیرو‌های زخمی یا نجات سربازان در موقعیت‌های خطرناک استفاده شوند.

انواع هلیکوپتر‌های نظامی

هلیکوپتر‌های تهاجمی: این نوع هلیکوتر‌ها برای انجام حملات هوایی و پشتیبانی نزدیک از نیرو‌های زمینی طراحی شده‌اند. AH-۶۴E Apache Guardian: یکی از پرکاربردترین و موفق‌ترین هلیکوپتر‌های تهاجمی است که از زمان معرفی خود در دهه ۱۹۸۰ در بسیاری از عملیات‌های نظامی استفاده شده است. این هلیکوپتر به تسلیحات پیشرفته‌ای نظیر موشک‌های هلفایر و راکت‌های هایدرا مجهز است.

Mil Mi-۲-۴: یک هلیکوپتر تهاجمی چندمنظوره که در بیش از ۶۰ کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان یکی از نمادین‌ترین هلیکوپتر‌ها شناخته می‌شود.

Bell AH-۱Z Viper: نسل جدیدی از هلیکوپتر‌های Cobra که به عنوان یک پلتفرم مناسب و بادوام شناخته می‌شود.

هلیکوپتر‌های ترابری: این نوع هلیکوپتر‌ها برای حمل و نقل نیرو‌ها و تجهیزات طراحی شده‌اند.
CH-۴۷ Chinook: یکی از سریع‌ترین هلیکوپتر‌های ترابری که توانایی حمل بار‌های سنگین را دارد و به عنوان اصلی‌ترین ابزار ترابری نیروی زمینی ایالات متحده شناخته می‌شود

۴. Sikorsky UH-۶۰ Black Hawk: این هلیکوپتر به خاطر قابلیت‌های بالای خود در شرایط مختلف جوی مشهور است و در بسیاری از عملیات‌های نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هلیکوپتر‌های چندمنظوره: این نوع هلیکوپتر‌ها برای انجام وظایف مختلف طراحی شده‌اند.

Mi-۲۶: بزرگترین هلیکوپتر ترابری نظامی جهان که توانایی حمل بار بسیار بالایی دارد.

 هوانیروز ایران :
هوانیروز ترکیبی از دو کلمه‌ی "هوا" و "نیروز" (مخفف نیروی زمینی) است. این بخش به عنوان بازوی هوایی نیروی زمینی عمل می‌کند و مأموریت اصلی آن پشتیبانی از عملیات‌های زمینی است. هوانیروز ایران، در سال ۱۳۴۱ خورشیدی (۱۹۶۲ میلادی) تأسیس شد. در آن زمان، ۱۰ نفر از افسران فنی و خلبانی برای آموزش به ایالات متحده اعزام شدند تا مهارت‌های لازم را کسب کنند. این روند ادامه یافت و تا سال ۱۳۴۲، هر چهار ماه ۶ نفر برای آموزش به خارج از کشور فرستاده می‌شدند.

در آغاز، هوانیروز با شش فروند هواپیمای یک‌موتوره سسنا ۱۸۰ (U-۱۷) و شش خلبان در اصفهان فعالیت خود را شروع کرد. تا سال ۱۳۴۵، تعداد وسایل پرنده این نیرو به ۳۰ فروند رسید و ساختار آن به یک گردان هواپیمایی و یک گروهان نگهداری تقسیم شد. در سال ۱۳۴۵، ۱۷ فروند بالگرد H-۴۳ به این گردان افزوده شد و در سال ۱۳۴۸، گردان هواپیمایی به هنگ هواپیمایی در اصفهان تبدیل گردید.

برای تکمیل و تجهیز این نیرو، بالگرد‌های آگوستا-بل ۲۰۵ و بل ۲۰۶ از ایتالیا سفارش داده شد و نیرو‌های مورد نیاز برای گذراندن دوره‌های خلبانی و فنی به آن کشور اعزام شدند. در سال ۱۳۵۰، گروهی از مستشاران آمریکایی به ایران آمدند و پس از ارزیابی مناطق مختلف، تصمیم گرفته شد که هواپیمایی نیروی زمینی به سه گروه رزمی، یک گروه پشتیبانی عمومی و یک مرکز آموزش خلبانی و فنی گسترش یابد. در چارچوب این طرح، ۲۰۲ فروند بالگرد کبرا و بیش از ۳۰۰ فروند بل ۲۱۴ از آمریکا خریداری شد.

به‌تدریج، گروه‌های هوانیروز در شهر‌های کرمانشاه، مسجدسلیمان، کرمان و اصفهان پایه‌گذاری شدند. این توسعه‌ها باعث شد هوانیروز به یکی از بزرگ‌ترین و مؤثرترین یگان‌های بالگردی در منطقه تبدیل شود و نقش مهمی در عملیات‌های نظامی و پشتیبانی در دوران دفاع مقدس ایفا کند. امروزه، هوانیروز ایران با داشتن پایگاه‌های متعدد در شهر‌های مختلف و یک مرکز آموزشی در اصفهان، همچنان به عنوان یکی از ارکان اصلی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کند و در مأموریت‌های مختلف نظامی و امدادی نقش بسزایی دارد.

وظایف و مأموریت‌ها:

هوانیروز دارای وظایف متنوعی است که شامل موارد زیر می‌شود:
جابه‌جایی نیروها: انتقال سریع نیرو‌ها به مناطق عملیاتی.
پشتیبانی آتش: ارائه پشتیبانی هوایی به یگان‌های زمینی با استفاده از سلاح‌های نصب شده بر روی بالگردها.
تخلیه مجروحان: انتقال مجروحان از میدان نبرد به بیمارستان‌ها.
شناسایی: انجام عملیات شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات از مناطق دشمن.
تدارکات: فراهم کردن تدارکات لازم برای نیرو‌های زمین.
این مأموریت‌ها نشان‌دهنده اهمیت هوانیروز در عملیات‌های نظامی است، چرا که این یگان می‌تواند به سرعت واکنش نشان دهد و در شرایط بحرانی حضور داشته باشد.

نقش هوانیروز در جنگ ایران و عراق

در طول جنگ ایران و عراق، هوانیروز با انجام بیش از ۵۸ عملیات بزرگ، نقش حیاتی در پشتیبانی از نیرو‌های زمینی ایفا کرد. فرماندهان این یگان معتقد بودند که وجود بالگرد‌ها باعث افزایش روحیه نیرو‌های زمینی می‌شود و آنها را قادر می‌سازد تا با اعتماد به نفس بیشتری در میدان نبرد عمل کنند.

این یگان نه تنها در عملیات‌های نظامی بلکه در مواقع بحران‌های انسانی نیز فعال بوده است. برای مثال، هوانیروز در بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل نیز به کمک مردم شتافته است.. هوانیروز در طول جنگ ایران و عراق نقش حیاتی ایفا کرد. هلیکوپتر‌های AH-۱J Cobra برای حمله به تانک‌ها و نیرو‌های دشمن، پشتیبانی از نیرو‌های زمینی و انجام عملیات‌های ویژه استفاده می‌شدند. هلیکوپتر‌های ترابری مانند CH-۴۷ Chinook و Bell ۲۱۴ نیز برای جابجایی نیروها، تجهیزات و انجام مأموریت‌های نجات به کار گرفته می‌شدند. هوانیروز در این جنگ به دلیل انجام عملیات‌های موفق و شجاعت خلبانانش شهرت یافت.

نام اصلی این هلیکوپتر "Cobra" (کبرا) است که به نوعی مار سمی اشاره دارد. این نام به دلیل طراحی و عملکرد تهاجمی هلیکوپتر انتخاب شده بود. اما در میان سربازان و خلبانان، به دلیل ویژگی‌های خاص آن، به "افعی بی‌سر و ته" نیز معروف شد.

پس از جنگ، هوانیروز با چالش‌هایی مانند کمبود قطعات یدکی به دلیل تحریم‌های بین‌المللی مواجه شد.ایران تلاش کرد تا با توسعه‌ی توانایی‌های داخلی، هلیکوپتر‌های خود را نگهداری و ارتقا دهد. برای مثال، هلیکوپتر‌های AH-۱J Cobra به‌روزرسانی شدند و نسخه‌های جدیدی مانند TOOFAN (نسخه‌ی ایرانی AH-۱J) توسعه یافتند. هوانیروز ایران امروزه از ترکیبی از هلیکوپتر‌های قدیمی (مانند AH-۱J Cobra و CH-۴۷ Chinook) و هلیکوپتر‌های جدیدتر (مانند Mi-۱۷ روسی) استفاده می‌کند. ایران همچنین در حال توسعه‌ی هلیکوپتر‌های بومی مانند شاهد ۲۸۵ و شاهد ۲۷۸ است که بر اساس طراحی‌های داخلی ساخته شده‌اند.

کدام کشورهای بیشترین تعداد هلیکوپتر‌های نظامی را دارند؟

۱. ایالات متحده
تعداد هلیکوپتر‌های تهاجمی: ۱۰۰۰ فروند
ایالات متحده بزرگترین ناوگان هلیکوپتر‌های نظامی در جهان را دارد که شامل ۵۷۳۷ هلیکوپتر است. از این تعداد، ۱۰۰۰ فروند به عنوان هلیکوپتر تهاجمی طبقه‌بندی شده‌اند، عمدتاً مدل‌های‌ای اچ-۶۴ آپاچی.
۲. روسیه
تعداد هلیکوپتر‌های تهاجمی: ۵۵۹ فروند
ناوگان هلیکوپتر‌های تهاجمی روسیه شامل ۳۲۴ فروند میل می-۲۴ و ۱۱۴ فروند کاموف-۵۲ است.
۳. چین
تعداد هلیکوپتر‌های تهاجمی: ۲۸۱ فروند
چین دارای هلیکوپتر‌های تهاجمی پیشرفته‌ای مانند زد-۱۰ است و به تازگی نسخه صادراتی آن را معرفی کرده است.
۴. ژاپن
تعداد هلیکوپتر‌های تهاجمی: ۱۱۹ فروند
ناوگان هلیکوپتر‌های تهاجمی ژاپن شامل‌ای اچ-۶۴ آپاچی و‌ای اچ-۱ کبرا است.
۵. کره جنوبی
تعداد هلیکوپتر‌های تهاجمی: ۱۱۱ فروند
این کشور دارای ناوگانی از بل‌ای اچ-۱ کبرا و‌ای اچ-۶۴ آپاچی است و برنامه‌هایی برای توسعه هلیکوپتر‌های تهاجمی سبک خود دارد.
۶. مصر
تعداد هلیکوپتر‌های تهاجمی: ۱۰۰ فروند
مصر به عنوان قدرتمندترین ارتش در آفریقا، دارای ناوگانی از هلیکوپتر‌های تهاجمی مدرن است.
۷. تایوان
تعداد هلیکوپتر‌های تهاجمی: ۹۱ فروند
تایوان بر روی تقویت نیروی نظامی خود متمرکز بوده و دارای‌ای اچ-۱ دبلیو سوپر کبرا و‌ای اچ-۶۴ ئی آپاچی است.
۸. الجزایر
تعداد هلیکوپتر‌های تهاجمی: ۷۵ فروند
الجزایر به شدت به تجهیزات نظامی روسی وابسته است و دارای ناوگانی از میل می-۲۴ و میل می-۲۸ می‌باشد.
۹. فرانسه
تعداد هلیکوپتر‌های تهاجمی: ۶۹ فروند
ناوگان هلیکوپتر‌های فرانسه شامل مدل‌های متنوعی از جمله آپاچی است.
۱۰. هند
تعداد هلیکوپتر‌های تهاجمی: حدود ۶۰ تا ۷۰ فروند (بر اساس منابع مختلف)
هند در حال توسعه و تقویت نیروی هوایی خود با خرید و تولید داخلی هلیکوپتر‌های جدید است.
این کشور‌ها به دلیل نیاز به قدرت آتش، سرعت و تحرک در میدان نبرد، در حال تقویت ناوگان‌های هوایی خود هستند.

از هما تا شاهد، بالگردهای ایرانی در یک قاب

هلیکوپتر‌های شاخص جنگی جهان
هلیکوپتر‌های جنگی به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار‌های نظامی در نبرد‌های مدرن شناخته می‌شوند. این هلیکوپتر‌ها معمولاً برای حملات هوایی، پشتیبانی از نیرو‌های زمینی، شناسایی و مأموریت‌های ویژه طراحی شده‌اند. در ادامه به برخی از هلیکوپتر‌های شاخص جنگی جهان و کشور‌های سازنده‌ی آنها اشاره می‌کنیم:

۱. AH-۶۴ Apache (ایالات متحده آمریکا)

سازنده: بوئینگ

ویژگی‌ها: AH-۶۴ Apache یکی از پیشرفته‌ترین و قدرتمندترین هلیکوپتر‌های جنگی جهان است. این هلیکوپتر مجهز به موشک‌های هدایت‌شونده، راکت‌های غیرهدایت‌شونده و یک توپ خودکار ۳۰ میلی‌متری است.

۲. Mi-۲۴ Hind (روسیه)
سازنده: میل Moscow Helicopter Plant

ویژگی‌ها: Mi-۲۴ یک هلیکوپتر جنگی و ترابری است که به عنوان "تانک پرنده" شناخته می‌شود. این هلیکوپتر قادر به حمل سربازان و تجهیزات به همراه تسلیحات سنگین است.

۳. UH-۶۰ Black Hawk (ایالات متحده آمریکا)
سازنده: سیکورسکی

ویژگی‌ها: UH-۶۰ یک هلیکوپتر چندمنظوره است که در نسخه‌های مختلفی از جمله نسخه‌های جنگی و ترابری تولید شده است. این هلیکوپتر به دلیل قابلیت‌های بالای خود در عملیات‌های ویژه و نجات مشهور است.

۴. Eurocopter Tiger (اتحادیه اروپا)
سازنده: ایرباس هلیکوپترز (سابقاً Eurocopter)

ویژگی‌ها: Tiger یک هلیکوپتر جنگی پیشرفته است که توسط چند کشور اروپایی توسعه یافته است. این هلیکوپتر مجهز به موشک‌های ضدتانک و سیستم‌های پیشرفته‌ی هدف‌گیری است.

۵. Ka-۵۲ Alligator (روسیه)
سازنده: کاموف

ویژگی‌ها: Ka-۵۲ یک هلیکوپتر جنگی دو نفره با قابلیت‌های پیشرفته‌ی راداری و تسلیحاتی است. این هلیکوپتر به دلیل طراحی منحصر‌به‌فرد خود (با دو پروانه‌ی هم‌محور) شناخته می‌شود.

کاربرد: حمله به اهداف زمینی، شناسایی و نبرد با زره‌پوش‌ها.

۶. AH-۱Z Viper (ایالات متحده آمریکا)
سازنده: بل هلیکوپتر

ویژگی‌ها: AH-۱Z نسخه‌ی مدرن‌شده‌ی هلیکوپتر AH-۱ Cobra است. این هلیکوپتر مجهز به موشک‌های هدایت‌شونده و سیستم‌های پیشرفته‌ی ناوبری است.

۷. Z-۱۰ (چین)
سازنده: Changhe Aircraft Industries Corporation

ویژگی‌ها: Z-۱۰ اولین هلیکوپتر جنگی ساخت چین است که برای رقابت با هلیکوپتر‌های غربی طراحی شده است. این هلیکوپتر مجهز به موشک‌های ضدتانک و سیستم‌های الکترونیکی پیشرفته است.

۸. AW۱۲۹ Mangusta (ایتالیا)
سازنده: آگوستاوستلند

ویژگی‌ها: AW۱۲۹ یک هلیکوپتر جنگی سبک است که برای عملیات‌های شناسایی و حمله طراحی شده است. این هلیکوپتر به دلیل مانورپذیری بالا و تسلیحات متنوع شناخته می‌شود.

۹. HAL Light Combat Helicopter (هند)
سازنده: هندوستان آیروناتیکس لی‌میتد (HAL)

ویژگی‌ها: این هلیکوپتر جنگی سبک توسط هند توسعه یافته و برای عملیات در ارتفاعات بالا طراحی شده است. مجهز به موشک‌های ضدتانک و راکت‌های غیرهدایت‌شونده است.

۱۰. TAI T۱۲۹ ATAK (ترکیه)
سازنده: صنایع هوافضای ترکیه (TAI)

ویژگی‌ها: T۱۲۹ یک هلیکوپتر جنگی پیشرفته است که بر اساس طراحی AW۱۲۹ ایتالیا توسعه یافته است. این هلیکوپتر برای عملیات‌های ضدشورش و حمله به اهداف زمینی طراحی شده است.

همه چیز درباره ناوگان هلی کوپتری ایران:

هلیکوپتر‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران (آجا) به‌خصوص در نیروی هوایی ارتش (هوانیروز)، یکی از مهم‌ترین بخش‌های نیروی نظامی کشور هستند. این نیرو به‌دلیل تجربه گسترده در جنگ ایران و عراق و همچنین مأموریت‌های متعدد داخلی و منطقه‌ای، از ظرفیت قابل‌توجهی برخوردار است. ایران از ترکیبی از هلیکوپتر‌های وارداتی، بومی‌سازی‌شده و تولید داخل استفاده می‌کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین هلیکوپتر‌های نیروی هوانیروز اشاره می‌کنیم:

هلیکوپتر‌های کلیدی ارتش جمهوری اسلامی ایران
۱. بل ۲۱۴ (Bell ۲۱۴)
   تولیدکننده اصلی: شرکت بل هلیکوپتر (آمریکا).
   نوع: چندمنظوره (حمل‌ونقل و پشتیبانی).
   ویژگی‌ها: 
    ظرفیت حمل نیرو و تجهیزات.
    قابلیت عملیات در شرایط سخت آب‌وهوایی.
    کاربردها: 
  جابه‌جایی نیروها.
    عملیات امداد و نجات.
۲. کبرا AH-۱J (Cobra)
   تولیدکننده اصلی: شرکت بل هلیکوپتر (آمریکا).
    نوع: تهاجمی.
    ویژگی‌ها: 
    تجهیز به توپ ۲۰ میلی‌متری.
    امکان حمل موشک‌های ضدزره مانند تاو.
    کاربردها: 
    پشتیبانی نزدیک هوایی.
    مقابله با اهداف زرهی.
    نسخه‌های بومی‌سازی‌شده: ایران نسخه‌های بومی‌شده این هلیکوپتر را با نام‌های کبرا ارتقاءیافته تولید کرده و برخی از آنها به سیستم‌های پیشرفته‌تر مجهز شده‌اند.
۳. بل ۲۰۶ (Bell ۲۰۶)
   نوع: چندمنظوره و آموزشی.
   ویژگی‌ها: 
   طراحی سبک و مناسب برای مأموریت‌های آموزشی.
     کاربردها: 
    آموزش خلبانان هلیکوپتر.
     شناسایی و ارتباطات.
۴. شینوک CH-۴۷ (Chinook)
     تولیدکننده اصلی: بوئینگ ورتول (آمریکا).
     نوع: حمل‌ونقل سنگین.
     ویژگی‌ها: 
     قابلیت حمل بار‌های سنگین و جابه‌جایی تعداد زیادی نیرو.
     مناسب برای عملیات لجستیکی.
     کاربردها: 
    انتقال تجهیزات سنگین.
    پشتیبانی لجستیکی در مناطق عملیاتی.
۵. شاهد ۲۸۵
  تولیدکننده: صنایع هوافضای سپاه پاسداران و ایران.
   نوع: تهاجمی سبک.
   ویژگی‌ها: 
    طراحی بومی.
    تجهیز به موشک‌های هدایت‌شونده و توپ‌های خودکار.
    کاربردها: 
    عملیات تهاجمی و پشتیبانی نزدیک.
۶. میل Mi-۱۷ (Hip)
   تولیدکننده اصلی: روسیه.
    نوع: چندمنظوره.
    ویژگی‌ها: 
    مناسب برای عملیات‌های سنگین در مناطق کوهستانی و گرم.
    کاربردها: 
   حمل‌ونقل.
    امداد و نجات.
  شناسایی و پشتیبانی.
۷. میل Mi-۱۷۱
    نسخه پیشرفته‌تر Mi-۱۷.
    مجهز به امکانات مدرن‌تر برای حمل‌ونقل و عملیات جنگی.

 ایران توانسته در حوزه ساخت هلیکوپتر‌های جنگی بومی پیشرفت‌هایی داشته باشد و چندین مدل هلیکوپتر را طراحی و تولید کند. این پیشرفت‌ها نتیجه سال‌ها تجربه در حوزه نظامی، نیاز به خودکفایی به‌واسطه تحریم‌ها، و سرمایه‌گذاری در صنایع هوافضای داخلی است. هرچند برخی از این هلیکوپتر‌ها مبتنی بر طرح‌ها و فناوری‌های خارجی بوده‌اند، اما توسعه آنها نشان‌دهنده توانمندی ایران در بومی‌سازی و به‌روزرسانی فناوری‌های نظامی است.

هلیکوپتر‌های جنگی بومی ایران
۱. شاهد ۲۸۵
    نوع: هلیکوپتر جنگی سبک.
   ویژگی‌ها:
    کاملاً بومی و تولید صنایع هوافضای ایران.
    طراحی برای عملیات‌های تهاجمی و پشتیبانی نزدیک.
    توانایی حمل موشک‌های ضد زره، موشک‌های هدایت‌شونده و توپ‌های خودکار.
   کاربردها: شناسایی، حمله به اهداف زمینی و پشتیبانی نیرو‌های زمینی.
    ویژگی خاص: وزن سبک و قابلیت مانور بالا.
   نقاط قوت: هزینه تولید پایین و انعطاف‌پذیری برای مأموریت‌های مختلف.
 
۲. شاهد ۲۷۸
   نوع: هلیکوپتر چندمنظوره.
    ویژگی‌ها:
   تولید داخلی با قابلیت استفاده در مأموریت‌های نظامی و غیرنظامی.
   طراحی شده برای حمل نیروی انسانی، شناسایی و عملیات سبک.
۳. صبا ۲۴۸
    نوع: هلیکوپتر چندمنظوره با کاربرد نظامی و غیرنظامی.
    ویژگی‌ها:
    ظرفیت ۸ نفر.
   طراحی بومی توسط صنایع دفاعی ایران.
   کاربردها: عملیات حمل‌ونقل سبک، امداد و نجات و مأموریت‌های شناسایی.

۴. پروژه ارتقاء کبرا (Super Cobra ایرانی)
ا    هلیکوپتر‌های AH-۱J کبرا که در دهه ۱۹۷۰ از آمریکا خریداری شدند، توسط متخصصان ایرانی ارتقاء یافته‌اند.
    ویژگی‌های ارتقاء یافته:
   تجهیز به سامانه‌های دید در شب.
   نصب موشک‌های هدایت‌شونده پیشرفته‌تر.
   استفاده از سیستم‌های ناوبری مدرن.
   این مدل‌ها در برخی موارد به نام‌های داخلی شناخته می‌شوند.

پیشرفت‌های بومی در صنعت هلیکوپتر
۱. بومی‌سازی قطعات و سامانه‌ها:
 ایران به‌دلیل تحریم‌ها قادر به واردات قطعات اصلی نیست، بنابراین بسیاری از قطعات مانند موتورها، سیستم‌های هیدرولیک، سامانه‌های الکترونیکی و سلاح‌ها به‌صورت داخلی ساخته می‌شوند.
۲.ارتقاء هلیکوپتر‌های موجود:
o هلیکوپتر‌های قدیمی مانند بل ۲۱۴ و کبرا به سامانه‌های مدرن تجهیز شده‌اند، که توان رزمی آنها را افزایش داده است.
۳.توسعه سامانه‌های موشکی و تسلیحاتی:
 هلیکوپتر‌های ایرانی به موشک‌های هدایت‌شونده ضد زره، راکت‌های کالیبر بالا و تسلیحات سبک مجهز شده‌اند.
۴.خودکفایی در آموزش و نگهداری:
oایران توانسته سامانه‌های آموزشی و تعمیراتی هلیکوپتر‌ها را به‌طور کامل بومی کند، که شامل شبیه‌ساز‌های پرواز و کارخانه‌های تعمیرات اساسی می‌شود.

موفقیت و چالش‌ها
موفقیت‌ها:
خودکفایی در ساخت: ایران توانسته هلیکوپتر‌هایی مانند شاهد ۲۸۵ و صبا ۲۴۸ را کاملاً بومی تولید کند.
 ارتقاء تسلیحاتی: هلیکوپتر‌های موجود مانند کبرا به فناوری‌های مدرن مجهز شده‌اند.
  قابلیت صادرات: برخی از مدل‌های بومی برای صادرات در نظر گرفته شده‌اند.

چالش‌ها:
۱. کیفیت فناوری: اگرچه ایران توانسته به پیشرفت‌هایی دست یابد، اما فناوری هلیکوپتر‌های بومی هنوز در مقایسه با مدل‌های پیشرفته جهانی (مانند AH-۶۴ آپاچی) به‌طور کامل رقابت‌پذیر نیست.

۲. محدودیت منابع: توسعه موتور‌های پیشرفته و سامانه‌های الکترونیکی هنوز یک چالش بزرگ است.

۳.  ماندگاری و به‌روزرسانی: برخی از هلیکوپتر‌های بومی ممکن است در شرایط جنگی واقعی نیاز به ارتقاء بیشتری داشته باشند.

تهیه و تنظیم: افسانه کیهان فر