برای یکی از ده رهبر بزرگ تاریخ معاصر، چه بر پرده انداخته‌ایم؟

تاریخ معاصر با تحولات فراوان، چشم اندازهای وسیع و غیرمنتظره‌ای ‌پیش روی آزادی‌های فردی و اجتماعی ملل گوناگون جهان قرار داد. ایران نیز در مسیر این تحولات، یکی از پیچ‌های بزرگ تاریخی‌اش را با رهبری یکی از بزرگترین شخصیت‌های تاریخ معاصر پشت سر گذاشت؛ مردی که رحلتش نیز با رهبران بزرگ جهان متفاوت بود. با این حال سینمای کشورمان برای معرفی این رهبر تاریخ‌ساز چه خواهد کرد؟

به گزارش «تابناک»، اشاره انگشتش کافی بود که صدها هزار تن بلافاصله در پی پیروی فرمانش برآیند و جانشان را ‌در این راه بدهند. زیر شدیدترین فشارهای مستمر و کمرشکن هم‌پیمانان عراق ـ که از شرق تا غرب عالم را ‌گرفته بودند‌ ـ سخنانش قلب یک ملت را گرم می‌کرد و خطوط جبهه‌های دفاع مقدس با کلامش آکنده از جوانانی می‌شد که آمده بودند به عنوان سرباز خمینیِ کبیر با سربند یاحسین و یاابالفضل به جنگ دشمن خونخوار بروند.

ابهت خارق‌العاده امام خمینی (ره) و نفوذ گفتار معمار کبیر انقلاب اسلامی، بی‌نظیر بود و اگر قرار باشد در تاریخ معاصر ده رهبر بزرگ و تأثیرگذار را برشمرد، بی‌‌گمان نخستین رهبر انقلاب اسلامی ایران در صدر قرار خواهد داشت؛ مردی که اثرگذاری کلام و دیدگاهش در مرز ایران حصر نشد و در سراسر جهان پیروانی برای خط مشی‌اش ظهور و بروز کرد و بسیاری از حرکت‌های انقلابی از نگاه متفاوت و دیدگاه انقلابی و منطبق با منطق و عقلانیت پیر فرزانه جماران ریشه گرفت.

با این حال با گذشت سال‌های متمادی از درگذشت امام امت، هیچ گاه طراحی برنامه فرهنگی بزرگی در شأن امام نشده و اگر چنین طراحی نیز رخ داده، در عمل شاهد خروجی قابل تأملی نبوده‌ایم که به عنوان اثری بی‌تاریخ برای دهه‌های متمادی مورد توجه جهانیان قرار گیرد و یکی از شیوه‌های کسب شناخت درباره رهبر کاریزماتیک انقلاب اسلامی ایران باشد؛ رخدادی که در همه حوزه‌ها تعبیر مشابه آنچه ذکر شد، دارد و به جز سرودهای پیروزی انقلاب، هیچ اثری نیست که بدون اشاره مستقیم، تنها امام را در یادها زنده کند.

نه سریالی که درباره زندگی امام خمینی ساخته شده، اثری عمیق و ماندگار در ذهن بود و نه تجربه ساخت فیلمی برای امام، موفق شد و عدم اکران «فرزند صبح» که بهروز افخمی به شیوه‌ای پرنقد کارگردانی‌‌اش کرد، همان بهتر که اساساً اکران نشد و شکوهی که در ذهن عموم مردم درباره امام وجود دارد، مخدودش نشد. در حوزه موسیقی نیز برخی آثار تولیدی ارزشمند بوده و تلاش‌های تازه‌ای نیز در این زمینه توسط برخی اساتید موسیقی در حال پیگیری است؛ اما همان گونه اشاره شد، موسیقی‌ متفاوتی که با نام امام (ره) همراه شود و همواره یاد ایشان را نزد شنونده زنده و البته از جذابیت لازم برای جهانی شدن برخوردار باشد، خلق نشده است.


درباره شخصیت و رویکرد نظری و عملی معمار انقلاب اسلامی ایران اما کتب متعددی به نگارش درآمده و برخی نوشته‌ها نیز ارزشمند است، ولی در این بخش نیز جا داشت تا آثاری مهمتر از اینها تدوین می‌شد؛ آثاری که در محافل آکادمیک جهان، مورد توجه قرار می‌گرفت و منجر به ورود اندیشه امام در جمع همه نخبگان جهان‌ و در کنار آن، شناخت عموم مردم جهان از شخصیت و آزادمنشی این رهبر بزرگ اسلام در دوران انتظار می‌‌شد.

در دهه‌های اخیر حتی برخی چهره‌های نه چندان شاخص و صرفاً مبارز در محدوده کشور خودشان به کمک هنر و به ویژه سینما آنچنان در سطح جهان شناخته شده و به عنوان چهره‌ای مثبت مورد توجه قرار گرفتند که شاید اگر در نقاط دور افتاده جهان نیز درباره آنها بپرسید اطلاعاتی درباره این شخصیت‌ها در اختیارتان ‌خواهند گذارد و البته نخستین ارجاعی که پیش رویتان قرار خواهند داد، همان فیلم سینمایی است و همین مسأله دایره نفوذ چنین حرکت‌های فرهنگی را وسعت خواهد بخشید.

با این اوصاف و در شرایطی که اهالی فرهنگ مملکت نتوانسته‌اند اثری در خور جایگاه امام خمینی (ره) و موج بزرگی که خاورمیانه و جهان اسلام خلق کنند، آیا بهتر نیست چنین کاری را به موسیقیدان و کارگردانی جهانی سپرد که اثری جهانی بیافرینند؟

کاش ‌یک بار به هنرمندان مطرح غیرایرانی جهان اعتماد کنیم و سفارش اثری جهان را داد و محصول نهایی را تحویل گرفت و به کمپانی جهانی واگذار کرد و بازخورد اکران چنین اثری را گرفت! مطمئناً بازخورد آنچنان جهانی و وسیع خواهد داشت که خیزش جدی برای چنین سرمایه گذاری فرهنگی در نهادهای کشور شکل بگیرد. آیا «خمینی کبیر» نخستین پروژه شناساندن ایران و انقلاب و دیدگاه‌های ایران خواهد بود؟