كاهش فاصله بين شمال و جنوب شهر تهران اگر در گذشته در نظر منتقدان يك شعار آرماني بود اما عملكرد مديريت شهري تهران در سال‌هاي اخير نشان داد كه طرح اين مسئله نه تنها شعار نبود بلكه به عنوان يكي از رويكردهاي مديريتي درشهر تهران قابل اجراست.
به نوشته تهران امروز، به‌رغم تلاش‌هايي كه در سال‌هاي اخير در كاهش فاصله بين شمال و جنوب شهر انجام شده است اما همچنان براي توزيع عادلانه امكانات اجتماعي در شهر تهران در شمال و جنوب، شرق و غرب تلاش‌هاي بيشتري بايد انجام شود. دكتر وحيد نوروزي، شهردار منطقه 18 و يكي از كارشناسان ارشد مطرح محيط‌زيست به صراحت اعلام مي‌كند كه تلاش خواهيم كرد تا واژه «جنوب شهري» را از فرهنگ لغات پايتخت‌نشينان حذف و جنوب غرب تهران را به يكي از بزرگ‌ترين مراكز اقتصادي و تفرجگاهي كشور تبديل خواهيم كرد.
* يكي از مناطق مهمي كه بايد برنامه‌هاي اجتماعي محور و فرهنگي درآن به وضوح ديده شود منطقه 18 است. شما در اين دو ماهي كه شهردار اين منطقه هستيد شرايط كلي اجتماعي و كاري را چگونه ديديد و چه اولويت‌هايي را براي اين منطقه داريد؟در مجموع بايد به اين مسئله اشاره كرد كه پرداختن به موضوع يك منطقه از تهران مشابه است با كاركرد شهرداري تهران و تحقق شعار شهردار تهران درخصوص مديريت محله‌ها توسط شهروندان است. ما در شهرداري تهران به عنوان يك منطقه تلاش مي‌كنيم كه اداره شهر را محله به محله به پيش ببريم. منطقه 18 با حدود 110 كيلومتر مربع وسط يكي از چند منطقه بزرگ تهران است و بخش قابل‌توجهي از آن يعني دو ناحيه از 7 ناحيه ما در حريم شهر تهران واقع شده است. مردمان بسيار مذهبي و با بار معنوي بالا دارد و بيش از 1200 شهيد تقديم انقلاب اسلامي‌كرده است. كار كردن در اين منطقه كه در جنوب غرب تهران واقع شده و از لحاظ فرهنگي شرايط خاص خود را دارد و شايد خيلي از چيزهايي كه پرداختن به آن در مناطق ديگر كه خوب است، در اين منطقه توصيه نمي‌شود. يك بافت فرهنگي و اجتماعي و حتي اقتصادي منحصر به فردي دارد.
* يكي از موضوعاتي كه در منطقه 18 بيشتر از ساير مناطق به چشم مي‌خورد، مهاجر پذير بودن اين منطقه است آيا به دليل آن است كه در حريم شهر تهران واقع شده؟بله. همانطور كه اشاره كرديد، بخش قابل‌توجهي از مردم اين منطقه مهاجر هستند. منطقه 18 از روستاي بزرگي به نام يافت‌آباد شروع شده و شكل گرفته است. اين منطقه يك روستايي به نام يافت‌آباد بوده ولي به مرور به جايي رسيده كه در حال حاضر با توجه به بازار مبل يك برند جهاني شده است. عمدتا مردم طبقه كارمند، كارگر و بخش قابل‌توجهي كه در كسب‌وكار آزاد و واحدهاي تجاري كوچك مقياس فعاليت مي‌كنند، در آن سكونت دارند. در اين مدت دو ماهي كه در آنجا به عنوان شهردار فعاليت دارم؛ در ارزيابي‌هايي كه داشتم به اين نتيجه رسيدم كه منطقه18، منطقه‌اي با فرصت‌هاي استثنايي است كه شايد به آن توجه ويژه‌اي نشده است. در مجموع بايد بگويم كه منطقه 18، منطقه بكري است كه با زمين‌هاي وسيعي كه دارد؛ آينده بسيار خوبي را مي‌توان براي آن ترسيم كرد. حدود 12 كيلومتر از شاهراه بزرگ ايران به نام آزادگان و تنها راه ارتباطي بين استان‌هاي جنوبي، شرقي و غربي با پايتخت در اين منطقه واقع شده است. به جرات به اين مسئله اشاره مي‌كنم كه وجود بخش قابل‌توجهي از بزرگراه آزادگان در كنار منطقه 18 يكي از استثنايي‌ترين فرصت‌هايي است كه با آن روبه‌رو هستيم.
البته فرصت‌هاي بسيار خوب ديگري نيز در آن وجود دارد. جوانان با استعداد، مردم نجيب، خوب و با اخلاق سرمايه‌هاي اجتماعي‌اي است كه در اين منطقه هست. افرادي كه در اين شهر يا كشور مسئوليتي دارند يا جزو مديران موفق و نخبگان هستند، از جنوب شهر هستند و مي‌دانيد افرادي كه در جنوب شهر بزرگ مي‌شوند داراي استعدادهاي بالقوه‌اي هستند كه فقط كافي است شناسايي شود. با اين شناسايي مي‌توان تغييرات بسيار زيادي را در شهر تهران و مقياس ملي داد. براي رسيدن به توسعه پايدار در اين بخش از تهران تلاش خود را خواهم كرد اما كسي از من انتظار ندارد به عنوان يك متخصص محيط‌زيست آنجا را به هر قيمتي آباد كنم. از فرصت‌هاي ديگر اين منطقه رودخانه كن است. همجواري اين منطقه با منطقه 17 و مجموعه بزرگ بازارهاي بين‌المللي مبل يكي ديگر از فرصت‌هايي است كه در منطقه 18 وجود دارد. شايد دهها مجتمع بزرگ تجاري در دست ساخت در اين محدوده وجود دارد كه به رونق اقتصادي آن كمك زيادي خواهد كرد. البته به اين مسئله نيز اشاره مي‌كنم كه منطقه 18 در عين حال معضلات بزرگ و خاص خودش را دارد؛ از جمله واحدهاي صنعتي بزرگ و كوچك آلاينده از جمله چندين معدن‌هاي شن و ماسه.
* با شناختي كه از منطقه داريد، براي شروع كار توسعه چه موضوعاتي بايد اولويت‌بندي شود؟با دو نگاه مي‌توان روند توسعه پايدار را در اين منطقه انجام داد. در مجموع عمده‌برنامه‌ريزي‌هاي ما در اين منطقه از سال آينده كليد مي‌خورد. اما بايد به اين مسئله اشاره كنم كه مهم‌ترين و اصلي‌‌ترين شعار ما آباداني منطقه به معناي توليد ثروت و رونق منطقه است. اين اعتقاد را دارم كه زماني منطقه 18 آباد مي‌شود و توسعه پايدار خواهد داشت كه سرمايه‌گذارها را جذب اين منطقه كنيم. در واقع اولويت اولمان جذب سرمايه‌گذارها در پروژه‌هاي مشاركتي است. منطقه 18 داراي چندين قابليت بزرگ در حوزه سرمايه‌گذاري است كه فراخوان آن را در سيستم‌هاي اطلاع‌رساني و سايت منطقه به صورت وسيع‌تر منتشر خواهيم كرد. سود و درآمد ناشي از آن نيز به صورت شفاف مشخص خواهد شد تا هر سرمايه‌گذاري كه تمايل به سرمايه‌گذاري براساس فرصت‌هاي سرمايه‌گذاري‌اي كه در اين محدوده به او معرفي مي‌كنيم، مي‌تواند از آن به شكل مطلوبي استفاده كرده و سود اقتصادي خود را ببرد.اعتقاد دارم كه نگاه به جذب سرمايه و سرمايه‌گذار بايد برد- برد باشد وعملكردم در همين مدت كوتاهي كه در منطقه 18 به عنوان شهردار مشغول به خدمت هستم نيز نشان داده كه به اين شعار پايبندم. اجازه نداريم هيچ فرصتي را براي آباد كردن منطقه و جذب سرمايه‌گذار از دست دهيم. اگر مديري در منطقه اين فرصت را مورد تهديد يا از دست بدهند برخورد و عدم همكاري با آن مدير ساده‌ترين كاري است كه انجام خواهم داد. به عنوان مثال يكي از مهم‌ترين پروژه‌هاي اين منطقه كه در حال برنامه‌ريزي در مورد آن هستيم ساماندهي مسيل كن با وسعت 400 هكتار است. سه معدن بزرگ شن و ماسه در مسيل كن وجود دارد. اين معادن بيش از 50 سال است كه در آنجا شن و ماسه استخراج مي‌كنند.
گودال‌هايي به عمق شايد 200 متر و قطر 2 كيلومتر ايجاد كرده‌اند و اين مسئله مي‌تواند در آينده‌اي نه چندان دور به يك حادثه و اتفاق بزرگ در مديريت بحران تبديل شود. كافي است فقط يك زلزله رخ دهد و اين گودال‌ها مي‌تواند فجايع بزرگ انساني را به‌دنبال داشته باشد. از طرف ديگر بادي كه از طرف غرب به شرق تهران مي‌وزد باعث مي‌شود تا بخش مهمي از گرد و غبار را از جنوب غرب به تهران وارد كند. ضمن آنكه رودخانه كن نيز در آنجا وجود دارد. در منطقه 2 و 5 همكارانم اطراف اين مسيل را چمنكاري كرده و مبلمان شهري گذاشته‌اند تا مردم از آن استفاده كنند. ما براي ساماندهي اين 400 هكتار حدود يك ميليون متر مربع فضاي سبز برنامه‌ريزي كرده‌ايم و مهم‌تر از همه اينكه تمام اين گودال‌ها تبديل به چندين هتل بزرگ خواهد شد. همچنين چندين مركز پرورش و صادرات گل و گياه در حد بين‌المللي و شهربازي نيز در آنجا ساخته خواهد شد. به عبارت بهتر در جنوب غرب تهران امكانات تفرجگاهي بزرگي ايجاد خواهد شد كه موازنه جنوب غرب تهران را نسبت به بخش‌هاي مهمي از پايتخت به‌هم خواهد زد.
* اين برنامه‌ها تدوين شده است؟براي اينكه مطمئن شويد از رويا و خيال خارج است، به صراحت اعلام مي‌كنم كه اين برنامه مصوبه ماده 5 را دريافت كرده است. دكتر قاليباف نيز با توجه به اهميت اجراي اين پروژه كه از سال‌ها قبل مطالعات آن انجام شده خود شخصا اين برنامه را در سال‌هاي قبل و در زمان شهرداران گذشته پيگيري كرده‌اند. 15 درصد از كار اين پروژه با دريافت مصوبه ماده 5 انجام شده است. كاربري متر به متر اين 400 هكتار طراحي شده است. سرمايه‌اي كه شهرداري تهران براي اجراي اين پروژه در نظر گرفته تغيير كاربري‌هاي زمين‌هاي اطراف اين مسيل است كه با مشاركت بخش خصوصي اين پروژه را اجرايي خواهد كرد. البته بايد به اين مسئله نيز اشاره كنم كه تعدادي از كارخانه‌هاي توليدكننده شن و ماسه‌اي كه در اين محدوده مالكيت دارند نيز به عنوان سرمايه‌گذار پاي كار آمده‌اند. اين شركت‌ها مجموعه‌اي را به نام «تاكا» ايجاد كرده‌اند كه بر مبناي آن بخشي از سرمايه توسط شهرداري تهران و بخش ديگري از آن نيز توسط اين شركت‌ها تامين خواهد شد. از زماني كه كلنگ اين پروژه به زمين زده مي‌شود، 5 سال زمان لازم دارد تا تكميل و به بهره‌برداري برسد. البته تعدادي از اعضاي شوراي شهر تهران نيز از اين مجموعه بازديد كرده‌اند. تلاش داريم كه اين برنامه در اولويت‌هاي شهرداري تهران قرار گيرد تا اين مدت 5 سال با مديريت آقاي قاليباف به حداقل برسد و سازمان سرمايه‌گذاري و مشاركت‌هاي مردمي تهران نيز ما را در تحقق اين برنامه ياري كند تا يكي از استثنايي‌ترين فرصت‌هاي تفرجگاهي تهران در جنوب غرب تهران ساخته شود. دومين فرصتي كه در منطقه 18 به‌دنبال آن خواهيم رفت، راه‌اندازي پرديس خودرو است. در طرح تفصيلي تهران هم اين پرديس ديده شده است. اين پرديس خودرو دو كاركرد خواهد داشت؛ اول اينكه در تلاش هستيم كه تا بزرگ‌ترين پايانه شهر تهران در منطقه18 ساخته شود.
در واقع براساس طرح جامعي كه در اين زمينه تدوين شده دو پايانه جنوب و غرب با هم ادغام شده و به منطقه 18 انتقال داده مي‌شود. نزديك به 100 هكتار زمين براي آن در نظر گرفته شده و به دليل وجود اتوبان آزادگان كه راه ارتباطي با استان‌هاي سه ضلع كشور دارد و از همه مهم‌تر دسترسي به خط 3 مترو اين پايانه و در مجموع پرديس خودرو اهميت زيادي پيدا خواهد كرد. تجربه‌هاي جهاني نشان مي‌دهد كه در بيشتركشورهاي دنيا مسافران با پياده شدن در پايانه بلافاصله به مترو دسترسي خواهند داشت. همچنين به فرودگاه مهرآباد و حضرت امام(ره) نيز اين پايانه نزديك خواهد بود و با اين كار بخش قابل‌توجهي از سفرهاي درون‌شهري حذف خواهند شد. از سوي ديگر ساخت و بهره‌برداري از پايانه بزرگ منطقه 18 باعث رونق اقتصادي در اين منطقه خواهد شد چرا كه از محل فروش پروانه‌هاي تجاري، هتل‌ها و مراكز اقامتي سرمايه خوبي عايد شهروندان اين منطقه خواهد شد. اين درآمدهاي قابل‌توجه به دليل اينكه تماما در منطقه 18 انجام مي‌شود، در نهايت باعث رونق، آبادني و ارتقاي فرهنگ دراين منطقه خواهد شد. در مجموع اين پروژه در راستاي توسعه اجتماعي در منطقه 18 پيش خواهد رفت.
* به نظر مي‌رسد مردم جنوب به دليل اينكه با فقر، بافت فرسوده و هزار آسيب اجتماعي درگير هستند هميشه محروم بوده‌اند اما اگر ثروت اين برنامه‌ها به مردم برسد، آنها رشد مي‌كنند و سرشان را بالا مي‌گيرند.بزرگ‌ترين خدمتي كه ما مي‌توانيم براي مردم جنوب تهران انجام دهيم؛ آباداني و رونق اقتصادي است. بالاخره مردم جنوب شهر بيشترين شهدا را تقديم اين انقلاب كرده‌اند، بيشترين زحمت را براي انقلاب و جنگ كشيدند و در انتخابات مشاركت اين مردم از همه بالاتر بوده است. در نتيجه عدم توجه كم‌لطفي بزرگي در حق مردم جنوب تهران است. بايد با رونق و آباداني اين منطقه واژه «جنوب شهري» از گفتمان مردم كاملا حذف شود. وقتي يك دانشگاه در يك روستا يا شهرستان شروع به كار مي‌كند ناخودآگاه در گفتمان و رفتار تمام مردم آنجا تاثير مي‌گذارد. كارهايمان را در راستاي سياست آقاي قاليباف در كاهش فاصله جنوب و شمال انجام مي‌دهيم. هر چقدر ثروت بيشتري در جنوب شهر توليد كنيم بلافاصله به توسعه اجتماعي در آن منطقه تبديل خواهد شد. يكي از كمك‌هاي ما به توسعه اجتماعي توليد ثروت و درآمد در جنوب شهر است. اما سوال اينجاست كه اين ثروت را چگونه بايد به آنها بدهيم؟ آيا بايد به شكل سبد كالا به آنها بدهيم؟ آيا بايد به صورت يارانه بدهيم؟ يعني يك پول ثابتي به آنها بدهيم چون فقير‌تر هستند؟ من اعتقاد دارم وقتي خيابان‌هاي اصلي اين منطقه به مجتمع‌هاي بزرگ و برندهاي معتبر تعلق بگيرد. اين ثروت در قيمت ملك و فرهنگ شهروندان منطقه تاثير مي‌گذارد.
* به غير از اين موضوع چيزي كه هميشه مردم جنوب شهر از آن رنج برده‌اند، نبود فضاي سبز و اماكن تفريحي بوده است. با توجه به اينكه شما كارشناس محيط‌زيست هستيد، در اين حوزه چه كارهايي انجام خواهيد كرد؟در حال حاضر سرانه فضاي سبز هر شهروند ساكن در اين منطقه 14.3 متر مربع است. اين عدد به نسبت استانداردهاي بين‌المللي و كل شهر تهران عدد قابل قبولي است و در اين زمينه محروم نيستيم. دو ناحيه اين منطقه كه در حريم قراردارد، كمك كرده تا سرانه فضاي سبز بالا باشد. پيرو تدابير شهردار هيچ فضاي سبزي در اين منطقه براي مسائل اقتصادي تخريب نخواهد شد. اگر هم در يك پروژه درختي يا تعدادي درخت عامل متوقف‌كننده پروژه باشد، فقط و فقط جا به‌جا خواهد شد. در درجه اول اجازه تخريب را نمي‌دهيم در ثاني تا مي‌توانيم سرانه فضاي سبز را بالا خواهيم برد. در همين يك ماه گذشته 400 هزار اصله درخت خريداري شده تا در منطقه كاشته شود. ما در كل شهر تهران پارك تخصصي ويژه كودكان نداريم. اما بنده اين قول را مي‌دهم با همكاري سازمان پارك‌ها در سال آينده اولين پارك تخصصي ويژه كودك ايجاد شود. اولين پارك تخصصي قرآني در سطح كشور نيز سال آينده در منطقه 18 ساخته خواهد شد.
شمال شهري و جنوب شهري بيشتر معناي فرهنگي داره تا بعد جغرافيايي