قرن ها است که از قلیان در خاورمیانه و جنوب آسیا استفاده می شود؛ بسیاری بر این عقیده اند که مصرف قلیان بی خطرتر از سیگار است؛اما باید گفت که کشیدن قلیان از سیگار خطرناک تر و پر عارضه تر است.
تنباکو، نار و نیکوتین بیشتری نسبت به سیگار دارد و همچنین ممکن است حاوی فلزات سنگین باشد. همچنین دود قلیان به دلیل استفاده از ذغال برای کشیدن تنباکو، منواکسیدکربن بیشتری نسبت به دود سیگار دارد.
عضو انجمن بین المللی تحقیقات تنباکو و سیگار در گفت وگو با ایرنا با بیان اینکه در دهه اخیر مصرف قلیان بطور قابل توجهی در کشورافزایش یافته است، گفت:بر اساس مطالعات صورت گرفته، قلیان فرآورده ای است که نیمی از مردان ایرانی و 37درصد زنان آن را تجربه کرده اند.
دکتر نصیر دهقان افزود:دود استنشاق شده حاصل از 20 دقیقه کشیدن قلیان معادل دود استنشاقی حاصل از 100 سیگار است.
وی ادامه داد: مطالعاتی که از سوی مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات انجام شده، نشان می دهد که 23 درصد سیگاری ها حداقل یکبار در هفته قلیان مصرف می کنند. این رقم در غیرسیگاری ها 25 درصد است و به این معنی است که غیرسیگاری ها حتی بیش تر از سیگاری ها در حال مصرف قلیان هستند و به سمت اعتیاد به آن پیش می روند.
عضو انجمن بین المللی تحقیقات تنباکو و سیگار اضافه کرد: علاوه بر مشکلات قلبی- عروقی، سرطان ها، ردپای مصرف دخانیات در دیابت ، اختلالات روانی مانند افسردگی ، زایمان زودرس ، نوزادان کم وزن، و سندروم مرگ ناگهانی نوزاد مشاهده می شود.
وی با بیان اینکه مصرف کننده های قلیان در هربار مصرف به طور متوسط حدود 50 تا 200 پک می زنند گفت : هر پک به طور متوسط حدود نیم لیتر دود است.
دهقان اضافه کرد میزان و عمق دم در حرکت دادن آب قلیان بسیار مهم است و قلیان با وجود اینکه کمتر مصرف می شود، اما حجم دودی که از طریق آن وارد بدن می شود، 10 تا 20 برابر دود ناشی از مصرف سیگار است.
وی توضیح داد:یک باور غلط در مورد استفاده از قلیان این است که از آنجا که تنباکوی قلیان از طریق آب فیلتر می شود، مواد مضر آن تصفیه می شود. اما واقعیت این است که مصرف تنباکوی قلیان از طریق آب، مواد سرطان زای آن را تصفیه نمی کند.
عضو انجمن بین المللی تحقیقات تنباکو و سیگارگفت: امروزه به اکثر تنباکو هایی که در سال های اخیر به بازار آمده اسانس هایی اضافه می شود که این اسانس ها علاوه بر تحریک دستگاه تنفس، می تواند رینیت آلرژیک و سرفه های مزمن همراه با خلط را برای فرد به همراه داشته باشد.
وی افزود:افزایش چشمگیر بروز انواع سرطان ریه، لب و دهان، حنجره، مری و معده، لوزالمعده، کبد و روده بزرگ از عوارض بد خیم و همچنین زخم های گوارشی ریفلاکس معده از دیگر عوارض مصرف سیگار و قلیان می باشند.
دهقان یاد آور شد :همچنین مصرف سیگار و قلیان موجب اختلال در جذب کلسیم و ساخت استخوان، یائسگی زودرس، کاهش وزن و تخریب هورمون های جنسی و تسریع پوکی استخوان می شود.
وی گفت :به اشتباه تصور می شود که اگر دود قلیان وارد ریه نشود و از راه دهان خارج شود، آسیبی به ریه ها نمی رساند؛ در حالی که حقیقت این است که دود قلیان از طریق مخاط دهان و حنجره نیز جذب بدن شده و آثار سوء مخرب خود را می گذارد.
دهقان با بیان اینکه بسیاری از مراجعین به کلینیک های ترک سیگار از پزشکان سوال می کنند که با ترک کردن سیگار می توانند به جای آن از قلیان استفاده کنند، گفت:این کار در واقع از چاله درآمدن و در چاه افتادن است.
وی به آموزش آگاهی و فرهنگ سازی در جامعه اشاره کرد و گفت:مسئولین حوزه سلامت در وزارت بهداشت و درمان با هماهنگی وزارت آموزش و پرورش نسبت به برنامه ریزی آموزش دانش آموزان به صورت مستمر جهت اصلاح باورهای غلط و پیشگیری از استعمال قلیان اقدام کنند.
دهقان اظهار کرد:مهم ترین بخش کنترل مصرف دخانیات، فرهنگ سازی و آموزش مضرات مصرف دخانیات از سنین پایین به فرزندان است که از با همکاری خانواده و آموزش و پرورش و سایر سازمان ها امکان پذیر است.
