شاید نامش را هم نشنیده باشید، اما اگر دربارهاش شنیده باشید، در جریان این موضوع هستید که ایران تنها در سال گذشته برای برگزاری «تداکس» یک گام سست برداشت و در عین حال در نخستین گام تلاش شد، همه چهرهها گرد هم آیند و رویداد غیرتخصصی شد اما با وجود بهرهبرداری از این تکنیک تبلیغاتی، این پدیده آنچنان در کشورمان تازه بود که نتوانست نگاه عموم چهرههای آکادمیک را جلب کند، چه رسد به اینکه فضای عمومی کشور را تحتالشعاع قرار دهد. با این حال برای عموم باید در این مقطع توضیح داد که این پدیده دقیقاً چیست و در حوزههای گوناگون به ویژه حوزه موسیقی چه تأثیراتی دارد؟
به گزارش «تابناک»، دنیای امروز، دنیای خلاقیت و ایدههای نو است و این ایدههای تازه هستند که توان ایجاد ظرفیتهای بزرگ را دارند؛ اتفاقی که باعث شد آوردگاههای تازهای برای نمایش جوشش ایدههای نو و تأاثیرگذار در بهبود حوزههای مرتبط با زندگی بشریت در سطح جهان شکل بگیرد و یکی از این آوردگاههای مهم، «تداکس» است.
«تد / TED» یک سازمان غیرانتفاعی است که وقف به اشتراک گذاشتن افکار و ایدههای ارزشمند برای عموم شهروندان جهانی شده است. TED که مخفف سه واژه طراحی، فنآوری و سرگرمی (Technology، Entertainment، Design) است، ۱۹۸۴ در قالب یک کنفرانس چهار روزه در کالیفرنیا، حیات خود را آغاز کرد و برای حمایت از نوآوریها و ایدههای کارساز جهانی به رشد خود ادامه داد.
این سازمان از متفکرین، ایدهپردازان و فعالان پیشرو در سطح جهان دعوت میکند تا مهمترین ایدههای خود را به خلاقانهترین شکل ممکن در هجده دقیقه بازگو نمایند. شرکت در این رویدادها اغلب رایگان هستند؛ هرچند برخی از تداکسها ورودیهای در نظر میگیرند تا هزینههای عملیاتی خود را پوشش دهند، در هر حالت علاقهمندان به شرکت، باید نخست نامنویسی کرده و سپس گزینش شوند و این گفتوگوها رایگان برای عموم در وبگاه تد به اشتراک گذاشته میشوند.
یکی از اجزای تد، برنامهای به نام تداکس است. تداکسها رویدادهای بومی هستند که افراد را با هدف تجربهای مانند کنفرانس تد، دور هم جمع میکند. قسمت اکس در نام آنها به معنی کنفرانسی است که مستقلاً طراحی و ترتیب داده شده است. تداکسها رویدادهایی برگرفته از اجتماعشان هستند که غیرانتفاعی بوده و متکی بر حمایت شرکا و حامیان مالی هستند.
قالببندی همه تداکسها باید یک روزه، شامل مجموعهای از سخنرانیها، برنامهها و نمایشهای کوتاه و به دقت برگزیده شده باشند که با طیف وسیعی از موضوعات گوناگون به آموزش، الهام بخشی یا حیرتانگیزی بپردازند. هرکس میتواند برای دریافت مجوز تداکس اقدام نماید؛ اما تد به برگزارکنندگان تداکس اجازه تشکیل هیچ رویدادی در جهت مقاصد سیاسی، سود مالی یا دستآوردهای شخصی نمیدهد و با در اختیار گذاشتن مجموعهای رایگان از ابزارها شامل توصیههای دقیق و حق استفاده از سخنرانیهای از پیش ضبط شده و تبلیغات و اعلانات وبسایت تد، برگزارکنندگان تأیید شده خود را حمایت میکند.
تد در کنار معرفی افکار و خلاقیتهایی که میتوانند جهان را از زوایای گوناگون تغییر دهند و بهبود بخشند٬ ابتکارهایی نظیر «ابتکار آرزو» کرده که هر ساله مبلغی از سوی تد به آرزویی که میتواند جهان را برانگیزاند و منبع الهام یک تغییر یا حرکت جدید باشد، تعلق میگیرد. از سال ۲۰۱۲ این مبلغ به یک میلیون دلار رسید. اگر شما هم آرزو/ ایدهای دارید به
وبسایت تد مراجعه و نامنویسی کنید. برنده سال ۲۰۱۲ تد٬ پروژه شهر۲ (City 0.2) بود که
با راهاندازی وبسایتی با همین نام و تشویق شهروندان سراسر جهان برای در میان گذاشتن تجربهها یا ابتکارهای محلی به صورت چند رسانهای در نظر دارد به بهتر شدن و تکامل شهرها کمک کند.
شهریور سال گذشته دانشگاه صنعتی شریف نیز یک تداکس برگزار کرد؛ اما این رویداد با چنان تکثر موضوعی همراه بود که مشخص نبود قرار است چه طیفی در آن حاضر شود. دکتر سهرابپور، آیدین آغداشلو، عادل فردوسیپور، رضا امیرخانی، محمدعلی اینانلو، دکتر مجید قاسمی، استاد شهرام ناظری، دکتر علینقی مشایخی، شمس لنگرودی، مهندس احمد قلعهبانی، رضا کیانیان و ... این افراد را کنار هم به عنوان سخنرانهای این کنفرانس طبیعتا مخاطبان یکدستی ندارد، حال آنکه تداکسها برای آنکه مخاطبان تخصصی داشته باشند، تخصصی نیز برگزار میشوند.
پروژه موزیک تداکس، یکی از مهمترین عرصههای نوظهور برای معرفی جدیدترین ایدهها در حوزه موسیقی است که در بسیاری از اوقات، با نگاههای متفاوتی همراه میشود اما حقیقت امر آن است که به همان اندازه، نگاه محدودی در ایران نسبت به تداکس در حوزه تکنولوژی وجود دارد، در حوزههای فرهنگی نظیر موسیقی همین نگاه محدود نیز به چشم نمیخورد.
یکی از ضعفهای موسیقی ایران، همین عدم تلاش بخش اعظمی از اساتید موسیقی برای دستیابی به ایدههای نو است و معمولاً ایدهها محصول شخصشان یا حاصل کشف در این مرز و بوم و از دل موسیقی مقامی یا کلاسیک است و کمتر پیش آمده که نگاهی به ایدههای نوظهور جهانی وجود داشته باشد؛ تداکس این فرصت را پیش روی قرار میدهد و میتوان در این رویداد با پدیدههای تازهای در فضای موسیقی از سازها و ملودیهای و ترکیبهای نو گرفته تا ایدهها و دستاوردهای علمی و تجربی متفاوت در حوزه موسیقی را میتوان در پروژه موسیقی تداکس یافت. آیا در سالهای آینده، شاهد برگزاری تداکس موسیقی در ایران خواهیم بود یا دستکم از تجربیات این رویداد بهرهبرداری در کشورمان خواهد شد؟
برخی از تداکسهای موسیقی در سراسر جهان را در «تابناک» ببینید.