جبهه فتح شام، خطرناک تر از داعش و تهدید بزرگ بعدی برای جهان

جبهه فتح شام که پیش از این با نام جبهه النصره شناخته میشد، تنها تقریبا سه ماه بعد از آن که اعلام کرد که از القاعده جدا شده است – که طبیعتا تنها یک فریب بیشتر نیست – اکنون به شدت در حال رشد و قدرت گیری است و به عقیده تحلیلگران موسسه Rand این گروه تروریستی وابسته به القاعده بزرگترین خطر فعلی برای دنیا و حتی خطرناک تر از داعش در آینده است.

به گزارش «تابناک» آنچه موسسه رند در تحلیل خود آورده است مبتنی بر خطراتی است که اکنون جبهه فتح شام متوجه آینده نظام بین الملل میکند. در حالی که غرب اکنون به شدت مشغول مبارزه با داعش است، جبهه فتح شام که در واقع بر زمینه های از پیش تعریف شده توسط القاعده متمرکز است، در چندین جبهه به شکل همزمان مشغول بازسازی و تقویت مواضع خود و البته القاعده است.

جبهه فتح شام اکنون با در اختیار داشتن بیش از 10 هزار نیروی نظامی بزرگترین شاخه القاعده و خطرناک ترین آنها به شمار می آید که در حال تقویت و توسعه ایدئولوژی القاعده در شبهه جزیره عربی و مغرب اسلامی است. اکنون با توجه به آن که سوریه از فقدان یک حکومت مرکزی رنج میبرد، القاعده فرصت استثنایی برای استفاده از شرایط این کشور در راستای جوان کردن خود و بدست آوردن مجدد تسلط جهانی برای اعمال تروریستی خود، از طریق جبهه فتح شام در اختیار دارد.

اکنون کهنه تروریست های القاعده نظیر سیف العدل در میان رهبران جبهه فتح شام است که استراتژی القاعده را در سوریه پیگیری و هدایت میکنند. یکی از اساسی ترین و خطرناک ترین بخش های این استراتژی بدست آوردن رضایت و جلب توجهات عمومی در میان مردم و همچنین تلاش برای بدست آوردن مشروعیت سیاسی در بخشهای سنی نشین سوریه است که اکنون جبهه فتح شام در آن ها مشغول مبارزه است.

این بخش از استراتژی جبهه فتح شام همچنین کاملا مرتبط با خشونت های افراطی و منزجر کننده تروریست های داعش است. اکنون جبهه فتح شام بیشترین امتیاز را از سرکوب داعش توسط ائتلاف آمریکا و همچنین روسیه میبرد زیرا این وضعیت به بقایای القاعده اجازه میدهد تا به سادگی به حیات و تقویت خود ادامه دهند.

از سوی دیگر این گروه با جداسازی ظاهری و اسمی خود از القاعده تلاش کرده است تا حساسیت نسبتا کمتری را در مورد خود در ذهن دشمنانش یعنی دولت بشار اسد در سوریه و ائتلاف آمریکا ایجاد کند. هرچند این موضوع هنوز نتوانسته است آمریکا را قانع کند.

یکی از خطوط کلی استراتژی القاعده همانگونه که گفته شد مربوط میشود به تلاش برای برقراری ارتباط حداکثری با افراد و مردمی که در مناطق تحت عملیات آنها زندگی میکنند. طی سالهای گذشته القاعده به تدریج اقدام به حرکت دادن منابع و تروریست های تحت هدایت خود به سمت سوریه کرده و موفق شده است در بین گروه های محلی محبوبیت و طرفدار پیدا کند. بر همین اساس جبهه فتح شام تمرکز خود را بر اهداف سیاسی و نظامی گذاشته است و تلاش کرده تا پایگاه های محلی برای اثر گذاری بدست آورده و تروریست های تحت هدایت خود را در مناطق تحت کنترل جایگیر کند.

در این راستا تغییر نام از جبهه النصره به جبهه فتح شام چندین هدف را به شکل همزمان دنبال میکند. یکی از خروجی های احتمالی این اقدام این است که اکنون کشورهایی نظیر عربستان سعودی، ترکیه و قطر اکنون که این جبهه خود را از القاعده مجزا کرده است، با سهولت بیشتری اقدام به ارسال سلاح و کمک های مالی به آنها میکنند. به شکل مشخص قطر از زمان تغییر نام کمک های خود به جبهه فتح شام را به شدت افزایش داده است.

هدف دیگر از این تغییر نام این است که جبهه فتح شام به عنوان یک سازمان فراگیر در نظر گرفته شود که با ده ها هزار نیروی شورشی که علیه دولت بشار اسد مبارزه میکنند متحد است. در مقایسه با داعش، جبهه فتح شام به شدت در مورد سربازگیری و استخدام نیروهای جدید به ویژه از میان نیروهای خارجی که طی پنج سال جنگ داخلی سوریه از اروپا در این کشور جمع آمده اند بسیار گزینشی عمل میکند. با این استراتژی جبهه فتح شام میتواند با ادغام شورشیان محلی در دل خود، خود را به عنوان نماینده اصلی و گزینه مشروع برای جایگزین شدن به جای همه گروه های تروریستی و شورشی در سوریه معرفی کند.

جبهه فتح شام همانند مادر خود القاعده، یک بازی طولانی را شروع کرده است. تغییر نام به این گروه اجازه میدهد که خود را به عنوان پیشگام مردم سوریه – به جای دست نشانده و عروسک القاعده – معرفی کند. در نتیجه هدف دیگر از تغییر نام جای دادن این جبهه در میان لحاف چهل تکه ائتلاف مخالفان اسد در سوریه است. اگر جبهه فتح شام بتواند به سادگی خود را در میان گروه های مخالف اسد جای دهد، در کوتاه مدت و همچنین بلند مدت تبعات بسیار زیادی در این رابطه وجود دارد. در کوتاه مدت و بلافاصله این امر میتواند منجر به طولانی تر شدن جنگ در سوریه شود. در بلند مدت این اقدام میتواند مشروعیت سیاسی و نظامی را برای یکی از بزرگترین شعبه های القاعده فراهم آورد.

در مقایسه با داعش که اکنون به لحاظ تکنولوژیک شدیدا به از رسانه ها و فضای اینترنت استفاده میکنند، در واقع جبهه فتح شام و القاعده یک گروه تروریستی سنتی و محافظه کار به حساب می آید. هیچ شکی وجود ندارد که اکنون داعش مهمترین تهدید برای منطقه خاورمیانه محسوب میشود و ظرفیت حمله و به چالش کشیدن غرب را نیز دارا است. اما در یک نگاه وسیع تر داعش به عنوان یک ویروس و بیماری شناخته شده که قابل جلوگیری و درمان است در حالی که القاعده و فرزندان آن به سرطان تشبیه شده اند که به سرعت گسترش یافته و در برابر معالجه و درمان نیز مقاوم است.

اکنون غرب باید تمام تلاش خود را به کار گیرد تا از این امر مطمئن شود که جبهه فتح شام یا همان القاعده فرصتی برای جایگیر کردن خود در سوریه نداشته باشد و تلاش های این گروه در این راستا با شکست مواجه شود. صرف نظر از ماندن یا نماندن اسد در سوریه، این هدف باید هدف اساسی کشورهای غربی در سوریه باشد.