هنوز اتحادیه اروپا با شوک تصمیم مردم بریتانیا برای خروج از این اتحادیه موسوم به برگزیت کنار نیامده، رای مردم آمریکا به دونالد ترامپ همه را شوکه کرد؛ بازارهای جهانی دچار سکته مغزی شدند تا این نظر مطرح شود آیا اقتصاد جهان باید فصل تازه ای از تحولات را تجربه کند؛ راستی وقتی همه از اروپا گرفته تا آمریکا در خواب تثبیت وضعیت موجود اقتصادی بودند؛ حالا با کابوس اولیه انتخاب ترامپ چه آینده ای برای دنیای تجارت، کسب و کار و مبادلات اقتصادی بین کشورها متصور است؟
به گزارش
تابناک اقتصادی، ورای افت و خیز اولیه توام با واکنش منفی اکثر بازارهای سهام، نفت به آوار زلزله ترامپ بر اقتصاد دنیا، موضوع اصلی حالا این است که چه سرانجامی در انتظار رشد اقتصادی جهان است، آیا شوک پیروزی نامزد جمهوری خواهان که البته هیچ سابقه ای در سیاست نداشته، به معنای بازگشت به دوران رکود اقتصادی خواهد بود، تغییر و جابجایی در بین قدرت های برتر اقتصاد دنیا رخ خواهد داد؟
حالا همه باید با پیروزی تاجر وملاک نیویورکی و راهیابی او به کاخ سفید کنار بیایند، و البته باید منتظر ماند و دید آیا وعده ها و شعارهای اقتصادی دونالد ترامپ پس از در اختیار گرفتن ریاست جمهوری بزرگترین اقتصاد دنیا، تغییر خواهد کرد یا نه؟ تحلیل گران و کارشناسان بازارهای جهانی در روزهای آینده باید در تحلیل های خود با واقعیتی به نام اقتصاد ترامپی کنار بیایند.
فرد پيروز انتخابات رياست جمهوري آمريكا در نخستين نطق خود قول داده كه رشد اقتصادي اين كشور را دوبرابر كند و كشورش را دوباره بسازد. سوالي كه ذهن بسياري از تحليل‌گران را درگير خود ساخته اين است كه آيا تحقق اين وعده ترامپ به معناي تقويت رشد اقتصادي كل دنيا هم خواهد بود؟ فراموش نبايد كرد كه هرچند دونالد ترامپ يك خطر بالقوه اقتصادي هم براي دنيا مي‌تواند باشد، اما او يك تاجر به تمام معناست و حالا همه به اين مي‌انديشيند كه چهره ترامپ در دوران تبليغات رياست جمهوري با تصويري كه او در دوران رياست جمهوري‌اش ارائه خواهد كرد، تغييري مي‌كند يا نه؟
بازارهاي جهاني و اقتصادهاي بزرگ پس از خروج از دوران شوك انتخاب ترامپ، تلاش خواهند كرد تا خود را با واقعيت دوران اقتصادي با بازيگري به نام ترامپ كنار بيايند، نه اينكه تابع سياست‌ها و برنامه‌ها و وعده‌هاي او باشند، بلكه با فعاليت رسمي او در كاخ سفيد، فصل تازه‌اي از مذاكرات سنگين اقتصادي و تجاري بين قدرت‌هاي بزرگ، قدرت‌هاي منطقه‌اي به صورت دو و چندجانبه آغار خواهد شد و دستكم هر كشوري تلاش خواهد كرد بسته به حجم مبادلات تجاري و اقتصادي‌اش با بزرگترين اقتصاد دنيا، راهي براي خود جستجو كند. چه اينكه رونمايي از چهره واقعي ترامپ در اقتصاد دنيا، بستگي زيادي به آينده دارد و نبايد اسير هيجان‌ها و فراز و فرودهاي روزهاي نخستين انتخاب رئيس جمهور جديد آمريكا شد.
اقتصاد ايران و واقعيتی به نام ترامپ
ترديدي وجود ندارد به دليل حجم بسيار اندكي تجارت بخش‌هاي خصوصي ايران و آمريكا و محدود به چندكالاي خاص، تاثير زيادي نمي‌توان از بابت انتخاب ترامپ به صورت مستقيم بر اقتصاد ايران متصور بود، اما چند چالش و شايد فرصت در انتظار اقتصاد ايران خواهد بود:
1. قيمت جهاني نفت: نخستين تاثيري كه مي‌تواند انتخاب ترامپ و برنامه‌هاي او بر اقتصاد كشورهاي وابسته به درآمدهاي نفتي داشته باشد، نظير ايران، به چشم‌انداز آينده بازار جهاني نفت مربوط مي‌شود. رقابت كشورهاي صادركننده نفت به ويژه در اوپك بين ايران و عربستان اين روزهاي در هاله‌اي از بيم و اميد بر سر اجراي طرح فريز نفتي قرار دارد. سياست‌ها و برنامه‌هاي اقتصادي رئيس جمهور جديد آمريكا هم به صورت مستقيم و هر غيرمستقيم بر نوسانات قيمت جهاني نفت اثرگذار خواهد بود و يكي از سناريو‌هايي كه در برنامه‌هاي اقتصادي دولت ايران بايد ديده شود، رصد و ديده‌باني تحولات بازار جهاني نفت و البته جهت‌گيري‌ها و رويكردهاي اقتصادي بزرگترين اقتصاد جهان بر بازار طلاي سياه خواهد بود تا تكانه‌هاي احتمالي مديريت شود.
2. برجام، ترامپ و اقتصاد ايران: اينكه دونالد ترامپ در قامت رئيس جمهوري آمريكا چه تصميمي در خصوص تعهدات غرب و به ويژه ايالات متحده آمريكا در خصوص توافق هسته‌اي ايران با كشورهاي 1+5 مي‌گيرد، البته هنوز يكي از جدي‌ترين سوالها و دغدغه‌هاست. آنچه مهم است، اينكه دولت و نخبگان ايران و صاحب‌نظران اقتصادي و فعالان عرصه اقتصاد و تصميم‌سازان و تصميم‌گيرندگان، حتما حساسيت ويژه و فعالانه و نه منفعلانه نسبت به جهت حركت دولت آينده آمريكا در خصوص نحوه اجراي برجام داشته باشند و نسبت به مطالبه ايفاي تعهدات غرب به ويژه آمريكا در برداشتن تحريم‌ها و هموارسازي دست‌اندازهاي ايجاد شده بر سر روابط بانكي، سرمايه‌گذاري خارجي و ... سخت‌گيرانه و جدي‌تر تلاش كنند و نگذارند انتخاب ترامپ بهانه‌اي براي نقض عهدهاي جديد آمريكا شود.
3. صيانت از بازارهاي هدف و شركاي اقتصادي: خطر ديگري كه انتخاب ترامپ بر اقتصاد ايران مي‌تواند داشته باشد، مخدوش كردن جايگاه ايران در بازارهاي هدف و تلاش براي ابتر كردن تلاش‌ها براي بهبود روابط اقتصادي و تجاري بين ايران و ديگر كشورهاست. اين خطر وقتي جدي‌تر مي‌شود كه ممكن است واشنگتن بخواهد به بهانه تغيير در دولت آمريكا، سياست سنگ‌اندازي بر سر بازگشت ايران به جايگاهي بالاتر در اقتصاد و تجارت جهان پسابرجام را در پيش بگيرد. حالا ضرورت دارد تا سناريو‌هاي جديدي در چارچوب اقتصاد ايران در دوران پسابرجام و پس از اوباما با محوريت اقتصاد ترامپي طراحي شود و مانع سياه‌نمايي‌ها و ايران‌هراسي‌هاي جمهوري‌خواهان در دوران رياست جمهوري ترامپ شد؛ اينجاست كه افزون بر ديپلماسي خارجي، نيازمند به يك ديپلماسي اقتصادي قوي نياز داريم.
البته چالش‌ها و فرصت‌هاي ناشي از انتخاب شوك‌آور دونالد ترامپ براي اقتصاد دنيا، منطقه و البته ايران محدود به موارد يادشده نمي‌شود، مهم اين است كه دنيا خواب بود و پس از برگزيت (خروج انگليس از اتحاديه اروپا) حالا با كابوسي به نام ترامپزيت مواجه است؛ حالا كه دنيا وحشت‌زده از خواب برخاسته و نگران دوران ترامپ است، ما بايد بيدار باشيم و به منافع و مصالح ملي داخلي، منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي خود بيانديشيم. انتخاب ترامپ به معناي آخر‌الزمان اقتصاد و سياست نيست، دنيا در حال طراحي راه‌ها و سناريو‌هاست، پس ما هم فعالانه و هوشيارانه عمل كنيم و به خواب نرويم.
اروپا روی خوشی به ترامپ نشان نخواهد داد و در نتیجه اقتصاد ایران از آمدن ترامپ صدمه زیادی نخواهد دید .