عربستان سعودی و امارات متحده عربی در گفت وگوی تلفنی که روز گذشته با دونالد ترامپ، رئیس جمهور جدید آمریکا داشته‌اند، از ایده وی مبنی بر ایجاد مناطق امن در سوریه حمایت کرده اند. این موضوع جای چندان تعجبی ندارد، زیرا این ایده می تواند به خوبی شرایط را برای افراط گرایان سنی که مدت ها به دنبال سقوط بشار اسد از قدرت بوده اند، بهبود بخشد.
به گزارش «تابناک»؛ از سوی دیگر، کاخ سفید به دنبال آن است که از ورود مهاجران و پناهجویان سوری به ایالات متحده جلوگیری کرده و آن‌ها را در همان سوریه نگاه دارد؛ اما ایجاد مناطق امن در سوریه هزینه نظامی سنگینی دارد و همچنین ریسک قدرت گیری مجدد تروریست هایی که ایالات متحده خواهان از میان بردن آن‌هاست را افزایش می دهد.
کاخ سفید در بیانیه ای که در رابطه با تماس تلفنی ترامپ به شکل جداگانه با ملک سلمان پادشاه عربستان و شیخ محمد ولیعهد ابوظبی منتشر کرده، نوشته است، این دو از ایده ترامپ برای ایجاد مناطق امن در سوریه در راستای کمک به آوارگان و پناهجویان سوری حمایت کرده اند.
این تماس تلفنی، تنها یک روز بعد از فرمان اجرایی ترامپ برای ممنوعیت ورود مسلمانان از هفت کشور از جمله سوریه و ایران انجام شده است؛ فرمان اجرایی که نقشه راه ایجاد مناطق امن در سوریه می تواند تلقی شود. هفته قبل نیز ترامپ در گفت وگو با ABC تأکید کرده بود که قطعاً مناطق امن در سوریه را ایجاد خواهد نمود.
اما در حالی که در فرمان نهایی ترامپ برای ممنوعیت ورود مهاجران به آمریکا، موضوع قید و شرط های ایجاد منطقه امن در سوریه حذف شده بود، اکنون به نظر می رسد که دونالد ترامپ، موضوع اینجاد مناطق امن در سوریه را تنها به تأخیر انداخته و ظاهراً به دنبال آن است که برآوردی از همکاری و همراهی سایر کشورهای منطقه در مورد ایجاد این مناطق داشته باشد.
اما پیش‌بینی نتایج ایجاد مناطق امن در سوریه ـ که تعبیر دیگری از همان منطقه پرواز ممنوع در سوریه است ـ برای شرایط آینده منطقه خاورمیانه و همچنین منافع ملی خود آمریکا چندان دشوار نیست. پنتاگون برآورد کرده است برای ایجاد مناطق امن در سوریه، حضور حداقل سی هزار سرباز آمریکایی روی زمین و همچنین هزینه مالی ماهانه یک میلیارد دلار در این خصوص نیاز است. از سوی دیگر، ایجاد مناطق پرواز ممنوع که لازمه صیانت از مناطق امن است، ریسک برخورد نظامی میان روسیه و ارتش سوریه از یک سو و جنگنده های آمریکایی را افزایش خواهد داد.
مناطق امن همچنین برای تروریست هایی که علاقه مند به هدف قرار دادن انبوه مردم و پناهجویان و آوارگان هستند، به شدت افزایش می دهد. در واقع مطالعات نشان می دهد، این نوع از ساز و کار برای پناهجویان و جنگ زده ها، خود زمینه‌ای برای افزایش تروریسم و اقدام‌های تروریستی حین جنگ است. «جاشوا همپسون» محقق ارشد مؤسسه «نیسکانن» به خوبی به این موضوع اشاره کرده است.
وی بیان می کند: به دلیل وجود شرایط نا مناسب در کمپ های مناطق امن و همچنین اقتصاد خرد شده در پی جنگ، معمولاً آوارگانی که در این مناطق هستند، مستعد گرایش شدید به ایده‌های افراطی شده و در نتیجه می توانند بعد از بازگشت دوباره به خانه‌های خود، نسل بعدی تروریسم را شکل دهند. همچنین این آوارگان می توانند بعدها به گروه‌های افراطی که هم‌اکنون در سوریه مشغول مبارزه با دولت اسد هستند بپیوندند.
اکنون دونالد ترامپ خود به دنبال همان منطقه پرواز ممنوعی است که در یکی از مناظرات انتخاباتی در آمریکا، هیلاری کلینتون را به خاطر آن مورد تمسخر و نقد قرار داده بود. و همچنین در راستای خط فکری مداخله گرایان لیبرال در آمریکا قرار گرفته است که می خواهند کودکان سوری را با بمباران خانه هایشان نجات دهند.
این موضوع همچنین در مغایرت کامل با وعده‌های دونالد ترامپ به عنوان کاندیدا و در مخالفت با ماجراجویی نظامی آمریکاست. ترامپ بارها از حمله به لیبی و سرنگون کردن قذافی که منجر به قدرت گیری داعش در منطقه شد، انتقاد کرده بود و بسیاری از طرفداران وی به خاطر حمله وی به ایده‌های امپریالیستی هیلاری کلینتون به وی رأی داده بودند.
چندی پیش، دانیل لارسون، اندیشمند روابط بین الملل در American Conservative نوشت: من به شدت معتقدم، هر آنچه طرفداران ترامپ وقتی به وی رأی میدادند در سر داشتند، موضوع ارسال نیروی نظامی به سوریه برای آشغال بخش‌هایی از خاک این کشور جزو این موارد نبوده است.
با وجود این، اکنون دونالد ترامپ به دنبال ایجاد مناطق امن در سوریه است و بدن هیچ شکی، دولت های سنی در ترکیه و عربستان سعودی و امارات و قطر از این ایده حمایت خواهند کرد زیرا این ایده می تواند به شدت موضع ارتش و دولت بشار اسد در سوریه را با مخاطره مواجه کرده و حتی ایده‌های تغییر رژیم در سوریه را مجدداً زنده کند. سؤال جدی‌تر آنکه آیا ایجاد مناطق امن در سوریه می تواند تأثیری بر آینده مذاکرات صلح سوریه نیز داشته باشد یا نه؟
در حالی که ترامپ موضوع مناطق امن در سوریه را تنها برای ممانعت از آوار شدن جنگ زدگان به دنیای غربی مد نظر دارد، این ایده می تواند به شدت آینده منافع ملی آمریکا و منطقه را به خطر اندازد. پاسخ به موضوع مهاجران و جنگ زدگان اما ایجاد مناطق امن نیست، بلکه شدیداً نیازمند یک عزیم رادیکال از ایده‌های ارتودوکس واشنگتن طی سال های اخیر است؛ یک شیفت پارادایمی در سیاست خارجی آمریکا که بسیاری امید داشتند تا ترامپ در کنار رکس تیلرسون عملگرا، به آن اقدام کند.
البته هنوز زمان برای اقدام تیلرسون در این زمینه باقی است و امکان دارد، تیلرسون قادر به افسار زدن بر ترامپ باشد. ترامپ اکنون به شدت برای عملی کردن وعده‌های انتخاباتی خود عجله دارد و از آنجایی که دستور کاری قطعی برای سیاست خارجی در دست ندارد شاید عملگرایی تیلرسون در این میان راهگشا باشد.
بدون هیچ شکی، پاسخ به موضوع پناهجویان و بحران جنگ زدگان مناطق امن در سوریه نیست. این ایده تنها در خدمت ذهنیت کشورهایی است که سوریه را به این روز انداخته و اکنون در تماس تلفنی با ترامپ از این ایده حمایت می کنند.
با ایجاد منطقه پرواز ممنوع از ابهت روسیه کاسته خواهد شد