رییس سازمان زندان‌ها: ساخت زندان هنر نیست

رییس سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور به ارایه توضیحاتی در رابطه با وضعیت زندان‌های کشور و ارایه آماری در این زمینه پرداخت.

به گزارش ایسنا، اصغر جهانگیر در همایش آموزشی سامانه نظارت و مراقبت الکترونیکی زندانیان (پابند الکترونیکی) با اشاره به مشکلات و تبعات ناشی از زندانی شدن افراد، گفت: از نظر مدیریتی و ساختاری و فرآیندی در زندان‌ها با مشکلات متعدد مواجه هستیم. هنوز از ظرفیت‌های قانونی به طور کامل استفاده نمی‌شود یا زیرساخت‌های لازم برای استفاده از ظرفیت‌های قانونی وجود ندارد. امروز بیشترین میزان زندانیان کسانی هستند که با شکایت افراد وارد زندان شدند.

وی ادامه داد: طبق قانون هم افرادی که زندانی و تبرئه شدند می‌توانند از بیت‌المال مطالبه خسارت کنند؛ بنابراین باید چه کار کنیم افراد تا جای ممکن وارد زندان نشوند که پس از مدتی تبرئه شوند. ضمن اینکه حتی افراد بعد از تبرئه نیز انگ زندانی بودن را یدک می‌کشند. متاسفانه وجود کمبودهای مختلف باعث شده امروز شاهد اطاله دادرسی باشیم و افرادی که زندانی می‌شوند گاهی اوقات زمانی محکوم می شوند که میزان حبس شان از میزان محکومیت‌شان بیشتر است و این مشکل ایجاد می کند.

وی افزود: زندان‌ها امروز در سراسر جهان به شکل اصلاحی و تربیتی درآمده و از حالت تنبیهی خارج شده‌اند. آن نگاهی که زندان را یک وسیله تنبیهی می‌دانست، امروز دیگر در کشور ما جا ندارد. جمعیت ما در طول سال‌های اخیر افزایش یافته و به 80 میلیون رسیده اما جمعیت کیفری زندان‌ها با جمعیت کشور همخوانی ندارد ضمن اینکه زندان‌های ما نیز ظرفیت و گنجایش این تعداد جمعیت کیفری را ندارد.

رییس سازمان زندان‌ها گفت: یکی از اقدامات سازمان‌ زندان‌ها در راستای کاهش جمعیت کیفری، استفاده از پابندها بود که تکمیل نشده بود، اما با امضای تفاهم‌نامه با معاونت فناوری قوه‌ قضاییه و استفاده از تجارب خارج کشور، پابندها امروز به ثمر و نتیجه نهایی رسیده است.

وی با بیان اینکه ساخت زندان هنر نیست، گفت: در سال گذشته با اجرای طرحی در راستای مقابله با آسیب‌های اجتماعی بیش از 600 فرزند دانش‌آموز افراد زندانی را شناسایی و با کمک آموزش و پرورش دوباره به کلاس‌های درس بازگرداندیم. متاسفانه در سال گذشته تعداد زیادی از افراد فقط یک روز وارد زندان شدند که با همکاری قضات می‌شد این افراد وارد زندان نشوند. سیاست های کلی قضایی مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام و سیاست‌های کلی قضایی پنج ساله ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی و سیاست های کلی برنامه ششم بر استفاده از مجازات های جایگزین اشاره دارد.

جهانگیر ادامه داد: در سال 58 با 37 میلیون جمعیت، 8557 نفر زندانی داشتیم، در سال 1360 با 40 میلیون جمعیت، 34 هزار و 590 نفر در زندان‌ها بودند و در سال 95 با 78 میلیون جمعیت، 223 هزار نفر جمعیت زندان‌ها بودند. این موضوع نشان‌دهنده این است که اگرچه جمعیت کشور از سال 64 تا 95، 66 درصد افزایش یافته اما آمار زندانیان 333 درصد رشد داشته است. جمعیت زندانیان در هر 100 هزار نفر در آسیا 174 و در جهان 168 نفر است، اما این رقم در ایران 283 نفر به ازای هر 100 هزار نفر است. در بین کشورهای اسلامی هم ایران در رتبه دوم قرار دارد و در آسیا ششم و جهان 41 هستیم.

وی افزود: 64 درصد زندانیان متاهل هستند و بیش از 9 هزار نفر دو فرزند و بیشتر دارند. همچنین 70 درصد زندانیان از نظر سنی زیر 40 سال و در 10 سال اول ازدواج هستند. همچنان بیشترین زندانیان در ارتباط با مواد مخدر و روان گردان با 43 درصد و سپس سرقت با 25 درصد است. در گروه نوجوانانی که وارد زندان شدند، جرایم علیه اشخاص در صدر جرایم قرار دارد.

رئیس سازمان زندان‌ها با بیان اینکه فقط 20 درصد دیپلم و بالاتر هستند، ادامه داد: در سال 95، 38 درصد زندانیان با قرار وثیقه، 28 درصد با محکومیت و 27 درصد نیز با قرار کفالت وارد زندان شدند. همچنین از بین جمعیت زندانیان آزاده شده در سال 95، 31 درصد با خاتمه محکومیت، 25 درصد تودیع وثیقه و 16 درصد با ارائه کفالت آزاد شدند. در سال 95 کسانی که 10 روز کمتر در زندان بودند بیش از 180 هزار نفر بودند که 40 درصد میزان آزادی را شامل می شود. همچنین 46 هزار نفر در سال 95، 10 تا 20 روز در زندان بودند.

جهانگیر با بیان اینکه ظرفیت زندان‌های ما 88 هزار نفر است، گفت: اما اکنون 223 هزار نفر موجودی یعنی بیش از 2.5 برابر تراکم، زندانی داریم. سرانه فضای مصوب در زندان ها 14 متر اما وضعیت فعلی سرانه فضا برای هر زندانی 8 متر است در حالی که کشوری مثل دانمارک برای هر زندانی 87 متر سرانه فضا دارد.

وی افزود: 202 کودک هم در کنار مادرشان در زندان بسر می‌برند. بیش از 65 درصد از زندانیان ورودی معتاد هستند.

وی در پایان گفت: در زندان می بینیم که افراد بیماری صعب العلاج دارند و تحمل حبس ندارند و حبس آنها هزینه‌های زیادی به بار می‌آورد و در نهایت در زندان فوت می‌کنند که فوتی زندانی به عنوان آمار منفی زندان تلقی می شود و جا دارد در این زمینه دقت بیشتری شود.