تقریبا تمام استانهای کشور از مشکل بافتهای فرسوده در بخشی از مناطق شهری و حاشیه شهر خود رنج میبرند که البته در چند سال اخیر برای رفع این مشکل بحران زا، ستادی ملی تحت عنوان ستاد بازآفرینی شهری در وزارت راه و شهرسازی تشکیل شده که تاکنون طرح بازآفرینی شهری برخی استانها از جمله اصفهان در آن به تصویب رسیده و بازسازی بافتهای فرسوده برخی شهرهای این استان از جمله شهر اصفهان آغاز شده است.
به گزارش جامجم و براساس آمار وزارت راه و شهرسازی، 30 درصد جمعیت شهری کشور معادل 20میلیون نفر در سکونتگاههای غیررسمی و بافتهای فرسوده زندگی میکنند. این افراد در بیش از 57 هزار هکتار از محلات نابسامان میانی، 21 هزار هکتار از عرصههای تاریخی مراکز شهرها و 48 هزار هکتار از سکونتگاههای غیررسمی کشور ساکن هستند. وجود این سکونتگاههای فرسوده باعث شده محدودههای وسیعی از شهرهای کشور با مشکلات پیچیده بافت نامتعارف و نابسامان، سیمای زشت، مشاغل نامطمئن، مستعد ناهنجاری و ناآرامی و بویژه فقر شهری، نبود ایمنی و بحران هویت روبهرو شوند.
با روی کار آمدن دولت یازدهم، رسیدگی به بافتهای فرسوده و رفع مشکلات آنها مورد توجه قرار گرفت و بر این اساس «ستاد ملی بازآفرینی بافتهای فرسوده» در سال 94 تشکیل شد. پس از شکلگیری ستاد ملی، ستاد استانی بازآفرینی نیز در استانهای مختلف کشور تشکیل شد و فعالیت خود را آغاز کرد.
آغاز اجرای طرح بازآفرینی در 4شهریکی از استانهایی که طرح بازآفرینی آنها به تصویب رسیده و عملیات اجرایی آن در برخی مناطق آغاز شده، استان اصفهان است.
محمدعلی طرفه، معاون عمرانی استانداری در این باره به جامجم میگوید: طرح بازآفرینی شهری استان اصفهان برای 107 شهر استان در ستاد ملی بازآفرینی کشور به تصویب رسیده که شهرهای کاشان، نجفآباد، شهرضا و مبارکه دارای اولویت اجرا هستند و برای آنها چارچوب اسناد محلی بازآفرینی تهیه شده است.
طرفه با بیان اینکه در استان اصفهان حدود 7380 هکتار بافت ناکارآمد شهری وجود دارد که معادل 10 درصد بافت ناکارآمد کشور است، میافزاید: 3783 هکتار از این سکونتگاه غیررسمی در شهرهای اصفهان، خمینیشهر، نجفآباد و شهرضاست. وی با اشاره به اینکه تا پایان امسال (سال 1396 ) همه محلات هدف بازآفرینی شهرهای استان دارای برنامه بازآفرینی خواهد شد، یادآور میشود: یکی از فعالیتها و برنامههای اصلی استان در طرح بازآفرینی، بسترسازی برای مشارکت عموم از طریق راهکارهای ابزارسازی، توانمندسازی و فرهنگسازی است.
معاون عمرانی استانداری، این راهکارها را شامل فعالسازی تمام ستادهای بازآفرینی شهرستانی، فعالسازی نهادهای توسعه محله، نظیر تشکیل تعاونی احیای محله همتآباد در شهر اصفهان، پیگیری تاسیس دفاتر بازآفرینی در مناطق مختلف شهر اصفهان و تامین اعتبار اجرای پروژههای خدماتی و زیرساختی در محلهای نابسامان حاشیه شهرهای خمینیشهر، نجفآباد، شهرضا و اصفهان عنوان و تصریح میکند: در راهکار فرهنگسازی نیز میتوان به اقداماتی نظیر طرح اهمیت مساله بازآفرینی در ستادهای شهرستانی و ترویج فرهنگ بازآفرینی در شهرها و محلات هدف اشاره کرد.
به گفته وی، امروز استان اصفهان دارای جامعترین نظام برنامهریزی در حوزه بازآفرینی شهری کشور است، زیرا اولین و تنها استانی است که سند استانی بازآفرینی آن به تصویب و تائید ستاد بازآفرینی شهری استان و ستاد ملی بازآفرینی کشور رسیده و برای چهار شهر دارای اولویت کاشان، نجفآباد، شهرضا و مبارکه چارچوب اسناد محلی بازآفرینی تهیه شده و در نظر است تا پایان سال 96، محدودهها و محلات هدف بازآفرینی در همه 107 شهر استان شناسایی شده و مورد برنامهریزی قرار گیرند.
آغاز طرح بازآفرینی در شهر اصفهاندر همین حال عبدالرسول جانثاری، عضو کمیسیون عمران شورای شهر اصفهان نیز از آغاز عملیات اجرایی طرح بازآفرینی بافتهای فرسوده و سکونتگاههای غیررسمی در شهر اصفهان خبر میدهد و به جامجم میگوید: بحث بازآفرینی همان بحث احیای بافتهای فرسوده داخل شهر و سکونتگاههای غیررسمی حاشیه شهر است که مقرر شده با همکاری مشترک مجموعه ارگانهای استان، شامل بیش از ده نهاد و سازمان انجام شود.
جانثاری با بیان اینکه طرح بازآفرینی، یک طرح جامع و کلی است که نقش همه سازمانها همچون بانکها، انجمنهای مردمی ساخت و ساز، شهرداریها، نظام مهندسی، بنیاد مسکن و... در آن لحاظ شده است، میافزاید: این برنامه جامع برای شهر اصفهان تهیه و ابلاغ شده و اکنون در برخی مناطق به اجرا درآمده است.
یکی از مناطق شهر اصفهان که طرح جامع بازآفرینی در آن به اجرا درآمده، محله قدیمی و فرسوده همتآباد در منطقه 6 شهرداری است که عضو شورای شهر اصفهان با اشاره به آن میگوید: اجرای طرح در محله همت آباد براساس اصالت دادن به نقش مردم است، به این معنا که مردم خود متولی ساخت و ساز خواهند شد، نه ارگانهایی مثل راه و شهرسازی یا شهرداری و خود مردم بازسازی محله خود را مدیریت میکنند، آن هم از طریق ایجاد دفاتری در مناطق فرسوده و با ایجاد یک مجموعه تعاونی برای انتخاب پیمانکار، مشاور و... که نتیجهاش مشارکت مردم است که در سند هم دیده شده و در حال پیادهسازی است.
جانثاری با اشاره به اینکه عملیات اجرایی طرح بازآفرینی در شهر اصفهان از چند ماه پیش آغاز شده است، درخصوص زمانبندی طرح نیز میگوید: قرار شده هر سال درصدی از برنامه اجرا شود که البته اجرای بهنگام آن بستگی به مشارکت خوب مردم در مناطق فرسوده و ورود همه ارگانها و سازمانهای مربوط و تامین اعتبار لازم است.