چاره اندیشی برای فروغ بخشی به روزهای کم رونق بازار در اوایل دهه 90 شمسی، بازار سرمایه را به مطالعه اقدامات کشورهای آسیای جنوب شرق کشید تا نمونه های کاربردی آنها مبنی بر تقویت بازار سرمایه و مدیریت منابع مورد الگوبرداری قرار گیرد.
به گزارش
تابناک اقتصادی، صندوق توسعه بازار نمونه برداری بازار سرمایه کشورمان از آن بازار ها بود تا بازار سرمایه 218 میلیارد تومانی کشور نیز به مانند بازار سرمایه کشورهای مورد بررسی به یک ابزار احتیاطی مجهز شود. و این چنین بود که مجوز "صندوق توسعه بازار" در هشتم اسفندماه 1391 با سرمایه 30 میلیارد تومانی صادر شد تا صندوق مزبور به واسطه بازارگردانی اش، نقدشوندگی سهام در این بازار را مورد حمایت قرار دهد.
اولین تجربه...
در این میان، در کنار حقوقی های بزرگ و فعال بازار به عنوان ارکان صندوق، شرکت تامین سرمایه امین نیز به عنوان مدیر صندوق انتخاب شد؛ با این توافق که اطلاعات فعالیتهای صندوق حفظ شود تا به هدف و الگوی سرمایه گذاران در بازار سرمایه تبدیل نشود. اما هنوز عمر یک ساله صندوق به سرنیامده بود که بازار سرمایه با آغاز روند نزولی خود در زمستان سال 92، بنای ناسازگاری با این ابزار احتیاطی را گذاشت تا اهداف صندوق مزبور را مورد کنکاش و بررسی قرار دهد.
افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و اعمال بهره مالکانه 30 درصدی برای شرکت‌های سنگ آهنی نفس سهامداران و فعالان بازار سرمایه را برید؛ روند فرسایشی بازار سرمایه، حقوقی ها را به دفتر وزیر اقتصاد روانه کرد تا نظر وی را برای تزریق نقدینگی بیشتر به بازار سرمایه جلب کند؛ نظر وزیر جلب و مقرر شد تا 3 هزار میلیارد تومان یا شایدم 5 هزار میلیارد تومان به صندوق توسعه بازار تزریق شود. اما به رغم این توافق، هیچ خبری مبنی بر تزریق این نقدینگی به بازار مخابره نشد. و در این میان بنا بر اظهارات مدیران وقت صندوق، صندوق توسعه بازار در ادامه فعالیت هایش 113 شرکت را مورد هدف تزریق نقدینگی قرار داد که در این مسیر حدود 70 درصد از منابعش به 20 سهم تعلق گرفت. همچنین با انجام معاملات بلوکی سهام با نرخ های بالا، صندوق به افزایش شاخص و یا به اصطلاح شاخص‌سازی متهم شد.
حاشیه های واگذاری
در نهایت پس از گذشت حدود ۲۰ ماه، مدیریت صندوق توسعه بازار سرمایه با ارزش روز 603 میلیارد تومان از تامین سرمایه امین به مرکز مالی ایران واگذار شد. همچنین با اصلاح یک بند اساسنامه، امکان فعالیت این صندوق در بورس های کالا و انرژی هم فراهم شد. اگرچه حضور بورس هاي چهارگانه و نيز شرکت سپرده گذاري در ترکیب سهامداری مرکز مالی ایران به زعم مدیرش؛ نقطه قوتی برای حضور مرکز مالی در صندوق توسعه بازار محسوب می شد، اما فلسفه شکل گیری این مرکز با رویکردهای عمدتا آموزشی و تحقیقاتی، نگرانی از حیث ایفای نقش موثر از سوی این صندوق در بازار سرمایه را از بین نبرد. بطوریکه نبود استراتژی و اعمال مدیریت سلیقه ای، عدم بهره برداری از منابع صندوق مزبور در جهت منافع بازار همواره به عنوان انتقاد از طرف فعالین بازار سرمایه و سهامداران به آن وارد می شد؛ تا اینکه درنهایت برآیند این انتقادات سبب شد تا رویکرد سهامداران صندوق در راهبری آن تغییر یابد، با این تاکید که دیگر مدیریت صندوق توسعه بر عهده مرکز مالی ایران و یا بورس ها نباشد. به موجب این تغییر رویکرد، مدیریت صندوق به دارندگان واحد های سرمایه گذاری آن یعنی بانک های تجارت، ملت و سپه به طور مشترک سپرده شد.
رویگردانی بانک ها از بازار
اما شرایط برای حضور سایر حقوقی های بزرگ و فعال بازار سرمایه در ترکیب صندوق فراهم نشد تا با تقویت صندوق از سوی بازار پول، شاهد استراتژی منظم تری در صندوق مزبور باشیم. نبود مدیران حرفه ای از بازار پول در ترکیب هیات مدیره صندوق، اعمال رفتارهای سلیقه ای در انجام معاملات ، عدم وجود چارچوب های لازم در نحوه حمایت از بازار سرمایه، کاهش حدود 30% از ارزش سهام موجود در پرتفوی صندوق و رسوب سهام غیر نقدشونده به عنوان مشکلات فعلی همچنان در صندوق توسعه بازار سرمایه نمود دارد. بنحوی که بر اساس آخرین ترکیب پرتفوی صندوق، حدود 20% از سرمایه شرکت در سهام بانکها صرف شده که از نقدشوندگی مناسب برخوردار نبوده است . ارزش روز سهام صندوق در هفت ماه گذشته با 13% کاهش مواجه بوده، این در حالیست که در دوره مشابه فوق، شاخص بازار سرمایه با رشد 1.4% همراه بوده است. بر اساس آخرین اطلاعات، جمع آورده سهامداران در حال حاضر حدود 1،400 میلیارد تومان و خالص ارزش روز داراییهای صندوق (NAV) حدود 1،000 میلیارد تومان است (حدود 30% کاهش). و اینگونه شد که این نهادها نیز قید دست یابی به منافع مشارکت در این صندوق را زدند تا بار دیگر مولفه نقدینگی در بازار سرمایه تقویت نشود و این استراتژی با شکست مواجه شود.
محبوبه مغانی
تنهاچیزی که تثبیت میشودسقوط سهام است ؟