چه کسانی از افزایش قیمت خودروهای وارداتی نفع خواهند برد؟

در پی جلسه روز گذشته وزیر صنعت با کمیسیون اصل 90 مجلس بحث هایی مبنی بر باز شدن سایت ثبت سفارش واردات خودرو در طی روز جاری صورت گرفت. هر چند که برخی معتقدند هنوز گشایشی صورت نگرفته است اما با باز شدن این سایت و با توجه به افزایش تعرفه خودروهای وارداتی، چه کسانی از این وضعیت و افزایش قیمت خودروهای وارداتی نفع خواهند برد؟

به گزارش تابناک اقتصادی، تیر ماه سال جاری بود که مسئولین تصمیم گرفتن در راستای سامان بخشیدن به اوضاع واردات خودرو سایت ثبت سفارش را ببندند. همین موضوع باعث شد تا به یکباره قیمت برخی خودروهای وارداتی به صورت چند میلیون تومان افزایش یابد و حتی در برخی مدل ها نیز این افزایش قیمت به صورت نجومی افزایش یافت. آمارها نشان می داد که این تدبیر دولت نه تنها باعث کاهش میزان واردات نشد بلکه تنها باعث برهم ریختن اوضاع بازار خودروهای وارداتی و نفع بردن عده ای از این اوضاع شد. رسانه ها انتقادات خود را از وضعیت به وجود آمده آغاز کردند و این انتقادات را به گوش مسئولین رساندند.

دیروز مورخه 5 دی ماه 1396 طی نشستی که فی ما بین کمیسیون اصل 90 مجلس و محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت صورت گرفت، قرار بر این شد که سایت ثبت سفارش طی روز جاری کار خود را بعد از توقف شش ماهه از سر بگیرد. اما گویا امروز هنوز سایت ثبت سفارش باز نشده وهمچنان بسته باقی مانده است. در روز جاری اگر به این سایت سری زده باشید با تصویر ثبت سفارش واردات دو محصول تویوتا مواجه می شوید که گویا این تصویر مربوط به پیش از بسته شدن سایت است و امکان ثبت کردن آن ها وجود ندارد. از طرفی در جلسه روز گذشته نیز برای خودروهای وارداتی سقف ارزش گمرکی در نظر گرفته شد که این سقف 40 هزار دلار می باشد و با توجه به دو مدل نمایش داده شده در این سایت و بیشتر بودن ارزش گمرکی آن ها از 40 هزار دلار می توان گفت که هنوز سایت ثبت سفارش باز نشده است.

اما آنچه مشخص است قطعاً این اتفاق در روزهای آینده رخ خواهد داد و سایت ثبت سفارش باز خواهد شد.

در فاصله بسته بودن سایت در این شش ماه اتفاقاتی رخ داد که اوضاع را نسبت به قبل از بسته شدن سایت ثبت سفارش متفاوت تر کرد. اتفاقی که به تازگی نیز شاهد آن بودیم افزایش تعرفه های واردات خودروهای خارجی بود که به تایید 5 عضو کابینه رسید. در مورخه 19 آذر 1396 با توافق وزرای اقتصاد، صنعت وکشاورزی و روسای بانک مرکزی و سازمان برنامه، تعرفه واردات خودرو به شرح زیر مورد جمع بندی قرار گرفت:

۱- افزایش تعرفه خودروهای با حجم موتور ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ سی‌ سی از ۴۰ درصد به ۵۰ درصد
۲- افزایش تعرفه خودروهای با حجم موتور ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی سی از ۴۰ درصد به ۹۵ درصد
۳- افزایش تعرفه خودروهای با حجم موتور ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سی ‌سی از ۵۵ درصد به ۱۳۰ درصد
۴- افزایش تعرفه خودروهای با حجم موتور ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سی ‌سی از ۵۵ درصد به ۱۵۰ درصد
۵- افزایش تعرفه خودروهای با حجم موتور ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ سی ‌سی از ۵۵ درصد به ۱۵۰ درصد

این افزایش تعرفه به منظور حمایت از تولید داخلی صورت گرفته است اما تبعات آن افزایش قیمت خودروهای وارداتی خواهد بود. نکته حائز اهمیت در این بین این است که همان گونه که در بالا گفته شد برخی خودروهای وارداتی در این فاصله زمانی شش ماهه افزایش قیمت هایی پیدا کردند که با اعمال تعرفه های جدید شاید دیگر نباید افزایش قیمت آنچنانی پیدا کنند و به اصطلاح افزایش قیمت حاصل از افزایش تعرفه ها را پیش خور نموده اند. برای نمونه در تیرماه سال جاری قیمت سانتافه حدود 230 میلیون تومان بود که این قیمت با افزایشی 70 میلیون تومانی به 300 میلیون تومان در ماه آذر رسید. سانتافه که حجم موتور آن حدود 2400 سی سی می باشد با اعمال تعرفه های جدید، تعرفه واردات آن از 55 درصد به 130 درصد افزایش یافته است. قبل از آنکه قیمت خودروی سانتافه را با تعرفه جدید مورد محاسبه قرار دهیم باید این موضوع را روشن کنیم که یک خودروی وارداتی بعد از خرید در خارج از کشور، تعرفه ‌ها و هزینه‌ های مختلفی از آن گرفته می ‌شود که شاید لیست کردن ریز آن‌ ها از حوصله خارج باشد اما تعرفه واردات واقعی یک خودرو بیش از 90 درصد است و تنها 55 درصد از آن تعرفه واردات گمرک بوده است. حال این 55 درصد به 130 درصد افزایش یافته است. یعنی یک خودرویی که تا دیروز با 90 درصد هزینه‌ های مختلف اجازه ترخیص و دریافت پلاک ملی را داشته، حال باید 165 درصد عوارض و حقوق و هزینه‌ های مختلف را پرداخت کند تا پلاک ملی دریافت کند. بنابراین خودروی سانتافه ای که قیمت جهانی آن در حدود 30 هزار دلار بوده است و در تیرماه با تعرفه گمرکی 55 درصدی قیمت داخلی آن 230 میلیون تومان بوده است حالا این قیمت با تعرفه 130 درصدی به حدود 300 میلیون تومان خواهد رسید. با توجه به اینکه در آذر ماه این خودرو حدود 300 میلیون تومان معامله می شده است بنابراین با اعمال تعرفه های جدید قیمت آن تغییری نخواهد کرد و افزایش نخواهد یافت.

به طور کلی شاید با اعمال تعرفه های جدید دیگر قیمت خودروهای وارداتی شاهد افزایش آنچنانی نباشد و اندکی افزایش یابد، مگر آن که قیمت دلار دستخوش تغییراتی شود و افزایش یابد و این افزایش تاثیر آنچنانی بر قیمت بازار خودروهای وارداتی بگذرد.

حال سئوال این است که چه کسی یا کسانی از این افزایش تعرفه ها و متعاقب آن افزایش قیمت خودروهای وارداتی (هر چند افزایش قیمت اندک) نفع خواهند برد؟

آنچه مسلم است واردکنندگان خودروهای خارجی، دولت و خودروسازان داخلی از این افزایش میزان تعرفه و متعاقب آن افزایش قیمت خودروهای وارداتی متضرر نخواهند شد. در وهله اول خریداران این خودروها وارداتی هستند که ضرر خواهند کرد و باید هزینه افزایش تعرفه را پرداخت نمایند که این خریداران عمدتاً از دهک های بالای جامعه و اقشار پردرآمد هستند (آن هم در خرید بعضی خودروهای وارداتی شاید ضرر کنند چرا که همان گونه که محاسبه شد همین الان برخی از مدل های خودروهای وارداتی با افزایش قیمت های اخیر به سطح قیمت هایی رسیده اند که اعمال تعرفه های جدید آن ها را به آن سطح قیمت ها می رساند). در وهله بعد و با توجه به اینکه خودروسازان داخلی در بازار خودرو یکه تاز خواهند شد قطعاً قیمت خودروهای داخلی نیز افزایش خواهد یافت و با توجه به عقبه ای که این خودروسازان در عدم پاسخگویی به نهادها در زمینه افزایش قیمت ها دارند، سایر مصرف کنندگان نیز که از دهک های متوسط هستند از این افزایش تعرفه و افزایش قیمت خودروهای وارداتی، ضرر خواهند کرد.

کسانی که در این میان از این افزایش تعرفه و افزایش قیمت خودروهای وارداتی نفع خواهند برد دولت و خودروسازان داخلی هستند. با افزایش تعرفه واردات خودروهای خارجی اولاً دولت نفع خواهد برد چرا که با افزایش تعرفه ها، درآمدهای دولت به نوعی افزایش خواهد یافت (که البته این موضوع بستگی به میزان تقاضای خودروهای وارداتی دارد) و ثانیاً با کاهش میزان واردات خودروهای خارجی به دلیل افزایش میزان تعرفه ها این خودروسازان داخلی هستند که زمام بازار خودرو را در دست خواهند گرفت و با توجه به سابقه خودروسازان داخلی، قطعاً در آینده نزدیک قیمت خودروهای داخلی را نیز افزایش خواهد یافت و از افزایش تعرفه و افزایش قیمت خودروهای خارجی خودروسازان داخلی نیز نفع خواهند برد.

شایان ذکر است، تا قبل از بسته شدن سایت ثبت سفارش برخی از واردکنندگان عمده خودرو با رانت اطلاعاتی که داشتند واردات گسترده خودروها را صورت دادند و در انبارها نگه داری نمودند و با بسته شدن سایت ثبت سفارش و افزایش قیمت خودروهای وارداتی، خودروهای وارداتی خود را به بازار عرضه کردند و از این افزایش قیمت ایجاد شده نفع بردند.