انقلاب اسلامی ایران با تمام فراز و نشیب ها به چهل سالگی خود رسید. در دوران چهل سال گذشته با تمام تحریم های اقتصادی و جنگ هشت ساله ای که پشت سر گذاشتیم، کشور توانسته است پیشرفت هایی را در زمینه های مختلف از جمله اقتصاد داشته باشد. در این مطلب به بررسی و مقایسه آمارهای اقتصادی در قبل و بعد از انقلاب خواهیم پرداخت.
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ در یک سال گذشته، آمریکا با تمام هم پیمانان جهانی و منطقه ای خود با همه قوا و رسانه هایی که دارد، سعی کرده است تا مردم ایران را در شرایط زندگی نامناسبی قرار دهد و از این طریق بذر ناامیدی را در دل آن ها بکارد تا دست از حمایت انقلاب اسلامی بردارند. از حق نگذریم با تمام این فشارها، برخی خبرهای منتشره در داخل کشور و به عبارت بهتر تحریم های داخلی و تصمیمات اشتباه برخی مسئولین، تحمل این سختی ها را برای مردم دو چندان نموده است اما نباید از پیشرفت هایی که در چهل سال گذشته در زمینه های مختلف صورت گرفته است، هم چشم پوشاند.
باید گفت این پیشرفت ها در حالی رخ داده که ایران هشت سال جنگ با عراق را پشت سر گذاشته و همچنین از شروع انقلاب تاکنون، همواره با تحریم های مختلفی رو به رو بوده است که اعمال هر یک از آنها می توانست به تنهایی هر کشوری را از پای درآورد. با در نظر گرفتن این دو فاکتور، حالا به بررسی آمارهای اقتصادی قبل و بعد از انقلاب خواهیم پرداخت. شایان ذکر است که آمارهای موجود از بانک مرکزی و سالنامه های آماری مرکز آمار ایران استخراج شده است.
نرخ رشد اقتصادی و نرخ تورم
در یک سال گذشته این دو نرخ بیشتر مورد توجه بوده است؛ دو نرخی که تحریم های داخلی و خارجی بیشتر روی آن ها تأثیرگذار بوده اند. مطابق آمار و اطلاعات موجود، نرخ تورم در سال 1356 حدود 25.1 درصد بوده که این آمار چهل سال بعد یعنی در سال 1396 به 9.6 درصد رسیده است. البته در سال جاری و بنا بر آخرین آمار اعلام شده از سوی بانک مرکزی پیرامون نرخ تورم، این نرخ در آبان ماه 1397، 18.4 درصد گزارش شده است. همچنین نرخ رشد اقتصادی در سال 1356 حدود منفی 3.7 درصد گزارش شده که این نرخ در سال گذشته مثبت 3.7 درصد بوده است. با توجه به اعمال تحریم ها در سال جاری و تاثیرگذاری آن بر تولید کشور، نرخ رشد اقتصادی در نیمه نخست امسال بدون احتساب نفت به مثبت 0.3 درصد کاهش یافته است.
نرخ بیکاری
رشد جمعیت و عدم ایجاد شغل در سال های اخیر موجب شده است تا افزایش تعداد بیکاران به خصوص بیکاران تحصیل کرده و نرخ بیکاری به یک معضل جدی برای جامعه تبدیل شود. در حالی که در سال 1356 نرخ بیکاری 10.2 درصد بوده است این نرخ در سال 1396 به 12.1 درصد رسیده است.
بخش کشاورزی
در بخش کشاورزی، تولیدات چه در زمینه دامپروری و چه در زمینه زراعت رشد داشته است. در بخش زراعت میزان تولید گندم از 4072 هزار تن در سال 1356 به 12400 هزار تن در سال 1396، تولید جو از 1178 هزار تن به 2974 هزار تن، تولید برنج (شلتوک) از 754 هزار تن به 3206 هزار تن، تولید سیب زمینی از 387 هزار تن به 5019 هزار تن و تولید پیاز از 178 هزار تن به 2305 هزار تن افزایش یافته است. همچنین در بخش دامپروری، تولید گوشت قرمز از 355 هزار تن در سال 1356 به 835 هزار تن در سال 1396، تولید شیر از 2600 هزار تن به 10184 هزار تن، تولید گوشت مرغ از 163 هزار تن به 2237 هزار تن و تولید تخم مرغ از 215 هزار تن به 888 هزار تن رسیده است. البته اشاره به این نکته ضروری است که در چند ماه اخیر بنا به دلایل مختلفی از جمله قاچاق دام، تولیدگوشت قرمز با مشکل جدی مواجه و این موضوع باعث ایجاد نارضایتی در جامعه شده است.
بخش حمل و نقل
در بخش حمل و نقل هم آمارها نشان می دهند در حالی که طول راه های کشور در سال 1356 حدود 50280 کیلومتر بوده است این میزان در سال 1396 به 215560 کیلومتر افزایش یافته است. همچنین خطوط راه آهن از 4567 کیلومتر به 10475 کیلومتر افزایش یافته است. تعداد فرودگاه ها در چهل سال گذشته از 30 عدد به حدود 100 عدد، تعداد بنادر تجاری از 7 عدد به 12 عدد، تعداد هواپیماها از 25 فروند به حدود 254 فروند و تعداد لوکوموتیوها از 359 دستگاه به 556 دستگاه افزایش یافته است.
بخش خارجی
در بخش تجارت خارجی، به نقل از تحقیقی که در اتاق بازرگانی مشهد انجام شده است می توان گفت ارزش کل کالاهای صادره از 28460 میلیون دلار در سال 1356 به 108518 میلیون دلار در سال 1396 رسیده است. این نشان می دهد که در چهل سال گذشته میزان ارزش کالاهای صادر شده 281 درصد رشد داشته است. در سال 1356 کل میزان ارزآوری صادرات نفت و گاز برای کشور 23451 میلیون دلار بوده است که این مقدار با رشدی 180 درصدی در سال 1396 به 65818 میلیون دلار افزایش یافته است.
در بخش کالاهای غیرنفتی صادر شده در سال 1356، میزان صادرات پتروشیمی 48 میلیون دلار و میزان صادرات سایر کالاها 475 میلیون دلار بوده که این مقادیر در سال 1396 به ترتیب به 12012 میلیون دلار و 20312 میلیون دلار افزایش یافته است. این اعداد نشان می دهند که میزان ارزآوری از طریق صادرات پتروشیمی و سایر کالاهای غیرنفتی به ترتیب در طول چهل سال رشدی 25 هزار درصدی و 4 هزار درصدی داشته اند. همچنین میزان ارزآوری خدمات از طریق صادرات، در سال 1356 حدود 4486 میلیون دلار بوده که این میزان با رشدی 131 درصدی در سال 1396 به 10376 میلیون دلار افزایش یافته است.
در زمینه واردات، ارزش کالاهای وارده از 14626 میلیون دلار در سال 1356 به 54459 میلیون دلار در سال 1396 رسیده است که این اعداد نشان می دهند میزان واردات در چهل سال گذشته 272 درصد رشد داشته است. در طول چهل سال گذشته، در بخش سرمایه گذاری مستقیم خارجی اما پسرفت داشته ایم. در حالی که میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال 1356 حدود 5981 میلیون دلار بوده است این میزان در سال 1396 به 2357 میلیون دلار کاهش یافته است. اشاره به این نکته ضروری است که با توجه به ناامنی های موجود در کشور در چهل سال گذشته به دلیل وقوع جنگ و اعمال تحریم ها، کاهش سرمایه گذاری خارجی طبیعی به نظر می رسد.
بخش انرژی
بررسی های آماری نشان می دهد، در بخش تولید نفت خام در حالی که در سال 1356 روزانه 5586 هزار بشکه نفت خام تولید می کردیم این رقم در سال 1396 به 3849 هزار بشکه کاهش یافته است. بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت در زمینه این کاهش تولید نفت قبل و بعد از انقلاب در یک برنامه زنده تلویزیونی گفت: ایران بعد از کشف نفت همیشه بازیگر مهمی در بازارهای جهانی نفت خام بوده است و تولید نفت خام ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی روزانه 5 میلیون و 300 هزار بشکه بود و خودمان تولید را محدود کردیم. وی افزود: حجم ذخایر نفتی ایران بعد از انقلاب 2.5 برابر شده است.
در زمینه تولید برق اما پیشرفت چشمگیری داشته ایم. بنا بر آمارهای موجود در سال 1356 میزان تولید برق 18955 میلیون کیلووات ساعت بوده که این میزان در سال 1396 به 312481 میلیون کیلووات ساعت افزایش یافته است.
بخش اعظم آمارهای فوق به نوعی نشان از پیشرفت در چهل سال گذشته را دارد؛ هر چند برخی معتقدند در مقایسه با برخی کشورهای منطقه این پیشرفت ها چشمگیر نیست، باید گفت، شرایط ایران در چهل سال گذشته به گونه ای بوده است که تحریم های مختلفی را پشت سر گذاشته و باید در نظر گرفت که در شرایط تحریم این پیشرفت ها حاصل گردیده است.
* با مفهوم نرخ تورم بیشتر آشنا شوید