با وجود آنکه قیمت کاغذ به موازات قیمت ارز در بازار به شکل نسبی کنترل شده اما آثار آن بر خرده فروشی کاغذ و همچنین عرصه چاپ و نشر همچنان به صورت روزافزون نمایان است و همان گونه که انتظار می‌رفت رقم پشت جلد کتب به شکل محسوسی روند فزاینده دارد. این وضعیت اجتناب ناپذیر، مسیر کتابخوانی را به سمت و سویی برده که نسخه کاغذی کتاب آهسته آهسته کالای لوکس می‌شود.
به گزارش «تابناک»؛ به گزارش «تابناک»؛ قیمت کاغذ از همان آغاز سال 1397 با شتاب جدی مواجه شد و اهالی نشر امیدوار به ثبات در بازار بودند و همه چیز به سودجویی برخی دلال‌های کاغذ نسبت داده می‌شود؛ اما با افزایش ارزش دلار در مقابل ریال، فضا به کلی تغییر کرد و قیمت کاغذ سر به فلک کشید و از همان زمان به مرور شاهد کوچک‌تر شدن حجم مطبوعات و افزایش قیمت نشریات و کتب بودیم. با وجود کوشش‌های به عمل آمده در سالی که سپری شد، این روند در سال 1398 نیز تداوم یافت و افزایش قیمت مجلات و نشریات رو به فزونی گذاشت که این موضوع درباره کتب محسوس‌تر بود.
نشریات عمدتاً متکی به درآمدهای جانبی نظیر آگهی، بودجه و یارانه و اعمال سیاست‌های عدم افزایش حقوق، تعدیل نیرو، کاهش صفحات، کاهش پوشش میدانی رویدادها و... توانسته‌اند دوام بیاورند اما اغلب این سیاست‌ها در عرصه کتاب قابل تطبیق نیست. نه نیروی خلاقه کتاب قابل تقلیل کمی است و نه فرآیندهای تهیه کتاب ظرفیت کاهش دارد. تنها اقدام مشابه تلاش برای کاهش صفحات کتب با استفاده از کاهش فصول خطوط و فونت ریزتر و همچنین استفاده از کاغذ دارای مرغوبت کمتر برای کاهش هزینه تمام شده کتب است.
البته واضح بود که این روش‌ها در عرصه کتاب آن‌گونه که باید و شاید افاقه نمیکند و تاثیر مورد انتظار را برای کنترل قیمت پشت جلد کتب در پی نخواهد داشت. لاجرم قیمت کتب در طول سالی که سپری شد پیاپی افزایش یافت و با قیمت کاغذ تطابق نسبی یافت، هرچند به باور برخی ناظران کتاب همچنان گران خواهد شد و پشت جلدهای کنونی، قیمت باثباتی نیست. در چنین فضایی عده قلیلی که قدرت خرید عمده کتاب داشته‌اند، دست به خریدهای وسیع زده‌اند و پیش از گرانی کتب در تجدیدچاپ‌ها، با قیمت پشت جلد قدیمی کتب، نیازهایشان را تامین کرده باشند.
با این حال به شکل کلی، وضعیت قیمت کتاب باعث شده تا علاوه بر تداوم کاهش تیراژ کتب، شاهد کاهش خریداران عمده کتاب باشیم و مشتریان ثابت کتاب‌فروشی‌ها گزیده‌تر از قبل به خرید کتاب می‌پردازند. همچنین بسیاری از خریداران کتاب که همچنان قائل به خریدن نسخه‌های کاغذی بودند، بالاجبار و به واسطه عدم توان مالی، سراغ نسخه‌های الکترونیک رفته‌اند و مسیری را در پیش گرفتند که اگر روند افزایش قیمت کاغذ با این همین شیب تداوم داشته باشد، پیش‌ِ روی بخش وسیعی از کتاب‌خوان‌ها است و می‌بایست برای تداوم خواندن کتاب قید نسخه‌های کاغذی را بزنند و بر روی خرید نسخه‌های الکترونیک یا کتابهای صوتی تمرکز کنند.
اگرچه این وضعیت باعث می‌شود خرید نسخه کاغذی کتب به عنوان رفتار لوکس تبدیل شود اما به باور برخی ناظران این اتفاق چندان هم بد نیست و باعث کاهش مصرف کاغذ به عنوان یکی از اقلام عمدتاً وارداتی، حفظ طبیعت و همچنین رونق گرفتن نشر الکترونیک می‌شود. نشر الکترونیک تا پیش از این وضعیت، بازار بزرگی در اختیار نداشت ولی اکنون برخی سرمایه‌های بزرگ در ایران نیم‌نگاهی به این عرصه دوخته‌اند و پیش بینی میکنند در بلندمدت گردش مالی نشر الکترونیک در همه بخش‌ها از جمله کتب کمک آموزشی به شدت رشد داشته باشد.
البته این خوش‌بینی و خشنودی نسبت به توسعه نشر الکترونیک مشمول حال صنعت چاپ و نشر و کتاب‌فروشی‌ها نمی‌شود، چرا که اگر فضا به این سمت برود، هم تعداد چاپخانه‌ها کاهش خواهد یافت و هم به شکل محسوسی، شمار کتاب‌فروشی‌ها روند کاهشی خواهد گرفت و این بخش از اقتصاد نشر کوچک‌تر و کوچک‌تر خواهد شد؛ فرجامی که گریزی از آن نیست و در میان مدت بخش قابل توجهی از صنعت نشر ایران را دستخوش تحول عمیق خواهد نمود.
با وجود آنکه قیمت کاغذ به موازات قیمت ارز در بازار به شکل نسبی کنترل شده اما آثار آن بر خرده فروشی کاغذ و همچنین عرصه چاپ و نشر همچنان به صورت روزافزون نمایان است و همان گونه که انتظار می‌رفت رقم پشت جلد کتب به شکل محسوسی روند فزاینده دارد. این وضعیت اجتناب ناپذیر، مسیر کتابخوانی را به سمت و سویی برده که نسخه کاغذی کتاب آهسته آهسته کالای لوکس می‌شود.
این موارد البته میتواند صحیح باشد، اما مشکل اصلی صنعت نشر کشور ما نه گرانی پروسه تولید کتاب، بلکه کتابخوان نبودن جامعه ایرانی است. وقتی جامعه ای کتابخوان نباشد، اینکه کتاب با فرمت چاپی یا الکترونیکی به مردم ارائه شود دیگر فرق چندانی نمیکند، چون اصولا مشکل جای دیگری است. ما هر روزه در مترو و اتوبوس و تاکسی مشاهده میکنیم که اکثر هموطنان با گوشی های موبایل خود سرگرم هستند. اما آیا کتاب می خوانند؟ خیر! یا بازی میکنند یا مطالب معمولا آشفته و بی سر و ته تلگرامی و واتساپی را میخوانند. در حالی که در کشورهای پیشرفته، به دلیل اینکه فرهنگ کتابخوانی در میان مردم وجود دارد، کتابهای کاغذی همچنان مورد استقبال قرار می گیرند. البته صحبت از کشورهای پیشرفته است و کشور ما که قطعا مسئله کتابخوان بودن یا نبودن مردم تنها یکی از تفاوتهای کوچک ما با آنهاست!!! 
