سناریوی دو قسمتی شدن ساعت معاملات بورسی از روز 27 مردادماه به منظور جلوگیری از اختلالات هسته اجرا شد؛ راه حلی که عمر آن فقط دو روز بود و یک کارشناس بازار سرمایه که بر موقتی بودن این راه حل تاکید دارد، معتقد است که معماری هسته معاملات باید تغییر کند.
حجت اله فرهنگیان در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به دو شیفته شدن معاملات بازار سرمایه، اظهار کرد: دو قسمتی شدن معاملات بازار سرمایه یک راه حل موقت برای کاهش فشار بار روی هسته تا پیاده سازی راه حل های جایگزین بود. درواقع این سیاست بیشتر به کنترل عملکرد هسته معاملات برمی گردد.
وی درمورد مشکل هسته معاملاتی توضیح داد: خرید هسته معاملات در سال های 1384 و 1385 انجام شد و تا 1388 زمان برد؛ یعنی تکنولوژی و نیازمندی ها مربوط به آن سالها بود و پس از آن نیز به دلیل تحریم ها تا سال 1395 به روز رسانی هسته صورت نگرفت. در سال 1385 نیز درآمد کارگزاری ها در این حد نبود که بخواهند در حوزه IT سرمایه گذاری سنگینی انجام دهند. تعدادی از شرکت های IT که به OMS ها معروف شدند این موضوع را مدیریت کردند و کارگزاری ها به OMS ها و OMSها هم به هسته وصل شدند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: البته معماری در دنیا اینطور نیست که همه به صورت مستقیم به هسته دسترسی داشته باشند. در آن زمان هم پیش بینی نمی شد این حجم از سهامدار وارد بازار شده و به صورت مستقیم به هسته دسترسی داشته باشند. درحالی که مزیت هسته سرعت عمل آن است، درحال حاضر نمی تواند پاسخگوی این حجم از متقاضی باشد و به همین دلیل با اختلال در هسته مواجه شده ایم.
فرهنگیان با تاکید بر اینکه سازمان بورس، ارکان و شرکت های IT به دنبال راه حلی برای کم کردن فشار روی هسته هستند، گفت: برای مدیریت فشار روی هسته، دو زمانه شدن معاملات بازار، یک راه حل موقتی است. البته راه حل بهینه ای نیست و می تواند مشکلات جدی ایجاد کند. این موضوع می تواند معادلات سبدگردانی و بازارگردانی را به هم بریزد. نمادها در ساعات مختلف باید استراتژی معامله گران را بسازد اما فاصله زمانی بین معاملات مشکل ایجاد می کند که منطقی و منصفانه نیست اما چاره ای هم نیست تا راه حل های جایگزین پیاده شود.
سه راه حل برای رفع اختلالات هسته
وی با بیان اینکه بر ای رفع مشکل اختلال هسته معاملاتی، سه راه حل وجود دارد، توضیح داد: راه حل اصلی این است که هسته معاملات که تکنولوژی قدیمی دارد، عوض شود. این راه حل از طریق وندورهای ایرانی که می توانند هسته معاملات داخلی بنویسند و همچنین وندورهای خارجی که نگران تحریم ها نیستند و راه هایی برای خرید و انتقال تکنولوژی نیز وجود دارد، درحال پیگیری است.
این کارشناس ادامه داد: راه حل دوم این است که تعداد هسته های مچینگ معاملات بیشتر شود. درحال حاضر دو هسته مچینگ وجود دارد؛ هسته بورس و هسته فرابورس. البته کاربر متوجه جدا بودن هسته معاملات نمی شود. شرکت مدیریت فناوری در تلاش است تعداد هسته های بورس و فرابورس را افزایش دهد تا با قدرت پردازش موازی بتوانند بخش بیشتری از سفارش های بازار را مدیریت کنند.
فرهنگیان در ادامه با تاکید بر اینکه باید معماری بازار را تغییر داد، گفت: تغییر و راه حل اساسی که انقلاب در معماری بازار محسوب می شود و عمده بورسهای جهانی نیز از همین مدل استفاده می کنند، این است که یوزر هسته نباید یوزر نهایی باشد. یوزر هسته باید نهادهای مالی باشند که تعداد آن ها بین 1000 تا 2000 نفر است نه 40 میلیون نفر.
وی گفت: سازمان بورس روی این پیشنهاد به عنوان ORMS کار می کند. در این مدل هرکدام از کارگزاری ها می توانند تبدیل به یک سپرده گزاری کوچک شوند؛ یعنی دارایی مشتریها توسط OMS نگهداری می شود و سمت یوزر تغییری دیده نمی شود. یوزر زمانی که می خواهد به هسته مراجعه کند، از جایگاه کارگزاری وارد می شود. در آن سو کارگزاری به جای یوزر سفارش را می گذارد، ادیت می کند، لغو می کند و... .
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه با روش مذکور، بار روی هسته به شدت کم می شود و سرعت بالا می رود، اظهار کرد: اما اگر این معماری عوض نشود و یوزر هسته 40 میلیون نفر باشد به جای 2000 هیچ سیستمی در دنیا نمی تواند پاسخگوی آن باشد. به هر حال این روزها یک دوران گذار بوده و ممکن است اختلال های پیش آمده موجب نارضایتی سهامداران شده باشد اما این موضوع در بازه شش ماه تا یک ساله برطرف می شود. هرچند ممکن است آسیب هایی نیز وارد کند اما باید صبر و همکاری کرد.
