بین الملل تابناک: بامداد یکشنبه به وقت تهران، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، با صدور بیانیه ای و به رغم مخالفت جهانی، در اقدامی یکجانبه مدعی شد، تمام تحریم های سازمان ملل از جمله تحریم های تسلیحاتی علیه ایران از سر گرفته شده است.
مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای، ایران را بزرگ ترین تهدید برای منطقه غرب آسیا ادعا کرده و گفت: امروز، آمریکا از بازگشت عملاََ تمام تحریم‌های سازمان ملل بر ایران، که پیشتر لغو شده بودند، استقبال می‌کند؛ بنابراین، پامپئو درباره بازگردانده شدن تحریم‌ها علیه ایران مدعی شد: «تحریم‌ها متعاقب فرایند اسنپ‌بک ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، بازگشته‌اند. در تاریخ بیستم آگوست، ایالات متحده درباره عدم اهتمام ایران به تعهدات برجامی‌اش، به رئیس شورای امنیت اطلاع داد».
به نوشته وبگاه وزارت خارجه آمریکا، وی در ادامه ادعاهای خود افزود: «این اطلاعیه، فرایند سی روزهای را آغاز کرد که منجر به بازگشت تحریم‌های پیشتر لغو شده سازمان ملل گشت، که در ساعت ۸ شب وقت تابستانی شرقی روز ۱۹ سپتامبر (۴:۳۰ بامداد یکشنبه به وقت تهران) اجرایی شد؛این یعنی که از امروز، تمام مفاد قطعنامه‌های ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹ که ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ ملغی شده بودند، دوباره فعال شده‌اند.»
وزیر خارجه آمریکا با ادعای لغو اقدامات نامبرده در پاراگراف‌های ۷، ۸ و ۱۶ تا ۲۰ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، افزود: «ایالات متحده این تصمیم قاطع را گرفت، زیرا علاوه بر عدم اجرای تعهدات برجامی توسط ایران، شورای امنیت هم محدودیت تسلیحاتی بر ایران را تمدید نکرد؛ چیزی که برای سیزده سال در جریان بود. انفعال شورای امنیت می‌توانست راه را برای ایران جهت خرید تمام انواع تسلیحات متعارف در تاریخ هجدهم اکتبر هموار کند.»
پامپئو با لحنی که گویا جهان بدهکار آمریکا شده، ادعا کرد: «جهان خوش‌شانس بود که آمریکا اقدام مسئولانه‌ای برای جلوگیری از رخ دادن چنین چیزی را انجام داد. ما مطابق با حقوق خود ذیل قطعنامه ۲۲۳۱، فرایند اسنپ‌بک را آغاز کردیم تا عملاََ تمام تحریم‌های ملغی‌شده سازمان ملل از جمله محدودیت تسلیحاتی را احیا کنیم. به تبع این اقدام، جهان امن‌تر خواهد بود».
در ادامه این بیانیه با تکرار اتهام‌زنی‌ها علیه ایران، آمده است: «ایالات متحده از تمام اعضای سازمان ملل انتظار دارد کامل به الزامات خود برای اجرای این اقدامات پایبند باشند. علاوه بر محدودیت تسلیحاتی، این شامل محدودیت‌هایی مانند تعامل با ایران در فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی و بازفرآوری، ممنوعیت ساخت و آزمایش موشک بالستیک توسط ایران و تحریم‌ها بر انتقال فناوری‌های مرتبط با هسته‌ای و موشکی به ایران می‌شود».
وزارت خارجه آمریکا سپس به تهدید کشورهای جهان در صورت مخالفت با اجرای تحریم‌های ادعایی پرداخت و گفت: «اگر اعضای سازمان ملل الزامات خود اجرای این تحریم‌ها را اجرا نکنند، ایالات متحده آماده است از اختیارات داخلی برای اعمال عواقبی بر آنها استفاده کند و مطمئن شود ایران از عواید فعالیت‌های ممنوع‌شده توسط سازمان ملل، بهره‌مند نمی‌شود».
بر این اساس، پامپئو مدعی شد: «توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، ایران را آنطور که وعده داده شده بود، به پیوستن به جامعه ملل تهییج نکرد... اگر بخاطر اقدام آمریکا در احیای محدودیت‌های سازمان ملل نبود، رژیم ایران به زودی می‌توانست با آزادی بیشتر به خرید و فروش سلاح در سراسر جهان بپردازد. به دلیل عیوب برجام، ایران تقریبا پنج سال به انقضای محدودیت‌ها بر برنامه غنی‌سازی اورانیوم و فعالیت‌های مرتبط با بازفرآوری نزدیک شده که به طرز غیرقابل قبولی این کشور را به ظرفیت خطرناک طغیان هسته‌ای نزدیک کرده است».
وی در ادامه ادعاهای خود افزود: «به لطف بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، ایران اکنون ملزم به تعلیق فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی، بازفرآوری و آب‌سنگین است. ما هرگز به اولین کشور حامی تروریسم دولتی، اجازه دستیابی به مرگبارترین سلاح جهان را نمی‌دهیم».
در پایان این بیانیه آمده است: «در روزهای آینده، ایالات متحده گستره‌ای از اقدامات بیشتر برای تقویت اجرای تحریم‌های سازمان ملل و همچنین پاسخگو کردن ناقضان آنها را اعلام می‌کند. کارزار فشار حداکثری ما بر رژیم ایران ادامه دارد تا زمانی که ایران به توافق فراگیر با ما جهت مهار تهدیدات اشاعه و توقف آشوب‌پراکنی، برسد».
ساز و کار بازگشت خودکار تحریم‌ها که با نامهای دیگری مثل «مکانیسم ماشه» یا «اسنپ‌بک» نیز شناخته می‌شود به دنبال احیای تمامی قطعنامه‌های تحریمی علیه تهران است که پس از حصول برجام میان ایران و گروه ۱+۵ تعلیق شده بودند.
این در حالی است که خبرگزاری «رویترز» روز جمعه در مطلبی با بیان اینکه واشنگتن در موضوع ایران منزوی شده، به نقل از یک دیپلمات اروپایی نوشت، باید اهرم فشار مشترکی در موضوعات مختلف بر ایران وجود داشته باشد.
واکنش ایران
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در نامهای به دبیرکل و رئیس شورای امنیت این سازمان تاکید کرد، ادعای آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌های لغو شده قطعنامه ۲۲۳۱، فاقد اثر حقوقی، باطل و بی‌اثر است.
مجید تخت‌روانچی شامگاه شنبه در این نامه یادآور شد: در واکنش به اقدام آمریکا، نه تنها هیچ یک از اعضای شورای امنیت، صلاحیت آن کشور برای فعال کردن روند بازگشت تحریم‌های گذشته را نپذیرفتند، بلکه از طریق نامه‌های انفرادی یا مشترک به رئیس شورای امنیت، ۱۳ عضو این نهاد، اعتبار حقوقی و مقبولیت نامه آمریکا را قاطعانه رد کردند.
وی به نظریات مشابهی که توسط اکثریت قاطع اعضای شورای امنیت در نشست ۴ شهریور آن شورا، اشاره کرد و ادامه داد: طی آن جلسه، رئیس شورای امنیت نیز در پاسخ به سوالات اعضا اعلام کرد، «طبق مشورت‌هایی که با اعضای شورا داشته و نامه هایی که از تعداد زیادی از آنها دریافت کرده‌ام، برای من کاملا روشن است که یک عضو موضع خاصی در این زمینه دارد و بقیه اعضا مخالف آن هستند؛ بنابراین، از نظر من، هیچ اجماعی در شورا وجود ندارد و رئیس شورا نیز نمی‌تواند اقدام دیگری انجام دهد.»
نماینده دائم ایران در سازمان ملل تاکید کرد: اعضای شورای امنیت با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ که طبق آن، فقط اعضای برجام حق آغاز روند بازگرداندن تحریم‌های گذشته شورای امنیت را دارند، اعلام کرده‌اند چون آمریکا دیگر عضو برجام نیست، بنابراین هیچ حقی برای توسل به روند مزبور ندارد و نامه‌اش نیز فاقد هرگونه اثر حقوقی در حال یا آینده است.
تخت‌روانچی به نامه ۳۰ مرداد نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی و هماهنگ کننده برجام نیز اشاره کرد که در آن اعلام شده است، «همانطور که مکرر خاطرنشان کرده‌ام، آمریکا یکجانبه از برجام خارج شده و متعاقب آن در هیچ یک از فعالیت‌های آن نیز شرکت نکرده است؛ بنابراین، نمی‌تواند یک دولت عضو برجام قلمداد شده و برای بازگرداندن احتمالی تحریم‌های شورای امنیت اقدام کند.»
وی به بخشی از مفاد بیانیه نشست ۱۱ شهریور کمیسیون مشترک برجام نیز اشاره و اعلام کرد طی آن، اعضای باقی مانده برجام بار دیگر تصریح کرده‌اند آمریکا یک دولت عضو برجام نیست و نمی‌تواند روند بازگرداندن تحریم‌های گذشته سازمان ملل را آغاز کند.
نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در این نامه که قرار است به عنوان سند شورای امنیت هم ثبت و منتشر شود، اظهار کرد: هدف اعلام شده آمریکا از بین بردن کامل برجام است و راهبرد آن برای رسیدن به این هدف نیز ایجاد پیچیدگی حقوقی از طریق ارائه تفاسیر یکجانبه دلبخواهانه و استدلال‌های شبه‌حقوقی است.
تخت‌روانچی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران مطمئن است که اعضای شورای امنیت بار دیگر با تلاش آمریکا برای سوء استفاده از این شورا و تضعیف اقتدار و اعتبار آن مخالفت خواهند کرد.
واکنش روسیه
«دیمیتری پولیانسکی» معاون سفیر روسیه در سازمان ملل متحد بامداد یکشنبه در پیامی توییتری نوشت: به نظر می‌رسد ایالات متحده با تحمیل اراده خودخواهانه خود به دیگران، بر تضعیف قوانین بین‌المللی اصرار می‌ورزد. آیا این است «نظم بین‌الملل قاعده‌محوری» است که همکارانمان آمریکایی‌مان شدیدا از آن حمایت میکنند و در آن کلوپی محدود از کشورها قواعد را تعیین میکنند.
دیپلمات بلندپایه روسی با اشاره به ادعای آمریکا برای بازگشت تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از بامداد یکشنبه، افزود: خیلی دردآور است که می‌بینیم یک کشور بزرگ این گونه خود را تحقیر و با هذیان‌گویی لجوجانه با دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل مخالفت می‌کند.
وی تاکید کرد دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد ماه گذشته به صراحت گفتند که ادعای ایالات متحده درباره فعال شدن مکانیسم ماشه غیرقانونی است. "آیا واشنگتن کر است؟"
واکنش فرانسه
سفیر فرانسه در سازمان ملل به تعهد سه کشور اروپایی به اجرای برجام اشاره کرد و افزود: به رغم ادعای آمریکا، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران همچنان لغو شده می‌ماند.
بامداد یکشنبه «نیکلا دو ریویر» سفیر فرانسه در سازمان ملل متحد در پیامی توییتری، مخالفت کشورش را با ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت همه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران از بامداد امروز، اعلام کرد.
«دو ریویر» نوشت: سه کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه به اجرای کامل برجام پایبند می‌مانند. این تنها راه مهار برنامه هسته‌ای ایران است. امروز تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران همچنان لغو شده باقی می‌ماند و ایران همچنان مسئول عمل به وظایف خود در برجام است.
تبریک به کاسبان تحریم و ثروتمندان و مسئولان
امروز یکشنبه ۳۰ شهریور بورس پوکید
