به گزارش تابناک، شفقنا به نقل از آرتی عربی نوشت: این ژنرال‌های بازنشسته ارتش ترکیه در آوریل سال ۲۰۲۱ میلادی در نامه‌ای سرگشاده «هرگونه گفتگو درباره پیمان مونترو از رهگذر کانال جدید استانبول را نگران‌کننده» خواندند و تاکید کردند «پیمان مونترو بهترین راه برای صیانت از منافع ترکیه» به شمار می‌رود و این پیمان «حرکت کشتی‌های جنگی و باری از تنگه‌های بسفور و داردانل در دریای مدیترانه و سیاه» را تنظیم می‌کند.
این نامه منجر به انتقادات شدید مسئولان بلندپایه دولت ترکیه از شخص اردوغان گرفته تا وزرای امور خارجه و دفاع و ... شد و دادستانی آنکارا دستور بازداشت نظامیان بازنشسته را صادر کرد، اما اغلب این ژنرال‌ها بعد از مدتی آزاد شدند و تنها عده‌ای از آن‌ها در زندان باقی ماندند، اما جلسات محاکمه ژنرال‌های بازنشسته طی ماه‌های گذشته ادامه داشت.
پیش از این، «فخر الدین آلتون»، رئیس هیات اطلاع‌رسانی و ارتباطات ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرده بود که «نه فقط امضاکنندگان بلکه هرکسی که بر این امر تشویق کرده باشد، در برابر دستگاه قضایی قرار خواهد گرفت.»
«ابراهیم قالین»، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه هم تصریح کرده بود: «امضای این نامه سرگشاده یادآور زمان کودتا‌های نظامی در ترکیه است، آن‌ها باید بدانند که ملت بزرگ ما و نمایندگانش این ذهنیت را به هیچ عنوان قبول نخواهند کرد.»
منطبق با پیمان مونترو اجازه عبور رایگان کشتی‌های تجاری از سوی ترکیه تضمین شده بود. در بخش‌هایی از مفاد قرارداد یاد شده برای کشتی‌های جنگی که در دریای سیاه ساحلی ندارند محدودیت‌های وضع شده بود. از جمله این محدودیت‌ها تعیین محدوده زمانی برای تناژ کشتی‌های جنگی و نیز محدودیت طول اقامت بود. ممانعت از تردد ناو‌های هواپیمابر نیز از این تنگه نیز از جمله محدودیت‌های یاد شده بود.
در چارچوب پیمان مونترو حق عبور کشتی‌های جنگی کشور‌های حاشیه دریای سیاه به رسمیت شناخته شده است، ولی این کشور‌ها باید این مساله را در یک بازه زمانی و قبل از عبور کشتی‌ها به اطلاع مسوولین ترکیه برسانند. کشور‌هایی که در حوزه دریای سیاه نیستند نیز در صورتی که درخواستی برای عبور کشتی‌های جنگی خود از این تنگه‌ها را دارند این مساله را می‌باید ۱۵ روز قبل به اطلاع ترکیه برسانند.
