تابناک _ سید ابراهیم رئیسی ۲۱ دی لایحه بودجه ۱۴۰۲ کل کشور را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد؛ البته با توجه به مصوبه مجلس برای دو مرحله‌ای شدن بررسی بودجه، دولت بخش مربوط به بودجه شرکت‌های دولتی را آبان ماه و بخش مربوط به تبصره‌ها و احکام آن را پنجم دی ماه تقدیم مجلس کرده بود و در نهایت ۲۱ دی ماه جداول بودجه را به قوه مقننه رساند.
لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ با سقف کلی ۵۲۶۱ هزار میلیارد تومان بسته شده که نسبت به سال جاری، معادل ۴۰ درصد افزایش دارد. رئیسی در زمان تقدیم لایحه بودجه سال آینده گفت: لایحه برنامه هفتم توسعه به زودی در دولت نهایی و تقدیم مجلس شورای اسلامی می‌شود.
در سلسله مطالبی نگاهی گذرا به برخی از جزییات این لایحه خواهیم داشت.
جزئیات مالیات بر مجموع درآمد/ اخذ مالیات پلکانی از ۱۰ تا ۳۰ درصد
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، سقف معافیت مالیاتی سالانه موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم مبلغ ۸۴۰ میلیون ریال (۸۴ میلیون تومان) تعیین می‌شود.
همچنین نرخ مالیات بر مجموع درآمد اشخاص حقیقی به شرح زیر است؛
- نسبت به مازاد ۸۴۰ میلیون ریال (۸۴ میلیون تومان) تا یک میلیارد و ۶۸۰ میلیون ریال (۱۶۸ میلیون تومان)؛ معادل ۱۰ درصد
- نسبت به مازاد یک میلیارد و ۶۸۰ میلیون ریال (۱۶۸ میلیون تومان) تا ۲ میلیارد و ۷۶۰ میلیون ریال (۲۷۶ میلیون تومان)؛ معادل ۱۵ درصد
- نسبت به مازاد ۲ میلیارد و ۷۶۰ میلیون ریال (۲۷۶ میلیون تومان) تا ۴ میلیارد و ۸۰ میلیون ریال (۴۰۸ میلیون تومان)؛ معادل ۲۰ درصد
- نسبت به مازاد ۴ میلیارد و ۸۰ میلیون ریال (۴۰۸ میلیون تومان) به بالا؛ معادل ۳۰ درصد
همچنین موارد استثنا بر مالیات پلکانی به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور و با تصویب شورای حقوق و دستمزد تعیین می‌شود.
تعیین نرخ کود و بذر بر اساس قیمت تمام شده
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ قیمت کود و بذر از سال آینده مبتنی بر قیمت تمام شده و تک نرخی می‌شود. در این لایحه آمده است: نهاده‌های کشاورزی (کود و بذر) اعم از تولید داخلی و وارداتی در سال ۱۴۰۲ صرفاً به نرخ‌های مبتنی بر قیمت تمام شده و تک نرخی و در مورد اقلامی که در بورس کالا عرضه می‌شود به نرخ‌های کشف شده در بورس عرضه می‌گردد.
وزارت جهاد کشاورزی موظف است، حمایت‌های لازم از تولید محصولات اساسی کشاورزی را مشروط به مدیریت الگوی کشت و رعایت مقررات مربوطه و در نظر گرفتن بهبود بهره وری و کاهش مصرف آب در واحد محصول در سقف اعتبارات ردیف ذیربط ذیل سرفصل ۵۲۰۰۰۰ جدول شماره (۹) این قانون به بهره برداران به عمل آورد.
پیش‌بینی پاداش ۵۲۰ میلیون تومانی پایان خدمت برای کارکنان
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، پاداش پایان خدمت موضوع قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینه‌های ضروری به کارکنان دولت مصوب ۲۶ اردیبهشت سال ۱۳۷۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی، پاداش پایان خدمت کارکنان مشمول ماده (۱۰۷) قانون مدیریت خدمات کشوری با احتساب فوق‌العاده بند (۱۰) ماده (۶۸) قانون مذکور به مقامات، رؤسا، مدیران و کارکنان کلیه دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و همچنین وزارت اطلاعات، نیروهای مسلح و سازمان انرژی اتمی در ازای هر سال خدمت حداکثر تا سی سال و تا سقف پنج میلیارد و دویست میلیون ریال خواهد بود.
بر اساس ماده ۱۰۷ قانون مدیریت کشوری به کارمندان مشمول این قانون که بازنشسته میشوند به ازای هر سال خدمت یک ماه آخرین حقوق و مزایای مستمر تا ۳۰ سال به اضافه وجوه مربوط به مرخصی‌های ذخیره شده پرداخت خواهد شد.
گفتنی است، پاداش پایان خدمت برای کارکنان در سال ۱۴۰۲ نسبت به امسال ۷۵ میلیون تومان اضافه شده است.
تامین مالی پروژه های حمل و نقل از طریق بورس
در لایحه بودجه ۱۴۰۲ هریک از شرکتها و سازمان‌های تابع وزارت راه و شهرسازی در حوزه حمل و نقل مکلفند صد در صد (۱۰۰%) از سود قابل تقسیم خود را پس از کسر مالیات، ۵۰ درصد سود ویژه و سود سهام دولت مندرج در پیوست شماره سه این قانون تا سقف ده هزار میلیارد (۱۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال به حساب صندوق توسعه حمل و نقل نزد خزانه داری کل کشور که توسط وزارت راه و شهرسازی اعلام می‌شود واریز نمایند.
به صندوق توسعه حمل و نقل اجازه داده می‌شود با دریافت مجوز از سازمان بورس برای تکمیل و یا احداث طرح‌های انتفاعی بخش حمل و نقل از طریق تأسیس صندوق طرح (پروژه) نسبت به جمع آوری منابع بخش‌های غیر دولتی اقدام و نسبت به واگذاری سهام و یا تضمین حداقل سودی معادل با نرخ سود تسهیلات مصوب وشورای پول و اعتبار برای هر طرح (پروژه) اقدام نماید.
سن بازنشستگی دو سال افزایش می یابد
بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۲ کل کشور، سنوات خدمت مورد قبول برای بازنشستگی تمام مستخدمین مرد و زن دارای حداقل مدرک کارشناسی معتبر در مشاغل اختصاصی در تمام صندوق‌های بازنشستگی اعم از لشکری و کشوری که در سال ۱۴۰۲ بازنشسته میشوند، در صورت اعلام نیاز دستگاه و رضایت مستخدم بدون رعایت شرط سنی به مدت دو سال افزایش می‌یابد.
آیین‌نامه‌های اجرایی مورد نیاز این قانون در مواردی که مدت خاصی پیش‌بینی نشده است، حداکثر ظرف سه ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون تهیه می‌شود و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
اجرای احکام مندرج در این قانون در خصوص احکام یک ساله مربوط به سال ۱۴۰۲ بوده و سایر احکام دارای ماهیت دائمی تحت عنوان قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۳) تا زمانی که توسط قوانین دیگر نسخ نشده، دارای اعتبار است.
قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه تا زمان تصویب قانون برنامه هفتم توسعه و حداکثر شش ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون تمدید می‌شود.
تسهیلات ۲۰۰ هزار میلیارد تومانی بانک ها به مردم
طبق تبصره ۱۶ لایحه پیشنهادی دولت، بانک‌های عامل مکلفند در چهارچوب برنامه کنترل تورم، رشد نقدینگی و ترازنامه بانک‌ها در سقف ۲۰۰ هزار میلیارد تومان از محل صد درصد مانده سپرده‌های قرض الحسنه و بخشی از سپرده‌های جاری بر اساس توان خود تسهیلات پرداخت کنند.
قرار است این تسهیلات برای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، قانون جهش مسکن، قانون جهش تولید دانش بنیان و قوانین مربوط به ایثارگران پرداخت شود.
بانک مرکزی، وزارت رفاه موظف هستند حداکثر یک ماه بعد از اجرایی شدن این قانون، پیشنهاد خود را به تایید شورای پول و اعتبار ارائه کرده تا در هیات وزیران بررسی و تصویب شود.
بانک مرکزی برای اجرای صحیح قانون، باید هر سه ماه یک بار گزارش عملکرد را به شورای پول و اعتبار ارائه دهد.
«صندوق توسعه شبکه ملی اطلاعات» ایجاد می شود
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، دولت اجازه دارد به منظور شتاب بخشی به توسعه شبکه ملی اطلاعات، ارتقا و نوسازی زیرساخت‌های ارتباطی و توسعه فیبر نوری منازل و کسب و کارها، صندوقی تحت عنوان «صندوق توسعه شبکه ملی اطلاعات» در سقف پست‌های سازمانی و اعتبارات مصوب وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایجاد کند.
اساسنامه و منابع این صندوق به پیشنهاد مشترک وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان اداری و استخدامی کشور و سازمان برنامه و بودجه کشور با همکاری بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی تدوین و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
حقوق ورودی موبایل های بالای ۶۰۰ دلار، ۱۵ درصد تعیین شد
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، حقوق ورودی رویه تجاری واردات گوشی‌های تلفن همراه خارجی بالای ۶۰۰ دلار برابر ۱۵ درصد تعیین می‌شود؛ واردات گوشی در سایر رویه‌ها به مأخذ دو برابر محاسبه و دریافت خواهد شد.
وزارت امور اقتصادی و دارایی (گمرک ایران) مکلف است، منابع حاصل از اجرای این حکم را به ردیف درآمدی ۱۱۰۴۱۰ واریز کند تا صرف حمایت از توسعه زیرساخت‌های صنعت میکروالکترونیک شود. واردات این کالاها از طریق مناطق آزاد تجاری و صنعتی نیز مشمول این حکم می‌شود.
مسئولیت تقسیم کار نهادی وظایف و راهبری تحقق اهداف این بند بر عهده کارگروه ویژه اقتصاد دیجیتال دولت است.
نرخ حقوق گمرکی کالاهای اساسی و دارو یک درصد شد
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، نرخ چهار درصد حقوق گمرکی در صدر بند «د» قانون امور گمرکی برای کالاهای اساسی و دارو به یک درصد تقلیل می‌یابد. فهرست این موارد با پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه کشور به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.
مالیات ۳۰۰ هزار تومانی برای واحدهای مسکن مهر
در لایحه بودجه ۱۴۰۲ میزان مالیات پروژه‌های مسکن مهر مشخص شده و سازمان امور مالیاتی موظف است که مفاصا حساب مالیاتی را به سازندگان و خریداران واحدهای مسکونی تحویل دهد.
میزان مالیات پروژه‌های مسکن مهر بابت هر واحد مسکن مهر برای سال‌های ۱۳۹۸ الی ۱۴۰۲ در پروژه‌های تفاهم نامه سه جانبه با سازندگان و تعاونی‌ها و پیمانکاران فرعی طرف قرارداد با آنها با هر نوع قرارداد و با معرفی وزارت راه و شهرسازی معادل سه میلیون (۳.۰۰۰.۰۰۰) ریال برای هر واحد تعیین می‌گردد و هیچ گونه مالیات دیگری به غیر از مالیات بر ارزش افزوده بابت خرید مصالح به این پروژه تعلق نمی‌گیرد. سازمان امور مالیاتی موظف به صدور مفاصا حساب مالیاتی پس از دریافت این مالیات است.
پیشنهاد جنجالی دولت؛ افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها
طبق بند الف تبصره ۱۴ هدفمندی یارانه‌ها نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به میزان ۷ هزار تومان برای هر متر مکعب بوده که در سال گذشته این میزان ۵ هزار تومان برای هر متر مکعب بود و نشان داد دولت روی این افزایش حساب ویژه ای باز کرده است.
افزایش پلکانی نرخ عوارض جاده ای
در لایحه بودجه ۱۴۰۲ وزارت راه و شهرسازی می‌تواند نرخ عوارض جاده‌ای را پلکانی به نحوی که حقوق کاربران رعایت شود افزایش دهد.
وزارت راه و شهرسازی مجاز است از طریق مشارکت سرمایه گذاران بخش دولتی اخذ عوارض در کلیه آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها را به صورت الکترونیکی عملیاتی نماید. همچنین وزارت راه و شهرسازی مکلف است در تعیین نرخ عوارض جاده‌ای به صورت پلکانی به نحوی عمل نماید که حقوق کاربرانی که به موقع نسبت به پرداخت عوارض اقدام می‌نمایند، رعایت و انگیزه لازم برای پرداخت به موقع عوارض حفظ شود.
۶۹ هزار میلیارد تومان یارانه دارو در نظر گرفته شد
بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، در کنار حمایت‌های معیشتی، دولت به منظور حمایت‌های درمانی ۶۹ هزار میلیارد تومان یارانه دارو در نظر گرفته است، از سوی دیگر ۱۰ درصد منابع هدفمندی و یک درصد مالیات بر ارزش‌افزوده به حوزه سلامت اختصاص پیدا کرده است.
همچنین تقویت پزشک خانواده و نظام ارجاع، استمرار نسخه الکترونیک و ارائه معافیت حقوق ورودی برای واردات آمبولانس از دیگر بخش‌های حمایتی دولت در حوزه سلامت است.
دولت در حوزه پیشگیری در بخش سلامت و ورزش هم منابعی در نظر گرفته است که بر این اساس، بخشی از عوارض بر سیگار برای سلامت و بخشی از ۲۷ صدم درصد مالیات بر ارزش‌افزوده به این حوزه اختصاص پیدا خواهد کرد.
ارائه تسهیلات ۱۰۰۰ میلیارد تومانی قرض الحسنه به مشاغل کوچک
بودجه ۱۴۰۲ تنها برای طرح‌های دولتی نیست؛ برای ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه به مشاغل کوچک، سازوکارهایی پیش‌بینی‌شده است، علاوه بر این سیاست‌گذاری‌های خوبی برای موضوع اشتغال دانش‌بنیان صورت گرفته است. در بخش فضای مجازی هم کسب‌وکارهای اینترنتی که به سکوهای داخلی منتقل شوند از مشوق‌های مالیاتی خوبی برخوردار خواهند شد.
همچنین بر اساس تبصره ۱۸ لایحه بودجه به شرکتها و سازمان‌های توسعه‌ای اجازه داده شده تا مبلغ یک هزار میلیارد تومان از منابع داخلی را برای کمک به سرمایه‌گذاری در برنامه‌های تحقق رشد و تولید، صادرات کالا و خدمات، حمایت از دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین و ایجاد اشتغال پایدار اختصاص دهند.
اوجی وزیر نفت گفته ۳۳ سال در شرکت ملی گاز مسئول بودم ولی چنین سرمای پایداری را ندیده بودم ولی نگفته در این ۳۳ سال ،سالها صدها میلیارد تومن بودجه که به پول الان هزاران میلیارد تومن هست خرج پروژه های ذخیره سازی گاز در میدان نفتی سراجه قم و گنبدهای نمکی سمنان و دهها قرارداد با شرکنهای مشاور داخلی و خارجی کردیم ولی حتی اندازه یک متر مکعب ذخیره سازی را به نتیجه نرساندم و الان ارتقا پست و مقام و فیش حقوقی و مزایا نجومی گرفتم و وزیر نفت شدم و شابسته سالاری را معنی دوباره بخشیدم! 
تفاوت یک مدیر و وزیر عالی با یک نفر کارمند متوسط که به وزارت و مدیریت عالی رسیده در همین است