طبق قانون ورثه مشمولان سهام عدالت قادرند با طی مراحل قانونی و اداری سهام عدالت متوفیان را دریافت کنند. با این حال زیرساخت‌های لازم در این زمینه به‌دلیل نبود اطلاعات فراهم نبود. در واقع تعیین تکلیف سهام عدالت متوفیان سال‌ها به‌دلیل نبود اطلاعات کامل در این‌باره متوقف مانده بود.
ماجرا ازاین قرار بود که طبق آیین‌نامه اجرایی آزادسازی سهام عدالت، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی باید ضمن دریافت سرویس‌های اطلاعاتی لازم از قوه قضاییه و سازمان خصوصی‌سازی نسبت به انتقال سهام عدالت متوفیان اقدام می‌کرد اما بعد از برگزاری نشست‌های مختلف مشخص شد اطلاعات دقیقی به‌صورت متمرکز و به‌نحوی که بتوان بدون نیاز به هرگونه مراجعه حضوری فرایند انتقال سهام عدالت متوفیان را انجام داد وجود ندارد.
به همین دلیل قرار شد به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اجازه داده شود تا اقدامات لازم برای انتقال سهام عدالت متوفیان را از طریق استفاده از ظرفیت شرکت‌های کارگزاری انجام دهد.
آن طور که به تازگی احسان خاندوزی وزیر اقتصاد اعلام کرد قرار است به‌زودی سهام عدالت متوفیان که تعداد آنها ۳.۵میلیون نفر است به ورثه قانونی آنها به‌صورت غیرحضوری واگذار شود.
برای این کار نماینده وراث باید به سامانه‌هایی که به‌زودی معرفی می‌شوند مراجعه کند تا سهام عدالت متوفی را دریافت کنند. برای این کار لازم است قبل از اعلام رسمی برای واگذاری سهام عدالت متوفیان، ورثه مدارک خود به‌ویژه گواهی حصر وراثت را دریافت کنند.
نحوه دریافت سهام عدالت متوفیان
برای دریافت سهام عدالت متوفیان لازم است ورثه در سامانه جامع اطلاعات مشتریان یا سجام ثبت‌نام کند. متقاضیان باید با مراجعه به قسمت امور سهام عدالت متوفیان در درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه DDN به آدرس ddn.csdiran.ir با وارد کردن اطلاعات لازم شامل کدملی متوفی، تاریخ تولد متوفی و تاریخ فوت متوفی، درخصوص زمان مراجعه به شرکت‌های کارگزاری به جهت تشکیل پرونده اطلاع حاصل کنند.
بعد از این مرحله ورثه متوفیان باید با در دست داشتن تصویر کارت ملی و شناسنامه متوفی، اصل یا تصویر برابر با اصل کارت ملی و صفحه اول شناسنامه تمام وراث تعیینی در گواهی حصر وراثت، اصل یا تصویر برابر با اصل گواهی حصر وراثت متوفی و احیانا وصیت نامه شخص فوت شده به یکی از شعب کارگزاری منتخب مراجعه کنند.
پس از مراجعه ورثه متقاضی، کارگزاری منتخب پس از بررسی مدارک دریافتی، اقدام به بررسی و تحلیل‌های حقوقی لازم کرده و در سامانه طراحی شده به این منظور، اطلاعات مورد نیاز را مطابق با رویه ابلاغی، وارد می‌کنند. در ادامه پس از پایان فرایند انتقال سهام عدالت از کد سهامداری متوفی به کد سهامداری وراث، پیامکی مبنی بر این موضوع به شماره همراه ورثه متقاضی ارسال می‌شود.
ضمن اینکه آن دسته از ورثه متوفیان که تاکنون گواهی حصر وراثت دریافت نکرده‌اند باید با در دست داشتن گواهی فوت، شناسنامه متوفی، سند عقدنامه یا رونوشت آن، شناسنامه وراث و وصیت‌نامه شخص فوت شده (درصورت وجود) به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و مراحل صدور گواهی حصر وراثت که از اصلی‌ترین مستندات لازم در فرایند انتقال سهام عدالت متوفی به وراث است را دریافت کنند.
ورثه متوفیان سهام عدالت همچنین باید دقت کنند که اخبار مربوط به سهام عدالت را صرفا از طریق اطلاعیه‌های شرکت سپرده‌گذاری مرکزی که از طریق رسانه‌های موثق منتشر می‌شود پیگیری کنند.
