بی‌بی‌سی، منتظری و اعدام های ۶۷؛ راز افشای نوار دوم چیست؟

به گزارش سرویس سیاسی تابناک، هرچند که نفس انتشار این نوار توسط رسانه دولتی انگلیس هم در جای خود قابل تامل و تحلیل است، رسانه‌ای که اتفاقا در تحولات سال‌های ۶۷ و ۶۸ نقش پنهان، اما مهمی داشت: افشای نامه فوق سری قائم مقام وقت رهبری به امام خمینی (ره) که منجر به عصبانیت شدید بنیانگذار جمهوری اسلامی شد و نهایتا منجر به عزل قاطع آیت الله منتظری توسط امام راحل شد.

نخستین بخش از این فایل صوتی که در ایام منتهی به انتخابات حساس ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ منتشر شد، نقش مؤثری در شکل‌گیری فضای انتخاباتی آن سال‌ها داشت و هدف کاملا مشخص: سید ابراهیم رئیسی، یکی از نامزد‌های ریاست جمهوری ۱۳۹۶ و یکی از اعضای "هیات تعیین تکلیف با منافقین زندانی" در سال ۶۷.

 در آن مقطع، سید ابراهیم رئیسی، کاندیدای اصلی جریان اصولگرا، در مقابل حسن روحانی به میدان آمده بود. فایل صوتی مذکور، که از سوی احمد منتظری، فرزند آیت الله منتظری - منتشر و در ادامه موجب محکومیت قضایی او شد – هرچند با وساطت آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی اجرای آن متوقف شد – دربردارنده اعتراض صریح آیت‌الله منتظری به اعدام‌های اعضای سازمان مجاهدین خلق(منافقین) در سال ۶۷ بود.

گروهک منافقین بعد از پناه بردن به صدام در سالهای میانه دهه شصت از فرصت آتش بس در جنگ ایران و عراق استفاده کرد و با خیال خام تسخیر تهران یک حمله ناگهانی را ترتیب داد که با شکست مفتتضحانه از نیروهای ارتش و سپاه در مرداد ۱۳۶۷ تعداد زیادی از آنها کشته و مجروح شدند و نهایتا مجبور به عقب نشینی به عراق شدند .

این عملیات که آخرین عملیات جنگ تحمیلی بود در ر تاریخ به نام عملیات مرصاد شناخته میشود

اکنون، با گذشت نزدیک به یک دهه از آن افشاگری جنجالی، دوباره از "بیت آقای منتظری" که این روز‌ها توسط احمد منتظری و سید هادی هاشمی (داماد پر حاشیه قائم مقام وقت رهبری) تحرک جدیدی صورت گرفته است: نوار جلسه دوم  آیت الله منتظری با این هیات، توسط بی. بی. سی فارسی منتشر شده است.

 نکته مهم نوار دوم؛ اشاره مستقیم و بی سابقه آیت‌الله منتظری به نقش مرحوم سید احمد خمینی در وقایع سال ۱۳۶۷ و به خصوص اعدام منافقین زندانی در این سال است.

 در این نوار که در دی ماه ۱۳۶۷ ضبط شده است، نشانه‌های آشکار انتقاد و فاصله گیری شدید آقای منتظری از امام راحل و بین ایشان دیده می‌شود،

قائم مقام وقت رهبری در این جلسه مدعی میشود وجهه انقلاب و نظام به دلیل اعدام ها آسیب دیده است.

 آیت الله منتظری همچنین  در نوار دوم، عصبانی‌تر از گذشته نوک پیکان انتقادات خود را متوجه فرزند امام خمینی می‌کند. تقابلی که در نهایت سه ماه بعد منجر به عزل تاریخی آیت‌الله منتظری از قائم‌مقامی رهبری شد.

بازخوانی رابطه بیت امام و منتظری؛ وحدت مصلحتی یا شکاف ایدئولوژیک؟

از نخستین روز‌های پیروزی انقلاب اسلامی، دو جریان قدرتمند و متنفذ در دل حاکمیت جمهوری اسلامی شکل گرفت: یکی گرایش نزدیک به اندیشه‌های امام موسی صدر و آیت‌الله طالقانی که با تشکیل دولت موقت- به نحست وریزی مهدی بازرگان- به قدرت رسید، و دیگری جناح چپ‌گرای سوپرانقلابی که با حمایت احمد خمینی و محمد منتظری، اگرچه فاقد سازماندهی رسمی بود، اما از طریق نفوذ در بیت امام و بیت آیت‌الله منتظری نقش تعیین‌کننده‌ای در برخی تحولات از جمله تصرف سفارت آمریکا ایفا کرد. رخدادی که عملاً به پایان عمر دولت موقت و حذف جریان لیبرال مذهبی منتهی شد.

 محمد منتظری، فرستاده قذافی(جلود) در دیدار با آیت الله منتظری 1358

با شهادت آیت‌الله بهشتی و حذف برخی چهره‌های اصلی حزب جمهوری اسلامی مانند محمد منتظری، اتحاد بیت امام و منتظری نیز به مرور زمان ترک برداشت.

با آغاز دهه شصت، سید احمد خمینی با تغییر مواضع ابتدایی خود در سال‌های اول انقلاب هرچه بیشتر به جناح چپ انقلابی- خط امامی نزدیک شد.

 احمد خمینی با حمایت از بنی صدر و جریان چپ در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۵۸  به مروز نقش جدیدی در حاکمیت پیدا می‌کرد، گذشته از اینکه عملا به دلیل نزدیکی با امام راحل و کهولت سن ایشان و محدودیت‌های امنیتی، عملا احمد خمینی، کانال اصلی ارتباط امام با بیرون شد.

 احمد خمینی همچنین در کنار جناح خط امامی آن روزها، مجلس اول، با تحمیل گزینه نخست وزیری به رئیس جمهوری وقت تاثیرگذار شد، نخست وزیری میرحسین موسوی در دور اول با فشار مجلس اول و در دور دوم نخست وزیری (۱۳۶۴) با دخالت مستقیم بیت امام راحل صورت گرفت و به رئیس جمهور وقت (آیت الله خامنه‌ای) عملا تحمیل شد.

در نهایت، با عزل آیت‌الله منتظری در ماه‌های پایانی عمر امام خمینی، قرار قبلی برای جانشینی آیت الله منتظری بین جناح‌های انقلاب از میان رفت و با اینکه آقای منتظری ۴ سال رسما "قائم مقام رهبری" بود و به همین عنوان در امور سیاسی و قضایی دخالت داشت، ناگهان از صحنه حکمرانی، کنار گذاشته شد و آیت الله خامنه‌ای یک روز بعد از ارتحال امام خمینی  در ۱۵ خرداد ۱۳۶۸ به رهبری جمهوری اسلامی انتخاب شد، نکته جالب این است که فقط یک روز جمهوری اسلامی بدون رهبر اداره شد.

اما هدف پشت پرده انتشار ناگهانی و بی مقدمه نوار جنجالی آیت الله منتظری در این مقطع کنونی چیست؟ این بار چه کسی از انتشار این نوار، ضرر می‌کند و آینده سیاسی اش مخدوش می‌شود؟

 حسن خمینی، که خود را ادامه‌دهنده میراث بیت و خط امام و به خصوص پدرش، مرحوم سید احمد خمینی می‌داند، بار‌ها تلاش کرده است تا در قامت یک چهره ملی و معتدل و مورد احترام، خود را در صحنه نگاه دارد، او که در نظرسنجی‌های مختلف همواره جزو یکی از محبوب‌ترین چهره‌های سیاسی بوده است.

حسن خمینی چند بار تلاش کرد از نقش نیمه تشریفاتی "تولیت آستان امام خمینی" خارج شود و وارد کارزار‌های انتخاباتی و معادلات سیاسی مهم کشور شود، امری که سید حسن خمینی در آن تاکنون ناکام مانده است.

 ماجرای ردصلاحیت در انتخابات خبرگان رهبری و مجادله وی با آیت الله یزدی، رئیس وقت مجلس خبرگان در سال ۹۴ و انصراف سید حسن خمینی از نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بعد از دیدار با یکی از مقامات عالی نظام از جمله این موارد بود.

حال این پرسش مطرح است: آیا انتشار فایل دوم از جلسات تاریخی آیت‌الله منتظری با هدف مخصوصی علیه بیت امام و تضعیف چهره‌ای، چون حسن خمینی صورت می‌گیرد؟ چرا که  پررنگ شدن نقش و تاثیر سید احمد خمینی در ماجرا‌های ۱۳۶۷ چیزی نیست که به نفع آینده سید حسن خمینی باشد.

ماجرای ظهور و سقوط آیت الله منتظری یکی از نفاط خاکستری تاریخ معاصر است که پس لرزه‌های آن هنوز احساس می‌شود، اما سئوال مهم این است که آیا نوار سومی وجود دارد؟ نوار‌های دیگری هم در راه است؟

سید هادی حکیم