كوه‌هاي منحصربه‌فرد و زيباي مريخي كه در جاده چابهار به گواتر ديده مي‌شوند، از زيباترين مناظر طبيعي ايران هستند كه كمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.
حدود 40 تا 50 كيلومتر پس از چابهار به سمت بندرگواتر، كوه‌هايي در سمت چپ جاده نمايان مي‌شود كه به كوه‌هاي مينياتوري يا مريخي معروفند. وجود اين كوه‌ها با توجه به منظره كاملا متفاوتي كه در سمت راست جاده و رو به‌سوي دريا وجود دارد، باعث مي‌شود تا يكي از زيباترين جاده‌ها و مناظر طبيعي استان سيستان و بلوچستان به‌وجود آيد كه به دليل عدم معرفي، كمتر مورد بازديد قرار گرفته‌اند.
اين كوه‌ها كه از منحصربه‌فردترين كوه‌هاي ايران است، به ثبت و حفاظت محيط زيست نيز در نيامده‌اند تا دست کم به اين وسيله نامشان در فهرست مناظر زيبا و بي‌نظير ايران به‌جا گذاشته شود.
كوه‌هاي مريخي مناظري از کوه‌هاي کره ماه را براي انسان تداعي مي‌کنند و جنس رسوبي آنها و همچنين فرسايش خاص كوه‌ها موجب ايجاد شيارها و تراش‌هاي زيبايي شده است که گويي نقاشي ماهر آنها را به تصوير کشيده است.
اين کوه‌ها كه چاک چاک هستند و شکل‌هاي نامانوس دارند و فاقد پوشش گياهي هستند و به خاطر غيرعادي بودنشان، در سال‌هاي اخير و در ميان گردشگران، به کوه‌هاي مريخي شهرت يافته‌اند، نمونه‌هاي بدبوم (بدلند) هستند که پديده بوم‌شناختي ويژه‌اي است.
رنگ تقريبا سفيدرنگ کوه (چيزي ميان طوسي و سفيد) با واريزه‌هاي بسيار در پاي آن، وجود گرما و حرارت و شرجي هوا و رطوبت نسبتا بالا و سوي ديگر آن دريا که به‌اين منظره آغوش گشوده است، مناظري رويايي و تخيلي را در ذهن بيننده پديد مي‌آورد. همين منظره منحصربه‌فرد كه جاده چابهار ـ گواتر آن را به دو نيم تقسيم كرده، باعث شده تا اين جاده به يكي از زيباترين جاده‌هاي ايران تبديل شود. يك‌سو كوه‌هاي مخروطي مريخي با آن رنگ خاكستري خيال‌انگيز و سوي ديگر درياي سبز و ماسه‌هاي اندكي سرخ با درختچه‌هاي بياباني در كرانه آن.
دشت كه در ميان جاده آبگير مي‌شود، تالاب‌هايي را پدپد مي‌آورد، كه در سوي دريا صورتي است و در سوي كوه خاكستري مايل به سفيد. جايي كه به آن تالاب صورتي مي‌گويند. اين جاده كه با سراشيبي‌ها و سربالايي‌هاي بسيار، نمايان شدن گاه‌به‌گاه دريا در سمت چپ و نظاره منظره از ارتفاع، از جاذبه‌هاي خاص گردشگري در استان سيستان و بلوچستان است.
رشته کوه‌هاي مريخي که فقط در مناطق جنوبي استان سيستان و بلوچستان واقع شده است، توانسته ترسيم‌گر يک جاذبه طبيعي زيبا باشد. اين کوه‌ها در زمان‌هاي گذشته به زيرخروارها خاک مدفون بوده و امروزه با گذشت زمان، مشاهده مي‌شوند. در اثر تغييرات جوي و آب و هوايي و باران‌هاي موسمي، خاک‌ها از روي آنها به دامنه‌ها ريخته شده و چهره اصلي اين کوه‌ها نمايان شده است.
در پهنه بعضي از اين کوه‌ها مشاهده مي‌شود که برخي مواقع ارتفاع آنها تا پنج متر مي‌رسد و در ديگر نقاط اين بيابان‌ها بعضا بلندي آنها تا 100 متر و حتي بيشتر هم ديده مي‌شود. جنس اين پديده از مقاومت خاصي برخوردار است، به‌طوري‌که بالا رفتن از آن به مثال بالا رفتن از صخره است.
شکل‌هاي نامانوس اين پديده‌ها، ناشي از فرسايش سريع در برابر باد و باران است که بر خلاف فرسايش‌هاي آرام و طبيعي، مهلتي براي رويش گياهان باقي نمي‌گذارد و سرزمين را دندانه دندانه و پر از لبه‌ها و چاک‌ها نشان مي‌دهد. همچنين، مقاومت ناهمسان لايه‌هاي زمين، در اين منطقه‌ها گاه سبب شکل‌گيري ستون‌هايي با کلاهک‌هايي بر سر يا کوه‌هايي که گويي با چاقو سر آنها را بريده‌اند، مي‌شود.
با رسيدن به دهكده صيادي «تيس» منظره كوه‌هاي مريخي در كنار جاده به پايان مي‌رسد. قدمت اين روستا به 2500 سال قبل مي‌رسد و در كتاب فتوحات اسكندر مقدوني بعنوان تيز مشهور بوده و به مرور زمان به تيس تبديل شده است. تيس بندر تجاري فعالي بوده است كه بوسيله مغول‌ها ويران شده است.
تهيه: محسن ظهوري ـ حسين کريم‌زاده ـ کيان ايماني
كوه‌هاي مريخي مناظري از کوه‌هاي کره ماه را براي انسان تداعي مي‌کنند.