اجرایی شدن توافق ژنو از آخر دی ماه، چند پرسش اصلی را برای روزنامههای امروز پیش آورده است؛ اهمیت این توافق چیست؟ تأثیرات آن بر آینده کشور کدام است و راه رسیدن به تواقف نهایی چیست. ورود همه جناحهای سیاسی به عرصه انتخابات مجلس دو سال آینده، مطلب مهم دیگر روزنامههای امروز است.
آیا پس از
اجرای توافق ژنو، بازار نفت و خودرو تکان ميخورد؟
روزنامه ابتکار در تبیین اجرایی شدن توافق ژنو نوشته است: ایران حوالی اول فوریه برابر با دوازدهم بهمن ماه سال جاری با دریافت ۵۵۰ میلیون دلار از چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار وجوه مسدود شده خود، نخستین بخش از این وجوه را دریافت میکند.
این وجوه با توجه به مفاد توافقنامه ژنو میان ایران و غرب که به مدت شش ماه معتبر است، برای این کشور قابل برداشت شده است. این مقام ارشد آمریکا دیروز به فرانس پرس گفت: جدول زمانبندی اقساط دریافتی ایران از محل وجوه یاد شده، از اول فوریه آغاز میشود و میزان پرداختها در تمامی اقساط یکسان است و در عرض ۱۸۰ روز به ایران پرداخت میشود.
مقام یاد شده که خواست نامش فاش نشود، از طریق پست الکترونیکی به این روزنامه گفت: این بدان معناست که پرداخت اقساط هر ۳۴ روز یک بار است به جز آخرین پرداخت که در روز آخر انجام میشود که ۳۳ روز پس از پنجمین قسط خواهد بود.
به نوشته این روزنامه از آنجا که اول فوریه، شنبه است، نخستین پرداخت ممکن است به سوم فوریه موکول شود.
به گزارش ایرنا، عباس عراقچی معاون امور حقوقی و بینالمللی وزیر امور خارجه، یکشنبه شب در نشستی با خبرنگاران از موافقت گروه ۱ + ۵ با راهحلها و پیشنهادهای مطرح خبر داد و گفت: طرفین به یک برداشت واحد از چگونگی اجرای توافق ژنو رسیدند و گام نخست از بیستم ژانویه برابر با سیام دی ماه جاری اجرایی میشود.
از دیگر پیامدهای این توافق میتوان به اثرات مثبت در صنعت نفت اشاره کرد. رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت گفت: تسهیل جذب سرمایهگذاری خارجی، انتقال دانش فنی و رفع موانع صدور نفت از دستاوردهای اجرایی شدن توافق ژنو است. رضا پدیدار در گفتوگو با ایرنا با اشاره به دستاوردهای اجرایی شدن توافق ژنو، اظهار داشت: اجرایی شدن این توافق، روند صادرات نفت و فرآوردههای نفتی و پتروشیمی ایران را تسهیل میکند.
وی افزود: اجرایی شدن این توافق، زمینهای را فراهم میکند تا ایران بتواند مشتریان قدیمی نفت خود در اروپا را برگرداند و روابط تجاری با آنها را تقویت کند. این کارشناس صنعت نفت با بیان اینکه، اجرایی شدن توافق ژنو، دستاوردهای مثبتی را نیز برای سازندگان و تولیدکنندگان داخلی به ارمغان خواهد آورد، گفت: برای توسعه بخش بالادستی صنعت نفت به جذب سرمایه خارجی و انتقال دانش فنی نیاز داریم که این توافق راه را برای این هدف باز میکند.
وی اضافه کرد: با توجه به تاکید قوانین داخلی در خصوص استفاده از ۵۱ درصد توان ساخت داخل در قراردادها، ورود سرمایه گذاران و شرکتهای خارجی میتواند وضعیت شرکتهای سازنده داخلی را بهبود ببخشد. رئیس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت خاطر نشان کرد: با افزایش سرمایهگذاری خارجی و فعالیت در بخشهای بالادستی صنعت نفت مانند اکتشاف و توسعه میادین مشترک، سازندگان و تولیدکنندگان داخلی نیز امتیازات خوبی را کسب خواهند کرد.
صنایع خودروسازی عضو هیأت مدیره انجمن قطعهسازان گفت: بر اساس اطلاعات به دست آمده، تحریم قطعات خودرو ۲۰ ژانویه (۳۰ دی ماه) برداشته میشود، این در حالی است که این تحریم از سوی شخص باراک اوباما وضع شده و برای لغو آن نیاز به موافقت کنگره نیست. فرهاد بهنیا از لغو تحریمهای خودرو تا ۲۰ ژانویه (۳۰ دی ماه؛ دوشنبه هفته آینده) خبرداد و گفت: تصمیم تحریم خودروی ایران از جمله دستوراتی بود که اوباما شخصا اتخاذ کرده و برای لغو آن نیاز به تصمیم و موافقت کنگره نیست، این در شرایطی است که با توجه به رویکرد مثبت اوباما نسبت به مذاکرات ژنو و تلاش وی برای اقدامات مناسب در راستای مذاکره با ایران، به نظر میرسد که این تحریم به زودی برداشته شود.
عضو هیأت مدیره انجمن قطعهسازان افزود: در مجموع بازار خودروی جهان اشباع شده است و تمامی خودروسازان خارجی به دنبال حضور در بازارهای جدید هستند. در عین حال، واقعیت این است که بازار خودروی ایران یک بازار ۷۰ میلیون نفری است و تا مرز ۱۶ میلیون خودرو کشش دارد و باید ۷ میلیون خودروی فرسوده از رده خارج شود. وی تصریح کرد: بازار ایران بازار بکری است و به طور قطع خودروسازان خارجی از جمله خودروسازان امریکایی تمایل شدید به ورود به بازار ایران دارند. به گفته به نیا، تجربه خودروسازان داخلی هم اکنون به اندازهای است که اگر قرار باشد با خودروساز خارجی وارد مذاکره برای تولید مشترک شوند، حتما اصول و فنون مذاکره را به نحوی رعایت خواهند کرد که منفعت مردم و کشور در این قرارداد باشد. ایران و گروه ۱+۵ توافق کردند متن توافقنامه هستهای ژنو از ۳۰ دی ماه جاری اجرایی شود.
گام بعدی دیپلماسی بعد از شکستن تحریمها
حشمتالله فلاحت پیشه در بخشی از مطلبی در مورد توافق اخیر بین ایران و غرب در روزنامه قانون نوشته است: به توافق اجرایی رسیدن طرفین، حداقل مابین ایران و آمریکا از آن جهت حائز اهمیت است که بعد از توافق بر سر استرداد گروگانهای سفارت آمریکا، اولین بار است که بر سر موضوعی بین این دو کشور توافقی شکل میگیرد.
بر اساس این توافق میتوان طرفین افراطی را به عقب برگرداند؛ افراطیهایی که به دنبال زیر سؤال بردن کل توافق ژنو هستند. مسأله مهم دیگر، ملاحظهای است که طرفین در این مدت خواهند داشت؛ لابیهای افراطی که خواهان عدم توافق بودند، دچار ناکامی شدند و به هدف خود نرسیدند، ولی کاری که اینها در آینده انجام خواهند داد، بر این اساس خواهد بود که سعی کنند بحث بازگرداندن برنامه هستهای ایران به عقب را به عنوان پیششرط بازگرداندن بیشتر تحریمها به عقب مطرح کنند؛ یعنی به عبارتی یک عقب نشینی دیگر را به ایران تحمیل کنند، در صورتی که اساس توافقنامه ژنو این نیست که ایران عقب نشینی دیگری داشته باشد. اساس توافقنامه بر این است که بعد از اجرای آزمایشی شش ماهه، روند تعدیل تحریمها بیشتر خود را نشان دهد. مخالفان توافق علیه اجرای این بند تلاش خواهند کرد، بالاخص لابیهای صهیونیستی و عربستان و لابیهای خشونتطلب علیه ایران در سنای آمریکا، اما دولت اوباما هم میداند که اگر به این قسمت ورود کند توافقنامه را به شکست میرساند.
یک تضاد ماهوی نیز بین طرف افراطی ایرانی و طرف افراطی غربی وجود دارد، افراطیهای داخل ایران کسانیاند که قاطبه آنها از روی دلسوزی این کار را میکنند اما کسانی که در آمریکا با توافقنامه مخالفت میکنند کسانی هستند که دستشان به خون میلیونها انسان در خاور میانه آلوده است و در حال حاضر هم در مجلس نمایندگان و سنا حضور دارند و به دنبال جنگ هستند چون اساسا فکرشان با جنگ شکل گرفته است. پس بین افراطیهای غربی با مخالفان ایرانی توافقنامه تفاوت بسیاری وجود دارد. اکنون که به مرحله ساز و کار اجرایی رسیدیم، تا ۶ ماه آینده تحولاتی شکل میگیرد که میتواند به جایگاه دیپلماسی ایران در منطقه و جهان کمک کند، مانند کنفرانس ژنو مربوط به سوریه یا مبارزه با تروریسم که میتواند نقش محوریتر به دیپلماسی ایران بدهد.
صادق زیباکلام نیز در شروع مطلبی در مورد «دستاوردهای گرانسنگ اعتمادسازی» برای روزنامه شرق نوشته: مورخان، تحلیلگران و صاحبنظران حوزه ایران بدون تردید از توافق ژنو بهعنوان نقطه عطف تاریخی در دوران جمهوریاسلامی ایران یاد خواهند کرد. اگر همهچیز حسب توافق به دست آمده میان مسئولان ایرانی و «۱+۵» ظرف ماههای آینده به پیش رود در آن صورت توافق «ژنو» باعث یکسری توافقات بنیادی در همه عرصهها خواهد شد. بگذارید در ابتدا با مهمترین پیامد توافق شروع کنیم. بسیاری البته سروقت تحریمها خواهند رفت و برداشته شدن تدریجی تحریمها در شرایط فعلی را مهمترین تبعات ژنو قلمداد خواهند کرد. در همین راستا، برداشته شدن تحریمها و به موازات آن، آزاد شدن اموال و داراییهای ایران در کشورهای مختلف و تأثیر مستقیم آن بر وضعیت اقتصادی کشور را بدون تردید از جمله مهمترین تأثیرات توافق میدانند. برخی صاحبنظران سروقت حوزه سیاست خارجی میروند و در مجموع، تأثیراتی را که «ژنو» بر روابط ایران با کشورهای همجوار و در سطح منطقه به وجود خواهد آورد، در زمره مهمترین تبعات توافق ژنو میدانند.
تحلیل رفتار انتخاباتی جناحها در انتخابات مجلس دهم
تحرکات انتخاباتی جناحهای گوناگون، توجه روزنامههای مختلف را به خود جلب کرده است. تهران امروز در مطلبی با تیتر «خیز انتخاباتی اصلاحات با پرچم اعتدال؟» نوشته: به رغم آنکه حدود دو سال به موعد برگزاری دهمین دور از انتخابات مجلس شورای اسلامی مانده اما از هماکنون پای این «رقابت» به عرصه سیاست کشیده شده است. در این بین هر چند اصولگرایان تحرکات وحدتگرایانه خود برای انتخابات مجلس دهم را آغاز کردهاند، اما اصلاحطلبان هم از لیست مشترک خود با «دولت» سخن میگویند.
کمتر از یک ماه پس از آنکه سخنان حجتالاسلام علی یونسی مبنی بر «دستیار ویژه رئیسجمهوری در امور اقوام، مذاهب و اقلیتهای دینی» در جمع اعضای ستاد انتخاباتی روحانی سیستانوبلوچستان مبنی بر «ضرورت فعال شدن ستادهای انتخاباتی از هماکنون برای انتخابات مجلس دهم» خبر ساز شد و واکنشهای زیادی به دنبال داشت، وی اخیرا در جمعی از جوانان اصلاحطلب گفته است: «مهمترین برنامهای که اکنون باید آن را پی گیریم انتخابات مجلس شورای اسلامی است».
وزیر اطلاعات دولت اصلاحات در حالی که معتقد است «تنها راه نجات اصلاحطلبان حمایت از روحانی است» به جوانان این طیف توصیه میکند «همانگونه که در انتخابات ریاستجمهوری با شعار اعتدال مردم به پای صندوقهای رای آمدند در انتخابات مجلس نیز باید چنین اتفاقی بیفتد.» در عین حال شایعه شده است که اسحاق جهانگیری معاون اول رئیسجمهور جلساتی با محور انتخابات مجلس دهم با اصلاحطلبان دارد. ترغیب اصلاحطلبان به حمایت از دولت در انتخابات از سوی یونسی که به عنوان چهره اصلاحطلب کابینه شناخته شده در حالی صورت میگیرد که دولت در این طیف سیاسی خلاصه نمیشود.
در عین حال مرتضی حاجی عضو بنیاد باران و از چهرههای معتدل اصلاحات دیروز در اظهارنظری گفته است: «تفکیکی بین اصلاحطلبان و دولت برای انتخابات مجلس وجود ندارد». وی همچنین گفت: «اصلاحطلبان باید خواستههایشان را تعدیل کنند. هیچ کس نمیتواند منتظر شرایط مطلوب باشد، که حاصل شود وبعد آن فعالیت کند، در عرصه سیاسی نباید هیچ گروهی متوقع باشد که حداکثر انتظاراتش برآورده شود. بلکه باید به یک حد معمولی بسنده کنند». غلامحسین کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران که این روزها به شدت از دولت حمایت کرده و انتقاد اصلاحطلبان تندرو را بجا نمیداند، در مصاحبه با شماره اخیر هفتهنامه آسمان گفته است که این حزب اصلاحطلب «در انتخابات مجلس دهم، هماهنگ با سایر گروههای اصلاحطلب و اعتدالگرا حضور خواهد داشت».
وی پیشتر نیز در گفتوگو با روزنامه نزدیک به دولت گفته بود، «اصلاحطلبان و دولت در انتخابات مجلس به هم میرسند» حمایت کرباسچی از لیست مشترک دولت و اصلاحطلبان در انتخابات مجلس دهم در حالی است که طیفی از اصلاحطلبان از عملکرد دولت به ویژه در حوزه آزادیهای اجتماعی و سیاست داخلی راضی نبوده و هر جا توانستهاند مطالبات خود از روحانی را مطرح میکنند. با توجه به این نکته باید دید دولت که دارای تفکر سیاسی مستقلی نیست در انتخابات آینده چه رفتاری از خود نشان میدهد.
ابتکار نیز در توصیف رفتار انتخاباتی اصولگرایان در مطلبی با تیتر «کارشکنی پسران در وحدت پدران» نوشته: نوآمدگان اصولگرا که در ۸ سال گذشته فضا را برای سنتیهای راستگرا و پدران خود تنگ کرده بود، در روزهایی که با تهدید واگذاری قدرت به رقیب دیرینه روبهرو هستند باز هم حاضر به تن دادن به محور وحدت گرایانه بزرگان نیستند.
رسم روزگار و سیاست نوآمدگان اصولگرا، رسم داعیه داری و عصیانگری شده است، هرچقدر پدران بر مشی سکوت و مدارا پیش میروند، جوانترها بیشتر بر طبل تفرقه میکوبند و ابایی ندارند که در نقد ریش سفیدان و پدران دیروز خود تا پای حذف و درو کردن یکسره آنها پیش بروند. رسم نوآمدگان رسم سنت شکنی شده است. رسم وحدت شکنی و پرچم مستقل را بلند کردن. نوآمدگانی که روزگاری تاکتیک پدران برای بازگشت به قدرت در دوران اصلاحات بودند اما سالهای زیادی پس از آن روزها، خود دیگر دغدغه بزرگ بزرگان شدهاند.
فضای انتخابات زده سیاست کشور در حالی آماده ورود به انتخاباتی دیگر میشود که اصولگرایان سنتی در شوک نتایج انتخابات ریاست جمهوری و واگذاری بازی انتخابات به رقبای میانه رو و اصلاح طلب در اندیشه سروسامان دادن به تشکلهای زیرمجموعه خود هستند تا اگر کرسی پاستور را در نتیجه انشقاق و افتراق به کاندیدای غیرخودی واگذار کردند و نیمی از کرسیهای پارلمان شهری پایتخت را براحتی به رقیب سپردند، کرسیهای سبز پارلمان را همچون مجالس هفتم و هشتم و نهم برای ۴ سال آینده در اختیار داشته باشند. امری که با به صدا درآمدن زنگ هشدار افتراقی زودهنگام نگرانی را در بین بزرگان و ریش سفیدان اصولگرا بوجود آورده است. آنجا که این بار نیز نوآمدگان اصولگرا به روال چند انتخابات پیشین زنگ افتراق را به صدا در آوردهاند تا سریعتر از چند انتخابات قبل وارد گود سهم خواهی از پدران و ریش سفیدان اصولگرا شوندو رسمهای پیشین را به وادی فراموشی بسپارند.
آرمان نیز اختلاف افکنی در میان اصلاحطلبان را سیاست جدید اصولگرایان دانسته و در مطلبی با عنوان «باهنر بحث عبور از روحانی را کلید زد!» نوشته: وقایع چند سال اخیر این تصور را به برخی اصولگرایان داد که بر آن بستر میتوانند موجی درست کنند و بر آن سوار شوند که مهر اخراج از فضای سیاسی رسمی کشور را به صورت پررنگ بر پرونده اصلاحطلبان بزنند و خیالشان دیگر از بابت این رقیب قدیمی راحت شود. انتخابات مجلس و عدم حضور اصلاحطلبان در آن انتخابات هم این تصور را تقویت کرد و محافظهکاران دچار این توهم شدند که دیگر اصلاحات را در میدان نخواهند دید.
از همین رو بود که در انتخابات سال ۹۲ اهمیت ائتلاف در نظرشان چندان مهم جلوه نکرد و در آخر با ۴ کاندیدا در میدان ماندند و ریاستجمهوری را در همان دور اول تقدیم کاندیدای مورد حمایت اصلاحطلبان کردند. اما نتیجه انتخابات ۲۴ خرداد شوکی بود که بر پیکر اصولگرایان وارد شد و چند ماهی طول کشید تا کم کم خودشان را پیدا کنند. حالا برخی از فعالان مطرح این جریان سعی دارند تا با اتخاذ مواضعی صریح و تند و تیز محورهایی مشخص را در مواضع یارانشان ایجاد کنند. همچنین به نظر میرسد که اصولگرایان پس از عبور از شوک مذکور سعی دارند به عنوان اولین موضع هماهنگ به خط سنتی خود یعنی حمله و تلقین دودستگی در میان اصلاحطلبان برگردند. محمدرضا باهنر روز گذشته در مصاحبهای گفت: از همین الان در اردوگاه اصلاحطلبان بحث عبور از روحانی شروع شده است تا اینکه چه کسی مجلس را در دست بگیرد، به عارف رضایت دهند یا به کس دیگر. وی به مهر گفت: بهرغم آنکه روحانی بسیاری از نیروهایش را از اصلاحطلبان استفاده کرد امروز خیلی از تندروهای اصلاحطلب از روحانی راضی نیستند. بنابراین، اینکه مجلس آینده چه شکلی میشود و کدام یک از این گروهها اکثریت و کدام یک از آنها اقلیت میشوند زود است که تحلیل کنیم و به خیلی از رفتارها بستگی دارد.