سینمای ایران در حالی اکران رسمی نوروز را با مراسمی که دو شب پیش برگزار شد، آغاز کرد که ارزیابیها از هم اکنون از فروش بالای فیلمهای کمدی حکایت دارد و پربازدهترین بازیگر سال ۹۳ سینمای ایران به لحاظ مالی همچون دو سال گذشته، «رضا عطاران» شناخته خواهد شد؛ اما این اتفاق چه پیامی با خود به همراه دارد؟!
به گزارش «تابناک»، «دهلیز»، «چه خوبه که برگشتی»، «بیخود و بیجهت»، «خوابم میآد»، «اسب حیوان نجیبی است»، «ورود آقایان ممنوع» مجموع فیلمهایی است که در سالهای ۹۰، ۹۱، ۹۲ در سینمای ایران با نقشآفرینی «رضا عطاران» اکران شد و قریب به اتفاق این آثار نیز فروش بالایی داشتند. گیشههای سینما در سال ۹۳ میزبان سه فیلم دیگر با بازی این کمدین سینمای ایران است که این سه فیلم نیز احتمالاً فروش بالایی خواهند داشت: «کلاشینکف»، «طبقه حساس» و «رد کارپت».
به عبارت سادهتر میتوان عطاران را سودآورترین در گیشه سینما در چهار سال اخیر دانست که اتفاقاً این سودآوری را با بازیهای متفاوت کمیک و نه به واسطه چهره و این مسائل به دست آورده و حفظ کرده است. کاراکتر عطاران و فیلمهایی که در آنها در این چند سال حضور داشته و تنها یکی از آنها مضمون ملودرام و غیرکمیک داشته، یک پیغام روشن را برای سینمای ایران دارد و این هم نیاز مخاطب سینمای ایران است که در روزهای اوج عطاران با او همراه شده است.
مخاطب سینمای ایران بیش از هر زمان به فیلمهای کمیک نیاز دارد؛ آنچه بهمن فرمان آرا نیز به آن دست یافته و میخواهد با ساخت «سه گانه زندگی» پس از «سه گانه مرگ» مخاطب را با خود همراه سازد.
اما متأسفانه سینمای ایران متأثر از شرایط جامعه در نقش آیینه ظاهر شده و نقدهای اجتماعی سنگینی را به تصویر کشیده که با تماشاچی در طول یک سال پیش روی به دیدنشان خواهیم نشست؛ اما این تماشاچی تا چه اندازه توان تماشای این فیلمها را خواهد داشت؟!
واقعیت این است که سینمای ایران و برخی سینماگران هنوز به تعادل لازم نرسیدهاند و به محض دیدن اقبال نسبی از ژانر سینمایی که امروز سینمای آپارتمانی لقب گرفته، سراغ این سبک فیلمسازی میروند و به محض گرم شدن تنور سینمای کمدی نازل ابایی ندارند، چنین آثاری بسازند و به محض آنکه اقبال مخاطب را در ژانر دیگری نیز ببینند، سراغ آن حوزه میروند و به همین دلیل در دیگر ژانرها به یکباره عرصه خالی میشود، حال آنکه تماشاچی در همه حوزهها فیلم خوب میخواهد، ولی مخاطب عام با گرفتاریهای روزمره جامعه، ترجیح میدهد بخندد، ولو آنکه طنز تلخ اجتماعی ببیند.
سینمای ایران بیش از هر زمان در این مقطع پیرامون محور اقتصاد در سال ۹۳ قابل برنامهریزی است. در واقع هر تصمیمی درباره سینما در یک سال آینده باید با در نظر گرفتن پیشنیاز اقتصادی این حوزه مورد توجه قرار گیرد و در غیر این صورت، سینمای ایران سال سختی را پیش روی خواهد داشت و شاهد وارد آمدن آسیبهای جدی تازهای به بدنه سینما خواهیم بود.
در همین راستا، ضمن اینکه باید در تصمیمگیریها از تلاش برای راضی نگه داشتن همه ـ که امری تقریباً ناممکن است ـ پرهیز کرد و با پذیرش نظر اکثریت در تصمیمات، شاهد مشارکت همه قشرهای سینما از جمله سینماداران در تولید و پخش فیلمها بود، گمان میرود، باید در همه ژانرها به ویژه ژانر کمدی ـ که در سالهای اخیر بار اصلی اقتصاد سینمای ایران را در گیشه بر دوش داشته ـ پررنگ کار کرد، ولی کار آنچنان پایین نیاید که یا مردم از کمدی زده شوند و یا فیلمها را از پرده پایین بکشند و البته تعادل نیز در این زمینه رعایت شود.
انتظار میرود، زمینه اکران طولی و عرضی که وعدهاش داده شده، به موازی هم کاملاً عملی شده و از جنبه تشریفاتی خارج شود تا تماشاچیان حرفهای سینمای ایران ـ که کم نیستند ـ بتوانند بر پرده چند سالن سینما، آثار مورد علاقهشان را ببینند و این ظرفیت در حد چند سینماتک محدود نشود و در مقابل انتظار سنگینی نیست که فیلم سازان روی ژانرهای گوناگون متمرکز شوند و همان گونه که تمرکز شخصی چون عطاران در کمدی است یا جوانی چون امیرحسین ثقفی بر تراژدی تمرکز کرده، در تمامی ژانر تولیداتی داشته باشیم که مخاطب را وادارد همچون فیلم کمدی برایش هزینه کنند.