رسالت در سرمقاله صبح پنجشنبه خود نوشت:
مذاکرات هسته اي ميان ايران و اعضاي 1+5 در وين، با دستور "تدوين تفاهم نامه نهايي" در جريان است. ترسيم مختصات ميدان مذاکرات هسته اي "سهل و ممتنع" است، خصوصا آنکه طرف غربي نشان داده است کمترين علاقه اي نسبت به تعيين حدود و ثغور راهبردي و تاکتيکي خود در اين مجال ندارد. با اين حال مي توان فارغ از در نظر گرفتن مولفه هاي متغير، با چينش ثوابت موجود در کنار يکديگر ( که همان نقاط عطف تحليلي ما محسوب مي شود) تصوير گوياتري از اين آوردگاه ديپلماتيک ترسيم کرد.در اين خصوص نکات زير متصور است:
1- مذاکرات هسته اي وين 4 يک "نقطه تعيين کننده " و "آشکارساز " است نه يک "نقطه گذار" يا "نقطه آغاز". به عبارت بهتر،مذاکرات وين نه "مبدا" است و نه "مقصد" بلکه حد فاصلي بين يک مبدا معلوم و مقصدي مبهم محسوب مي شود. چنانچه آقاي دکتر ظريف وزير امور خارجه محترم کشورمان در بدو مذاکرات اخير اشاره کرد، قرار نيست در مذاکرات وين توافق نهايي حاصل شود .مذاکرات وين 4 مجالي جهت همسان سازي ديدگاهها و بازتعريف سطح انتظارات في مابيني همگام با تدوين پيش نويس توافق نهايي است. مذاکرات وين از اين لحاظ( تدوين پيش نويس توافقنامه نهايي) تعيين کننده است . همچنين مذاکرات وين 4 يک "نقطه آشکار ساز" است زيرا در آن از نقاط اختلاف و اشتراک واقعي طرفين در حين نگارش توافقنامه پرده برداري مي شود. تدوين پيش نويس تفاهم نامه نهايي به معناي انعکاس مواضع گفتاري بر روي کاغذ خواهد بود .
2- سخنان اخير جان کري وزير امور خارجه ايالات متحده آمريکا و ماري هارف سخنگوي وزارت امور خارجه اين کشور در خصوص "لزوم اتخاذ تصميمات دشوار از سوي طرفين" سيگنالي معنادار محسوب مي شود. "تصميم دشوار" کليد واژه اي است که در برهه فعلي نياز به کالبد شکافي دقيق دارد. آيا منظور مقامات آمريکايي از اتخاذ تصميمات دشوار به معناي "گذار استراتژيک" و"اعمال چرخش راهبردي خودخواسته" در مواضع هسته اي ايران است؟
واقعيت امر اين است که "گذار استراتژيک "، هر چند هم که ناخواسته و تلخ باشد، لازمه رسيدن به توافق نهايي در مذاکرات هسته اي با ايران است ،اما اين گذار استراتژيک بايد "صرفا "از سوي واشنگتن صورت گيرد. به عبارت بهتر، توپ هم اکنون در زمين ايالات متحده آمريکاست و اتخاذ تصميمات دشوار نيز بايد از سوي کاخ سفيد صورت گيرد. بديهي است که واشنگتن نمي تواند در عين حفظ ثوابت سياست خارجي و تکيه بر استراتژيهاي منطقه اي خود ( از جمله حمايت مطلق از تل آويو) به توافق هسته اي با ايران دست پيدا کند.اگر قرار بود پرونده هسته اي ايران درقالب يک معامله يا قرارداد تاکتيکي حل و فصل شود، اساسا کسي سخن از لزوم اتخاذ تصميمات دشوار به ميان نمي آورد. از آنجا که ايالات متحده آمريکا با طرح مطالعات ادعايي ، لابي گري سياسي در سازمانهاي حقوقي و بين المللي مانند آژانس بين المللي انرژي اتمي، اعمال تحريمهاي يکجانبه ظالمانه عليه ايران و مانور تبليغاتي کاذب عليه برنامه هسته اي صلح آميز کشورمان حقوق حقه ملت ايبران را زير پا گذاشته است، هم اکنون ناچار است خود به تنهايي "تصميم دشوار" اتخاذ کند و هزينه هاي ناشي از اين گذار استراتژيک را نيز بپردازد. واشنگتن و تروئيکاي اروپايي (انگليس،آلمان و فرانسه) به دليل "هزينه سازي استراتژيک" طي ده سال اخير، چاره اي جز اتخاذ تصميمي سخت و دشوار (عبور از مواضع دروغين و پارادوکسيکال هسته اي خود) نخواهند داشت.
3- اظهارات اخير لوران فابيوس وزير امور خارجه فرانسه در خصوص "پذيرش غني سازي محدود در ايران" در گام نهايي نکته ايست که نبايد به سادگي از کنار آن گذشت.کاخ اليزه در جريان مذاکرات ژنو 2 نشان داد که کاخ اليزه اساسا نمي خواهد در کسوت يک بازيگر واسطه گر يا کاتاليزور در عرصه مذاکرات ظاهر شود.
پاريس در مرحله حساس اخير از يک سو "دغدغه هاي منطقه اي " خود را دارد و از سوي ديگر، رقابت درون آتلانتيکي ميان فرانسه و آمريکا ( به علت تعبير متفاوت پاريس و واشنگتن از نظام تک قطبي) منجر به بروز رفتارهاي نامتوازن از سوي فرانسوي ها شده است. در اين ميان نبايد فراموش کرد که هر يک از اعضاي 1+5 به صورت بالقوه مي توانند نقش يک بر هم زننده يا تسريع کننده پروسه رسيدن به توافق نهايي را ايفا کنند. از اين رو لازم است در هدايت و مديريت ميدان بازي صرفا بر روي بازي واشنگتن تمرکز نکرد.
نکته مهم تر اينکه "پذيرش غني سازي محدود" در ايران از سوي اعضاي 1+5، يک "امتياز" نيست بلکه يک "حق" محسوب مي شود.البته متاسفانه اعضاي 1+5 طي سالهاي اخير همين حق مسلم را نيز براي ملت ما قائل نبوده اند. با اين حال کاخ اليزه و کاخ سفيد به عنوان دو بازيگري که بر خلاف ماده چهارم ان.پي.تي،حق غني سازي براي ايران به رسميت نمي شناسند نمي توانند مرز مفهومي و مصداقي و حقوقي" امتياز" و "حق" را از بين ببرند."حق" آن چيزي است که در برابر آن تکليف ايجاد مي شود. اين حق و تکليف در موضوع غني سازي کاملا مشخص است. ايران مطابق ان.پي.تي و اساسنامه هاي آژانس بين المللي انرژي اتمي به عنوان يک عضو حق غني سازي را داراست و در مقابل نيز به مانند ديگر اعضاي آژانس بين المللي انرژي اتمي تعهداتي به اين سازمان داده است( تکاليف ايران). اگر کشورهاي غربي "حق" را به "امتياز" تعريف کنند ، در آن زمان "ما به ازا ءهاي غير معقول" جاي "تکاليف معقول" را مي گيرد. سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه و هانس بليکس رئيس سابق آژانس بين المللي انرژي اتمي پس از امضاي توافقنامه ژنو صراحتا عنوان کردند که جمهوري اسلامي ايران به مانند هر عضو ديگر آژانس حق غني سازي دارد و هيچ بازيگر ديگري نمي تواند اين "حق" را به کشورمان بدهد يا از آن بگيرد.
4- نظام بين الملل هم اکنون به سبب وقايع اوکراين آشفته است. اين آشفتگي منجر به مچ اندازي کاخ کرملين و غرب در کي يف شده است. واشنگتن و تروئيکاي اروپايي ( مخصوصا فرانسه ) قبلا نشان داده اند که نگاهي موزائيکي نسبت به تحولات نظام بين المللي ندارند و به جاي آن، نسبت به وقايعي که به صورت همزمان و موازي در جهان رخ مي دهد به مثابه پازلهاي يک تصوير جامع مي نگرند. از اين رو گارد گيري اعضاي 1+5 در مقابل يکديگر بر سر اوکراين مي تواند براي ما فرصت ساز يا تهديد آميز باشد. البته نگارنده بر اين باور است که در صورت تعريف يک بازي هوشمندانه جنبه فرصت آميز اين مسئله به مراتب بيشتر است. آنچه امروز در شرق اوکراين و مناطقي مانند لوهانسک، اودسا و دونتسک و خارکوف رخ مي دهد نشانه اي از تداوم تقابل ناتو و مسکو است.
بديهي است که قاعده بازي ايران به عنوان يک "کشور ثالث و بي طرف " در فضاي نزاع ميان دو طرف ديگر ( آن هم در حالي که دو طرف در مذاکرات هسته اي با ايران دخيل هستند) بايد کاملا حساب شده باشد. در اينجا "بحران اوکراين" مي تواند حکم يک" برگ برنده" يا "نقطه بازدارنده" را براي مذاکرات داشته باشد. از اين رو همزمان با تشديد بحران اوکراين و به صورتي هماهنگ با ضرباهنگ تحولات داخلي و بين المللي مربوط به اين کشور لازم است ديپلماسي ما نيز فعال تر شود.
