کوههای آتشفشانی معمولا بر فراز قلههای مرتفع واقع شده و غالبا باید انتظار داشت که چنین پدیدههای آتشفشانی را در چنین مناطقی مشاهده کرد ولی دانشمندان معتقدند که برخی آتشفشانها نیز اختصاصا در زیر آب پدید میآیند و در اثر فوران، گدازههای آتشفشانی از زیر آب بیرون میزنند.
به نوشته فرهیختگان، محققان گاه در بررسیهای خود این قبیل کوههای آتشفشانی را مییابند که برخی از آنها متعلق به سالهای بسیار دور هستند.
دانشمندان و زمینشناسان دانشگاه «هاوایی» واقع در «مانوآ» به تازگی زنجیرهای از کوههای آتشفشانی «هاوایی» را در زیر دریا یافتهاند. شواهد حاکی از آن است که جزیره «اوآهو» واقع در هاوایی زمانی با سه قله آتشفشانی در سطح بالای اقیانوس قرار داشته و محققان معتقدند که «اوآهو» توسط دو کوه آتشفشانی؛ یکی در غرب و دیگری در شرق تشکیل یافته و دانشمندان بر این باورند که سه آتشفشان فعال در منطقه «اوآهو» واقع شده است.
دانشمندان، آتشفشان جدید موسوم به «کائنا» متعلق به حدود پنج میلیون سال پیش را در اعماق آبهای کانال جنوبی «کااوا» کشف کردند. حدود 9/3 میلیون سال پیش یک کوه آتشفشانی روی دامنههای «کائنا» تشکیل شد و آب دریا را شکافت و از آب بیرون زد. محققان معتقدند که «کااوا» پس از آن و حدود سه میلیون سال قبل روی این کوه گسترده شد.
«کائنا» حدود چهار کیلومتر ارتفاع دارد ولی تنها 915 متر از آن بالاتر از سطح آب قرار گرفته است. در واقع، این کوه آتشفشانی نسبت به دو کوه دیگر منطقه «اوآهو»، کوتاهتر بوده و دورتر از سطح آب نسبت به سطح اقیانوس قرار گرفتند. ولی محققان بر این باورند که «کائنا» زمانی یکی از بلندترین قلههای جزیره «اوآهو» محسوب میشد زیرا کوه زیر آبی با نوعی از گدازههای آتشفشانی که تنها در هوا شکل میگیرند، مسدود شده است.
آتشفشانهای جزیره «اوآهو» دو میلیون سال پیش از بین رفتند و مانند تمام جزایر هاوایی، قسمت مرتفع آنها به زیر آب فرو رفت و «کائنا» در زیر دریا مدفون شد.