مرور روزنامه‌های سه‌شنبه بیستم خردادماه؛
بزرگترین دستاورد مذاکرات هسته‌ای به روایت روزنامه‌های هوادار دولت
آغاز مذاکرات دوجانبه هسته‌ای ایران و آمریکا در ژنو با حضور برنز و عراقچی در حالی که کمتر مورد استقبال برخی روزنامه‌ها قرار گرفته، مهم‌ترین دستاورد مذاکرات را برای روزنامه‌های هوادار دولت رقم زده است. تأثیر مذاکرات بر بازارهای اقتصادی و نیز سفر رئیس‌جمهور به ترکیه، دیگر اخبار مهم روزنامه‌های سه‌شنبه است.
آغاز مذاکرات دوجانبه هسته‌ای ایران و آمریکا در ژنو با حضور برنز و عراقچی در حالی که کمتر مورد استقبال برخی روزنامه‌ها قرار گرفته، مهم‌ترین دستاورد مذاکرات را برای روزنامه‌های هوادار دولت رقم زده است. تأثیر مذاکرات بر بازارهای اقتصادی و نیز سفر رئیس‌جمهور به ترکیه، دیگر اخبار مهم روزنامه‌های سه‌شنبه است.
بزرگترین دستاورد مذاکرات هسته‌ای به روایت روزنامه‌های طرفدار دولت
روزنامه اعتماد در یادداشتی با تیتر «تابویی كه شكسته شد» به قلم جاوید قربان اوغلی نوشته: سال قبل در چنین روزهایی (قبل از انتخابات 24 خرداد) حتی تصور اینكه ایران و امریكا این گونه فارغ از جنجال‌ها بتوانند دور یك میز رودرروی هم به گفت وگو بنشینند فرضی محال می‌نمود. ماجرای گفت وگوی سعید جلیلی با ویلیام برنز در پاییز 89 را از یاد نبرده ایم، رویدادی كه با تكذیب شداد و غلاظ در تهران روبه رو شد و با وجود اعتراف صریح احمدی نژاد به آن، متحدان اصولگرای او پذیرش شكست تابویی كه از مذاكره ساخته شده بود را بر نتابیدند.
اخبار و شایعات جسته گریخته مذاكره بین نمایندگان ایران و امریكا در یك سال آخر دولت دهم نیز از همین قماش بود كه هیچ كس حاضر نشد درباره صحت یا سقم آن سخن بگوید بلكه اصرار بر عدم وقوع چنین رویدادی در عرصه سیاسی اصولگرایان كاملامشهود بود هر چند پس از دستاورد بزرگ توافق ژنو برخی عقلای جبهه اصولگرایان مجبور به رمزگشایی از آن مذاكرات شده و به آن اعتراف كردند. اما امروز و تنها یك سال پس از آن تاریخ، تابوی مذاكره به گونه یی شكسته كه گفت وگوی بین مقامات عالیرتبه ایران و امریكا به اخباری نسبتا عادی تبدیل شده و تعجبی را برنمی انگیزد. قبلا در جایی نوشته‌ام كه اگر بزرگ ترین دستاورد جدید مذاكرات ایران با قدرت‌های جهانی موسوم به 1+5 را شكست این تابو بدانیم، بیراهه نرفته و سخن به گزاف نگفته ایم
صادق زیباکلام نیز در یادداشتی با تیتر «مذاکراتی به‌مثابه نقطه‌عطف» در شرق نوشته: ظرف 35سال بعدی، یعنی تا به امروز، آمریکاستیزی همانطور که اشاره شد، یکی از اصلی‌ترین گفتمان‌ها و رویکردهای داخلی و خارجی بوده است. عملا بسیاری از سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های خردوکلان ظرف 35سال گذشته تابعی بوده از نگاه و رویکرد مبارزه با آمریکا. به تبع آن هرگونه صلح و تفاهم، هرگونه تنش‌زدایی و هر شکلی از مصالحه و معامله با آمریکا مذموم تلقی شده است.
داستان مک فارلین نمونه بارز این مسأله بود. با آنکه صورت‌مسأله مک فارلین روشن است و دیگر ابهامی درخصوص آن وجود ندارد و با آنکه در مجموع آن داستان به سود منافع ملی ما بود مع‌ذالک همچنان در یک فضای آکنده از سکوت قرار دارد. تا به جایی که رییس‌جمهور فعلی همانند بسیاری دیگر به شدت منکر حضور در آن ماجرا و علم و اطلاع از آن است. همچون داستان مک فارلین، تمامی موارد مشابهی که دادوستد و مراوداتی با آمریکایی‌ها صورت گرفته، در سکوت کامل بوده است. آخرین نمونه آن، همان مذاکراتی است که در رسانه‌های داخلی هم به آن پرداخته شد و در ماه‌های پایانی ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد میان ایران و ایالات‌متحده با وساطت عمانی‌ها در مسقط صورت می‌گیرد. با اینکه هم آمریکایی‌ها و هم عمانی‌ها اعتراف کردند در نیمه‌دوم سال 91 ملاقات‌هایی میان مقامات ایرانی و آمریکایی در عمان صورت گرفته، اما هیچ کس در ایران کلامی و سخنی در این‌باره ابراز نداشته است و صرف‌نظر از آنکه محتوای آن به سود ایران بوده یا نه، برتابیده نمی‌شود. در چنین شرایطی، سخنی به اغراق نرفته اگر مذاکرات با آمریکایی‌ها را که از دیروز آغاز شده نقطه‌عطفی در تاریخ ایران پس از انقلاب بدانیم.
برای نخستین بار از زمان آن ملاقات بدفرجام میان دولت موقت و مقامات دولت کارتر در الجزایر است که مقامات ارشد دو کشور، نه به‌صورت مخفیانه و پنهانی بلکه آشکارا با یکدیگر بر سر میز مذاکره نشسته‌اند (در ماجرای مذاکرات هنگام اشغال افغانستان، ماجرا بعدها به شکلی محدود، مطرح شد). مهم، نتایج مذاکرات نیست. مهم نفس آن است که عملی که تاکنون غیرممکن به نظر می‌رسید اتفاق افتاده است. حتی اگر این مذاکرات هیچ حاصل و دستاوردی نداشته باشد در فضای سیاسی ایران پس از انقلاب یک تحول اساسی به‌شمار می‌رود. البته تندروها هنوز نسیم تغییرات را حس نکرده‌اند و همچنان به دنبال تداوم رویه گذشته هستند و چون دستشان به هیچ‌کجا نمی‌رسد، عجالتا وزیر اطلاعات را به مجلس احضار کرده‌اند تا سوالاتی بی‌ارتباط با مسئولیت‌های ایشان را به بهانه همین مذاکرات مطرح کنند. مشکل تندروها فقط این نیست که متوجه تغییر و تحولات جامعه خودمان نشده‌اند بلکه اشکال اساسی‌تر آنها این است که صدای فروریختن دیوار برلین را بعد از 23 سال، هنوز نشنیده‌اند.
داوود هرمیداس باوند نیز در یادداشت خود با تیتر «ایران و آمریكا شاه‌بیت مذاكرات» در آرمان نوشته: گفت‌و‌گوی مستقیم و البته علنی ایران و آمریكا یك فرصت واقعی برای آینده پرونده هسته‌ای ایران محسوب می‌شود، فرصتی كه به نظر می‌آید مقامات ارشد دو كشور به واقعیت آن پی برده‌اند. اگر ایران و آمریكا بتوانند به موضعی مشترك در خصوص پرونده هسته‌ای دست پیدا كنند بی‌تردید اعضای اروپایی 1+5 با آمریكا همراه خواهند شد.
به دیگر سخن تیم جدید هسته‌ای به درستی واقعیت پرونده هسته‌ای، نقطه آغاز و انجام آن را درك كرده و همین امر زمینه‌ساز گفتوگوهای پنهان و مقطعی و در حال حاضر علنی و برنامه‌ریزی شده با آمریكا شده است. به جرات می‌توان اعتراف كرد موضع‌گیری مقامات كاخ سفید بر رفتار 1+5 با ایران تأثیر مستقیم دارد، همانطور كه از آغاز دور جدید مذاكرات به صورت هویدا این تغییر رفتار را مشاهده كردیم. بنابراین گفتوگوهای ژنو نقش شاه بیت را در مذاكرات بازی می‌كند. نكته دوم در خصوص گفتوگوهای ایران و آمریكا، دوجانبه بودن آن است. مقامات كاخ سفید در گذشته نیز تمایل بسیار زیادی برای گفتوگوهای دوجانبه داشتند و این ایده را در سر می‌پروراندند كه به صورت دوجانبه مسائل خود را با ایران در میان بگذارند؛ البته در پاره‌ای از موارد ویلیام برنزنقش مذاكره كننده پنهان را به خوبی بازی كرد اما هیچگاه مذاكرات به صورت علنی و خارج از چهارچوب مذاكرات 1+5 صورت نمی‌گرفت. بنابراین اگر در مذاكرات اخیر دو طرف به یك تفاهم نسبی دست پیدا كنند بی‌تردید راه وین5 برای مذاكره‌كنندگان هموارتر می‌شود.
باید بدانیم اگر مذاكره كنندگان ایالات متحده تقاضای دیدار دوجانبه دارند گویای این واقعیت است كه می‌خواهند دغدغه‌ها و درخواست‌هایشان را با ایران مستقیما در میان بگذارند و به طور مستقیم پاسخ خود را از هیات ایرانی و به تبع آن مقامات ارشد نظام دریافت كنند. نكته سوم؛ صلاحیت مذاكرات است. تمام طرف‌های درگیر در پرونده هسته‌ای ایران پذیرفته‌اند كه دغدغه آمریكا مهم‌ترین بخش این پرونده است، بنابراین برای حل آن نمی‌توان صورت مسئله را پاك كرد و اتفاقا ایران نیز این موضوع را به خوبی درك کرده است. طرف ایرانی در طول مذاكرات می‌تواند همانطور كه طرف آمریكایی از دغدغه‌ها و خواسته‌هایش دم می‌زند خواسته‌هایش را مطرح كند بنابراین مذاكرات دوجانبه میان ایران و آمریكا منحصرا دارای صلاحیت لازم است وهمگان امیدوارند مذاكرات ژنو راه وین را باز كند.
بورس، سکه و دلار چه سناریوهایی پیش روی دارند؟
روزنامه دنیای اقتصاد تحولات سه بازار مهم را در روزهای حساس مذاکرات هسته‌ای مورد توجه قرار داده و نوشته: سه بازار ارز، سکه و بورس در دو روز گذشته تحت‌تأثیر فضای انتظاری شکل‌گرفته در حوزه سیاسی، تعیین‌موقعیت کرده‌اند و فعالان این بازارها دایره دید و فعالیت خود را متناسب با این عوامل و در قالب بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت تنظیم کرده‌اند. مهم‌ترین عاملی که این روزها در سناریو‌های پیش روی سه بازار ارز، سکه و بورس وارد شده، مذاکرات ایران با برخی طرف‌های غربی است.
به گفته تحلیلگران، این مذاکرات که با هدف نزدیکی دیدگاه‌ها در تدوین پیش‌نویس توافق جامع هسته‌ای در ژنو آغاز شده، به‌دقت از سوی بازارها دیده‌بانی می‌شود. از همین‌رو نوسانات روزانه در بازار، تحت‌تأثیر این عامل تحلیل می‌شود و اعتقاد فعالان بر این است که واکنش آتی بازارها متناسب با نتیجه اتفاقات در این مذاکرات است. کارشناسان هر سه بازار بر این نکته تأکید دارند که در وضعیت کنونی، تعیین‌کننده موقعیت بازارها در کوتاه‌مدت، انتظارات ناشی از عوامل خارج از حوزه اقتصاد است. بر همین اساس با وجود آنکه قیمت‌ها در بازار ارز و سکه روز یکشنبه روند کاهشی داشت و شاخص بورس نیز به مدد برخی صنایع مثبت ماند، روز دوشنبه روند معکوس شد. رفتاری که از نگاه تحلیلگران، کاملا از اخبار و اتفاقات سیاسی نشات می‌گیرد.
شاخص كل بورس پس از چهار روز معاملاتی مثبت پی در پی روز گذشته با افت همراه شد و به این ترتیب همرنگ سهام اكثر شركت‌های بورسی شد، به گونه‌ای كه سهام شركت‌های فعال در پنج صنعت خودرو، بانك، پتروشیمی، تجهیزات و فرآورده‌های نفتی نماگر بازار سرمایه را از رشد 42 واحدی ساعات ابتدایی معاملات به افت 113 واحدی تا پایان وقت معاملات رساندند.
در واقع چند روزی است روند معاملات در بازار سرمایه بسیار كسل‌كننده و بی‌رمق شده است؛ ارزش معاملات به‌طور محسوسی افت كرده و اغلب نمادهای بازار منفی و متعادل معامله می‌شوند و نكته‌ای كه بسیاری از فعالان بازار را نگران می‌كند حجم پایین معاملات است.
متأسفانه بازار به طور محسوسی از كمبود تقاضا رنج می‌برد و كاملا مشخص است كه سرمایه‌های بزرگ از بازار سرمایه كوچ كرده‌اند. خصوصا در هفته جاری شرایط به گونه‌ای بوده كه می‌توان گفت عملا بازار نیمه تعطیل بوده است. مشخص نیست سرمایه پارك شده در پشت بازار چه موقع مجددا وارد بازار خواهد شد؟ اما در این میان خوشبختانه خبر مثبتی در بازارهای رقیب نیز نیست؛ بازارهای موازی نیز با روند متعادل و با ثبات به كار خود ادامه می‌دهند و این وضعیت گویای آن است كه سرمایه‌های بورسی به بازارهای موازی كوچ نكرده و در واقع انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در بازار نیست.
به نظر می‌رسد در پی عدم به نتیجه رسیدن دوره قبلی مذاكرات ژنو طی ماه گذشته تعلل و دوگانگی در نگرش سرمایه‌گذاران جهت انتخاب صنایع و سهم‌های پربازده ایجاد شده و سهامداران را بر سر دوراهی قرار داده است.
چراكه بنابر اعتقاد بسیاری از كارشناسان بازار سرمایه به‌طور قطع با حصول نتایج مثبت از این مذاكرات، صنایعی كه بیشترین ضرر و زیان را از افزایش قیمت دلار و اعمال تحریم‌های بین‌المللی متحمل شده‌اند، بار دیگر در كانون توجه سرمایه‌گذاران و معامله‌گران قرار می‌گیرند و برای سرمایه‌گذاری در بورس مناسب به نظر می‌رسند.
در این رابطه مهدی طحانی، مدیر عامل شركت سرمایه‌گذاری آوای آگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به این موضوع اظهار كرد: بررسی آمارهای اقتصادی از قبیل نرخ تورم گویای آن است كه در مجموع اقتصاد و بازارهای سرمایه‌گذاری وضعیت ثبات و در واقع تعادلی حاكم است و بازار در انتظار خبرهای خوش از مذاكرات به سر می‌برد.
وی ادامه داد: نتایج مذاكرات دیروز می‌تواند به بهبود جلسه وین 5 در هفته آینده منجر شده و در مجموع هرچه این مذاكرات مصمم‌تر و با شرایط بهتر دنبال شود، جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی مطلوب‌تر شده و بازار با رونق همراه خواهد شد.
طحانی در ادامه به روند این روزهای بازار سرمایه اشاره كرد و گفت: رصد بازار در روزهای اخیر نشان از كاهش شدید حجم و ارزش معاملات دارد؛ در 4 روز اخیر هر چند بازار و شاخص با روند ملایم مثبتی دنبال شد اما حجم مبادلات چندان قابل قبول نبود.
وی ادامه داد: طی معاملات دیروز حجم كل سهام دادوستد شده تنها در مبادلات یك بنگاه معاملات املاك بود نه در سطح بورس و ادامه این روند اتفاق مطلوبی نه تنها برای بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران بلكه برای اركان بازار نیز نخواهد بود.
مدیرعامل شركت سرمایه‌گذاری آوای آگاه در ادامه به ضعف تقاضا و ضعف خرید در بازار اشاره كرد و گفت: مشكل اصلی این امر نیز ضعف تقاضا و خرید است؛ وقتی خریدار مشاهده می‌كند كه بعد از خرید سهامی هیچ روندی بر آن دنبال نمی‌شود و نوسانی نمی‌یابد اقدام به فروش می‌كند كه تداوم این امر به افت هرچه بیشتر بازار منجر می‌شود.
وی خاطر‌نشان كرد: روند بی ثباتی مزبور را می‌توان هر روزه در یك صنعت دنبال كرد؛ به طوری كه یك روز خودرویی، قندی یا بانكی لیدر شده و با حجم بالا دادوستد می‌شود و روز بعد همین صنعت دستخوش تغییرات شده و با نوسان منفی دنبال می‌شود.
طحانی در ادامه خاطر نشان كرد: با وجود تمام فراز و نشیب‌های حاكم بر بازار سرمایه، عوامل بنیادی و پتانسیل‌های موجود در شركت‌های بورسی نشان از آینده روشن بورس چه در بلندمدت، چه میان‌مدت و حتی كوتاه‌مدت دارد و در واقع بازدهی مطلوبی در انتظار سرمایه‌گذاران خواهد بود.
روز گذشته پس از 4 روز متوالی، روند صعودی بازار قطع شد و افت 113 واحدی معادل 15/0 درصدی در كارنامه شاخص به ثبت رسید تا به این ترتیب بازدهی هفته جاری به 18/0 درصد برسد و در نهایت شاخص محدوده 75هزار و 240واحدی را به ثبت رساند؛ با احتساب افت روز گذشته بازدهی خردادماه نیز معادل منفی 2 درصد شد.
با اتمام ساعات معاملات روز گذشته شاخص بازار اول با 67 واحد افت به رقم 56 هزار و 79 واحد رسید. همین وضعیت در شاخص بازار دوم نیز مشاهده شد؛ به‌طوری‌كه شاخص این بازار با ثبت 299 واحد كاهش عدد 143هزار و 475 واحد را تجربه كرد. شاخص كل بورس نیز در روز گذشته به رقم 75240 واحد رسید.
در این روز ایران خودرو با 25 واحد افزایش شاخص، بیشترین تأثیر مثبت را بر شاخص كل گذاشت و در مقابل بانك پارسیان با 31 واحد كاهش، بیشترین تأثیر منفی را بر روی شاخص داشت.
سفر رئیس‌جمهور ایران به ترکیه پس از دو دهه
روزنامه اعتماد سفر رئیس جمهور به ترکیه به همراه جمع زیادی از اعضای هیأت دولت را مورد بررسی قرار داده و نوشته: حسن روحانی، رئیس دولت تدبیر و امید نخستین رئیس جمهور ایرانی است كه بعد از 20 سال به صورت رسمی پا به خاك تركیه گذارده است. وی كه روز گذشته به دعوت عبدالله گل، رئیس جمهور تركیه وارد تركیه شد، بنا دارد تا در خصوص مسائل مختلفی از جمله مسائل اقتصادی با همتای تركیه یی خود مذاكره و گفت وگو كند.
نیم نگاهی به روابط تجاری و سیاسی دو كشور طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد كه دو كشور همسایه پس از به قدرت رسیدن اسلامگرایان در تركیه در سایه مراودات تجاری و سیاسی خود توانسته اند تراز تجاری قابل قبولی را بر جای بگذارند. رابطه ایران و تركیه در چند دهه گذشته با فراز و فرودهایی همراه بوده است. دوره اول آغاز این روابط سفر رضاخان به تركیه در سال 1313 به دعوت مصطفی كمال آتا تورك، رئیس جمهور وقت تركیه نخستین گام در تحكیم روابط دو كشور بود. این مسافرت كه بیش از یك ماه به طول انجامید، انعكاس فراوانی در سراسر جهان داشت به طوری كه تمام جراید ستونی از روزنامه‌های خود را به درج این مطلب اختصاص دادند اما مسافرت آتاتورك به ایران به علت بیماری وی به تعویق افتاد و بالاخره هم انجام نشد.
یكی از نكات بااهمیت سفر روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران به تركیه، حضور هیات تجاری بلند پایه و پر تعداد در كنار سفر به آنكاراست. این امر در شرایطی روی داده است كه بخش خصوصی اعضای پارلمان بخش خصوصی در سال‌های گذشته و حداقل در دو دولت قبلی نتوانسته بود همپای رئیس دولت پای میز مذاكرات خارجی بنشیند و حالااین مسأله باعث می‌شود تا قدرت چانه زنی تجار ایرانی بیش از گذشته شود. به این جهت غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران در راس هیاتی تجاری متشكل از 90 فعال اقتصادی همراه رئیس جمهور پا به آنكارا گذاشت تا این بار با حمایت دو رئیس دولت قراردادهای جدید را امضا كند كه می‌تواند تراز تجاری ایران و تركیه را بیش از پیش بهبود بخشد.
اعتماد درباره روابط انرژی دو کشور نیز نوشته: یكی از موضوعات جذاب و قابل بحث فی مابین ایران و تركیه بحث انرژی و خرید گاز از ایران است كه با وجود سبقه تاریخی روابط حسنه بین دو طرف، اما موجب می‌شود تا همواره یك سوی مذاكرات ایران و تركیه ادامه بحث گران فروشی ایران و شكایت تركیه در لاهه باشد. قرارداد ارسال گاز ایران به تركیه در سال 1374 امضا و در سال 1379 اجرایی شد ولی با وجود قدمت چند دهه‌ای از این قرارداد اختلافات قیمتی بین دوطرف رفع و رجوع نشده و همچنان پرونده شكایت تركیه از گران فروشی گازی ایران در لاهه باز است البته طرف ایرانی هیچ گاه گران بودن گاز ارسالی خود را تایید نكرده است و حتی سید سعید حیدری طیب، عضو كمیسیون انرژی با اشاره به حضور رئیس جمهور درتركیه عنوان كرد كه مشكل قرارداد گازی ایران و تركیه از طریق مذاكره حل شدنی است و وی حتی تاكید كرد كه قیمت گاز صادراتی ایران گران نیست. وی با بیان اینكه قیمت گاز صادراتی ایران به تركیه در قرارداد مورد توافق دو كشور قرار گرفته است، گفت: با توجه به حضور رئیس جمهور در كشور تركیه، بهتر است اختلاف ایران با ترك‌ها در زمینه تعیین قیمت گاز صادراتی با تعامل حل و از ادامه بررسی این موضوع در دادگاه‌های بین‌المللی جلوگیری شود.
حیدری طیب درباره شكایت كشور تركیه در زمینه بالا بودن قیمت گاز صادراتی ایران گفت: در حال حاضر كشور تركیه به دلیل اینكه عنوان می‌كند كه قیمت گاز صادراتی ایران به این كشور گران است به دادگاه‌های بین‌المللی شكایت كرده، این در حالی است كه قیمت گاز صادراتی براساس توافق دو كشور تعیین شده و از نرخ جهانی گاز صادراتی تبعیت می‌كند. امكان اینكه رای دادگاه بین‌المللی در زمینه قرارداد گازی ایران با تركیه به نفع ترك‌ها صادر شود كم است اما در صورت انجام این كار می‌توانیم با مستندات حقوقی این حكم را باطل كنیم.
وی تصریح كرد: البته از جزییات كامل قرارداد گازی ایران با تركیه مطلع نیستم اما این مسأله قابل حل خواهد بود. با توجه به سطح بالای مبادلات تجاری ایران با تركیه و پیش بینی افزایش حجم تجارت در بخش‌های مختلف اقتصادی بهتر است اختلاف دو كشور با تعامل حل شود. با توجه به اینكه درحال حاضر رئیس جمهور و وزیر نفت در كشور تركیه حضور دارند بهتراست از ظرفیت دیپلماسی برای رفع اختلاف ایران با تركیه در موضوع قیمت گاز صادراتی استفاده شود. وی ادامه داد: تركیه به دلیل اینكه در مسیر ترانزیت كالاهای صادراتی ایران قرار گرفته است نقش مهمی در رشد صادرات دارد بنابراین انعقاد قراردادهای تجاری در زمینه‌های انرژی و صنعت دراین زمینه بسیار مهم خواهد بود. هیأت دولت باید در این سفر روند مسائل گمركی و مبادلات مالی بین ایران و تركیه را تسهیل كند.
به هر حال قراردادهای اقتصادی هیأت تجاری ایران در سفر به تركیه و گسترش روابط اقتصادی دو كشور حتی اگر به مذاق برخی گرو‌ه‌ها در دو كشور همسایه هم خوش نیاید می‌تواند افق گسترده یی برای رونق اقتصادی غیر نفتی ایران ترسیم كند. 
