آمریکا: وزرای خارجه به وین می‌آیند؛ مذاکرات تا ۲۰ جولای ادامه دارد

هشتمین روز از دور ششم مذاکرات ایران و شش کشور جهان به میزبانی وین بر سر برنامه هسته‌ای کشورمان، در حالی با نشست علی عراقچی و هلگا اشمیت، معاونان ظریف و اشتون در راستای ادامه نگارش توافق نامه نهایی آغاز شد وزیر امور خارجه کشورمان از به توافق رسیدن بر سر ‌۵۰ درصد متن توافق نامه جامع در انتهای روز هفتم خبر داد و امروز نیز برخی منابع از نگارش کامل توافق‌نامه سخن به میان آوردند.

به گزارش «تابناک»، مذاکرات با هدف دستیابی به راهکاری جامع برای رفع چالش‌های پیش آمده بر سر برنامه هسته‌ای ایران، در حالی از اسفندماه سال گذشته در وین از سر گرفته شد که اکنون پس گذشت پنج دور از این گفت‌وگو‌ها، طرفین در دور ششم، مذاکرات تخصصی و بسیار پیچیده را در طولانی‌ترین دور این مذاکرات پشت سر می‌گذارند و با دستور کار نگارش توافق‌نامه و بحث و گفت‌و‌گو برای رسیدن به راه‌حلی همه‌جانبه‌نگر برای نقاط مورد اختلاف، مذاکرات استمرار یافته است.

در این دور از مذاکرات علاوه بر وندی شرمن، قرار است معاون وزیر خارجه آمریکا، ویلیام برنز قائم مقام وزیر خارجه این کشور نیز ‌باشد. «سایمون گس»، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه انگلستان و سفیر پیشین انگلیس در ایران، عهده‌دار ریاست نمایندگی این کشور در گروه ۱+ ۵ است. «نیکلا دو ریویر» مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه فرانسه به تازگی در پی رفتن «ژاک اودیبر» به کاخ الیزه، عهده‌دار ریاست تیم فرانسه در گروه ۱+ ۵ شده است.

هانس دیتر لوکاس، نماینده آلمان در گروه ۱+ ۵ نیز از سال ۲۰۱۰ تاکنون نماینده آلمان در کمیته سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا و نیز نماینده دائمی آلمان در بروکسل بوده است. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، نمایندگی کشورش را در گروه ۱+ ۵ بر عهده دارد و وانگ چون، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه چین نیز نمایندگی این کشور در گروه ۱+ ۵ را عهده‌دار است.

علاوه بر محمدجواد ظریف، وزیر امور خاجه کشورمان، سیدعباس عراقچی معاون امور حقوقی و بین‌المللی، مجید تخت‌روانچی معاون اروپا و آمریکا و حمید بعیدی‌نژاد مدیرکل سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه، داو‌د محمدنیا مشاور وزیر خارجه، محمد امیری مدیر کل امور پادمان‌های سازمان انرژی اتمی و پژمان رحیمیان مدیر کل حوزه ریاست سازمان انرژی اتمی، اعضای تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران را تشکیل می‌دهند و یک تیم از مشاوران حقوقی از جمله امیرحسین زمانی‌نیا و جمشید ممتاز نیز تیم مذاکره کننده ایرانی را همراهی می‌کنند.

در سومین روز مذاکرات و پس از نشست‌های متعدد دو و چندجانبه، عباس عراقچی و هلگا اشمیت، معاونین ظریف و اشتون، وارد نگارش متن توافق نهایی یا‌‌‌ همان «برنامه جامع اقدام مشترک / Joint comprehensive plan of action» شدند؛ روندی که در روز سوم‌، هفت ساعت و نیم ‌تا واپسین ساعات روز جمعه ادامه داشت و تقریباً بخش عمده روز چهارم نیز متمرکز بر آن بود و حال در روز پنجم نیز در حال پیگیری است.

ناظران، برقراری جلسات نگارش و استمرار این نشست‌ها را دلیلی برای پیشبرد مذاکرات می‌دانند؛ اما در مقابل موارد قرار گرفته در پرانتز ـ که ظاهراً تعداد چشمگیری است ـ گواه اختلافات متعددی است که کار را برای رسیدن به توافق نهایی دشوار می‌کند و در این شرایط طرف غربی باید تصمیم‌ دشواری بگیرد و در قبال انعطاف عمل طرف ایرانی، از برخی خواسته‌های غیرمنطقی‌اش بگذرد.

در روز پنجم مذاکرات، طرفین مذاکره در حال مشورت داخلی بودند و عصر روز پنجم، هلگا اشمیت و عباس عراقچی با هم گفت‌و‌گویی دو ساعت و نیمه ‌داشتند. در روز ششم مذاکرات، نشست‌های کار‌شناسی در سایه دیدار محمدجوادظریف و کا‌ترین اشتون برگزار ‌و روز هفتم نیزعراقچی و اشمیت برای نگارش ادامه توافق نامه رایزنی کردند و ظریف و اشتون نیز دیدارهایی داشتند.

در این میان بیانات مقام معظم رهبری درباره نیاز برنامه هسته‌ای ایران و تأثیر اعلام این سیاست‌ها در روند مذاکرات با ۵+۱ جزو مسائلی است که گویا از امروز و در روند مذاکرات ارزیابی کرد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مسأله بسیار مهم ظرفیت غنی سازی را یکی از موارد اختلافی با طرف مقابل خواندند و افزودند: هدف آن‌ها این است که در موضوع ظرفیت غنی سازی، جمهوری اسلامی ایران را به ۱۰ هزار سو راضی کنند؛ البته نخست از ۵۰۰ سو و ۱۰۰۰ سو شروع کردند، که «۱۰ هزار سو محصول حدود ۱۰ هزار سانتریفیوژ از نوع قدیمی است که داشتیم و داریم»، در حالی که به گفته مسئولان مربوط، نیاز قطعی کشور، ۱۹۰ هزار سو است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بخشی دیگر از سخنانشان تأکید کردند: البته ما به تیم مذاکره کننده کشورمان اعتماد داریم و مطمئن هستیم که آن‌ها به دست اندازی به حقوق کشور و ملت و کرامت ملت ایران، راضی نخواهند شد و اجازه چنین کاری را نیز نخواهند داد.

ایشان مسأله تحقیق و توسعه در موضوع هسته‌ای را یکی دیگر از مواردی دانستند که باید قطعاً در مذاکرات رعایت شود و افزودند: یکی دیگر از موارد مهم که طرف مقابل تکیه و حساسیت زیادی دارد، حفظ تشکیلاتی است که تخریب آن‌ها برای دشمن امکان پذیر نیست. آن‌ها در مورد تأسیسات فردو می‌گویند، چون این تأسیسات قابل دسترسی و ضربه زدن نیست، بنابراین باید تعطیل شود که این سخن، خنده آور است!

در پایان روز هفتم مذاکرات محمدجوادظریف از توافق طرفین بر سر پنجاه درصد متن توافق جامع سخن به میان آورد و در همین راستا برخی منابع غربی امروز صبح از توافق بر سر 100 درصد کلیات متن توافق نامه نهایی و مذاکرات درباره جزئیات مورد اختلاف خبر دادند؛ اتفاقی که در نوع خود کم سابقه است.


2:13 بامداد پنجشنبه- المانیتور از قول یکی از مذاکره‌کنندگان ایرانی گزارش داده ایران خواستار تأمین بومی سوخت نیروگاه بوشهر پس از اتمام قرار داد با روسیه در سال 2021 است.

خبرگزاری انگلیسی رویترز ماه گذشته همزمان با مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای 1+5 در شهر وین، پایتخت اتریش، این درخواست ایران را یکی از عوامل اختلاف بین دو طرف خوانده بود که می‌تواند توافق جامع هسته‌ای قبل از اتمام موعد 20 ژوئیه برابر با 29 تیرماه را دشوار کند.

23:55- جن ساکی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: همانطورکه قبلاگفته ایم، مسلما حل وفصل مسئله اتمی و ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته ای تنها مسئله ما با ایران نیست. موضوع هسته ای درمورد منافع امنیتی  ما و امنیت منطقه حیاتی است.

23:42- نیویورک تایمز در گزارشی با عنوان «پرونده‌های کودتای ایران را بگشایید» نوشت: همانطور که دیپلمات‌های ایران در وین با نمایندگان شش قدرت جهان در حال چانه‌زنی برای رسیدن به توافق درباره برنامه هسته‌ای ایران هستند، به نظر می‌رسد غرب قرار است فصلی جدید در رابطه پر دردسر و طولانی با ایران بگشاید. با چشم انداز توافق جامعی که در پیش است، انگلیس در حال آماده شدن برای بازگشایی سفارت خود در تهران پس از سه سال سردی روابط است و ایالات متحده در حال بررسی همکاری با ایران برای مقابله با تهدید افراط‌گرایان سنی در عراق است.

نیویورک تایمز در ادامه نوشت:‌ اما همانطور که جهان خواستار این است که ایران درباره فعالیت های هسته‌ای گذشته خود صادق باشد، انگلیس و آمریکا هنوز از شفاف‌سازی درباره کودتای انگلیسی-آمریکایی سال 1953 (28 مرداد 1332) در ایران سر باز می‌زنند، موضوعی که هنوز به عنوان زخمی تازه در روابط ایران و غرب هنوز محسوب می‌شود. تمام کودکان دبستانی ایران می‌توانند داستان توطئه سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس و آمریکا در سال 1953 به منظور سرنگونی دولت منتخب مصدق را برایتان تعریف کنند.

نیویورک تایمز تاکید کرد: نقش انگلیس و آمریکا در سقوط مصدق و انتصاب مجدد شاه پهلوی به عنوان دیکتاتور ایران رازی است که نتوانسته‌اند آن را سرپوشیده نگه دارند و مربوط به دوران جنگ سرد است. تا کنون هم آمریکا و هم انگلیس همچنان با کمک مورخان به تلاش های خود برای فاش نشدن داستان کودتای 1953 ادامه داده‌اند.

21:56- سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که مذاکرات احتمالا تا ٢٠ ژوئیه ادامه خواهد داشت و وزرای خارجه هم به آن می پیوندند.

ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا به بی بی سی گفت: مذاکرات احتمالا تا ٢٠ ژوئیه ادامه خواهد داشت و وزرای خارجه هم به آن می پیوندند. برای ما ملاک موضع مذاکره کننده هاست نه مواضع مقامهای ایران در صحنه عمومی.

21:14- رایزنی بعدازظهر معاونان وزیر امور خارجه ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به منظور نگارش پیش نویس توافقنامه جامع هسته‌ای لحظاتی پیش پایان یافت.

19:56- رویترز گزارش داد، مایکل مان سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره مذاکرات در حال انجام وین درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت که کشورهای عضو گروه 1+5 در قبال مذاکرات هسته‌ای ایران موضع کاملا واحدی دارند.

این در حالی است که لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه شب گذشته از اختلاف در گروه 1+5 در قبال برنامه هسته‌ای ایران خبر داده بود.

وی اعلام کرد: هیچکدام از بندهای اصلی برنامه‌ هسته‌ای ایران مورد توافق قرار نگرفته است و آمریکا از وزرای خارجه خواسته است که به گفتگوها در وین بپیوندند. هیچکدام از نقاط ابتدایی حل نشده‌اند، چه مسئله غنی‌سازی یا تعداد سانتریفیوژها یا رآکتور اراک. و اینکه فردو چه شود، اینکه کنترل بین‌المللی چگونه انجام شود، تحریم‌ها چگونه رفع شوند. هیچکدام از این مسائل در حال حاضر برطرف نشده‌اند.

مان تاکید کرد: طی چند روز گذشته نشانه‌هایی از "اختلافات در رویکرد" در گفتگوهای هسته‌ای ایران میان برخی قدرت‌ها و روسیه وجود دارد. 1+5 تا الان همگن بوده است، اما طی چند روز گذشته نماینده های من در مذاکرات شماری از رویکردهای مختلف بین روسیه و برخی از اعضای 1+5 دیده‌اند و من امیدوارم که اینگونه باقی نماند.

فابیوس به جزئیات این اختلافات اشاره‌ای نکرد، اما گفت: ما می‌خواهیم که اتحاد در بین اعضای 1+5 حفظ شود و اینگونه بود که قبلا به توافق رسیدیم.

وی ادامه داد: شرکای آمریکایی ما تمایل دارند که قبل از 20 جولای یک نشست در سطح وزرا برگزار شود. من دیدگاه مستحکمی درباره این موضوع ندارم، اما از الان تا 20 جولای در مقطعی ما باید بدانیم که در کجای کار ایستاده‌ایم.

18:24- نشست بعدازظهر سید عباس عراقچی، مجید تخت روانچی و هلگا اشمیت برای نگارش پیش نویس توافقنامه جامع هسته‌ای لحظاتی پیش در وین آغاز شد.

18:00- شبکه خبری بلومبرگ با اشاره به بیانات اخیر مقام معظم رهبری که در آن از اصطلاح سو (SWU) معیار اندازه‌گیری قدرت و توان ماشین‌های سانتریفیوژ استفاده شده بود و سخنان رییس سازمان انرژی اتمی ایران گزارش داد: این تغییر پس از آن صورت گرفته است که روسیه اعلام کرد نمایندگان روس اتم به منظور شرکت در مذاکرات هسته‌ای ایران به وین خواهند رفت.

در شرایطی که قدرت‌های جهانی خواستار محدود کردن غنی‌سازی اورانیوم در ایران هستند این کشور به دنبال این است که در صورت دسترسی پیدا نکردن به سوخت خارجی بتواند سوخت مورد نیاز راکتور هسته‌ای خود را تولید کند. شرکت‌هایی چون روس اتم، آروا و اوردیف علاوه بر تهیه این سوخت‌های آماده شده، خدمات غنی‌سازی را نیز می‌فروشند.

مارک هیبز، تحلیل‌گر بنیاد کارنگی می‌گوید: این که ایران ظرفیت تولید سوخت مورد نیاز راکتورهای ساخت روس اتم را داشته باشد جای سوال است. این احتمال بیش‌تر وجود دارد که ایران سرویس‌های غنی‌سازی را برای روس اتم تهیه کند که سپس سوخت راکتور را تولید خواهد کرد. مقامات ایرانی در حال تکمیل قرارداد با روس اتم برای آغاز ساخت دو راکتور جدید در سال 2015 هستند. اگرچه قرارداد آن‌ها ممکن است فضایی را برای تهیه خدمات غنی‌سازی فراهم کند، اما عرضه‌کننده‌های روس تا زمانی که خطر تجارتشان صفر نباشد برای انجام قراردادهای تهیه سوخت مایل نخواهند بود.

هم‌چنین الی گرانمایه، یکی از اعضای بخش روابط خارجی شورای اروپا در این‌باره گفت: استفاده رهبر ایران از واژه استاندارد سو، اگرچه وی در بخش دیگری از سخنانش برخی خواسته‌ها در مذاکرات را خنده‌آور خواند، می‌تواند برای دستیابی به یک توافق بسیار مفید باشد.

17:47- مایکل مان، سخنگوی کاترین اشتون در این‌باره گفت: خانم اشتون در حال بررسی این است که وزیران چه موقع به مذاکرات بپیوندند اما هنوز تصمیمی در این خصوص گرفته نشده است. این می‌تواند برای آن‌ها فرصتی باشد تا بتوانند از جایی که ما در آن قرار داریم یک ارزیابی درست داشته باشند.

17:09- رایزنی سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر امور خارجه ایران و هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به منظور نگارش پیش نویس توافقنامه جامع هسته‌ای که از ساعت 11 امروز (چهارشنبه) به وقت محلی آغاز شده بود، بعد از گذشت سه ساعت و نیم لحظاتی پیش پایان یافت. قرار است این رایزنی‌ها تا یک ساعت دیگر از سر گرفته شود.

15:50- مایکل مان به خبرگزاری فرانسه گفت: هنوز تصمیمی برای حضور وزرا در وین گرفته نشده است. کاترین اشتون در حال بررسی است تا از وزرای خارجه برای حضور در مذاکرات وین دعوت کند اما هنوز تصمیمی در این باره گرفته نشده است. اشتون  زمان حضور وزرای خارجه با موازات پیشرفت گفتگوها را بررسی می کند اما تاکنون هیچ تصمیمی گرفته نشده است.

به اعتقاد مایکل مان حضور وزرا فرصتی است تا از روند گفتگوها مطلع شوند.

15:08- علیرضا جهانگیری در گفت و گویی با روزنامه پرتیراژ ان آر سی هلند تاکید کرد: در پایان ماه جاری میلادی باید توافق‌نامه‌ای درباره برنامه هسته‌ای ایران امضا شود. پس از سال‌ها تنش، تحریم و تهدید جنگ، این موافقت‌نامه، موفقیتی بزرگ خواهد بود.

سفیر ایران در لاهه در این باره می گوید: به عنوان یک حقوقدان درک می کنم که این مرحله تا چه اندازه دشوار است. گفت و گوها همیشه آسان تر پیش می رود، اما هنگامی‌ که نگارش متن توافق‌نامه آغاز می‌شود، دو طرف با احتیاط فراوان عمل می‌کنند. هر واژه‌ای مفهوم خود را دارد و احتیاط در مرحله تدوین، موضوع بسیار مهمی‌ است.

با وجود این، سفیر ایران در لاهه، که پیش از این سال‌ها مدیرکل حقوقی وزارت امور خارجه بوده و به ابعاد حقوقی این گونه مذاکرات آگاهی کامل دارد، نسبت به حصول توافق در آینده نزدیک خوش بین است. وی در این باره می‌گوید: دولت جدید اراده لازم برای دستیابی به توافق و حل و فصل نهایی موضوع را دارد. امیدوارم که طرف‌های مقابل نیز همانند دولت ایران چنین اراده ای را داشته باشند.

15:00- مرضه افخم سخنگوی وزارت امورخارجه امروز در کنفراس خبری با بیان اینکه پیشرفت حاصل شده ولی کند بوده،‌ افزود:‌ امیدواریم با واقع‌بینی از سوی طرف‌های مقابل نسبت به برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران، تصمیم عاقلانه‌ای را اتخاذ کنند و تصمیم دشواری را که اعلام می‌کنند باید از سوی آنها اتخاذ شود.

وی در پاسخ به سوالی تصریح کرد که تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران درباره هیچ موضوع دیگری غیر از موضوع هسته‌ای با طرف مقابل مذاکره نخواهد کرد.

14:45- یک مقام بلندپایه کاخ سفید روز سه‌شنبه در کنفرانس روزنامه صهیونیستی هاآرتص بار دیگر بر تعهد واشنگتن نسبت به حفظ امنیت اسرائیل تأکید کرد و ضمن تکرار ادعاها درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت کشورش از تمامی ابزارهایی که در اختیار دارد برای جلوگیری از برنامه هسته‌ای ایران استفاده خواهد کرد.

فیلیپ گوردون، مسئول هماهنگی امور مربوط به خاورمیانه، شمال آفریقا و منطقه خلیج فارس در کاخ سفید، در این کنفرانس با بیان اینکه تعهد آمریکا به حفظ امنیت اسرائیل تنها همکاری نزدیک با این رژیم برای حفظ برتری نظامی آن را شامل نمی‌شود تأکید کرد آمریکا تمامی اقداماتی که در توان دارد را برای مقابله با تحولات تهدیدکننده امنیت اسرائیل به کار خواهد گرفت. 

گوردون، در همین راستا جلوگیری از برنامه هسته‌ای ایران را از جمله مهم‌ترین تعهدات آمریکا به رژیم صهیونیستی دانست و گفت: در صدر چنین اقداماتی، تلاش ما برای اطمینان یافتن از عدم دست‌یابی ایران به سلاح اتمی قرار دارد. طی 6 ماه گذشته و از زمان اجرای طرح اقدام مشترک که جلوی پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران را گرفته‌ ما و همکارانمان در گروه 1+5 و اتحادیه اروپا، اقداماتی که ایران باید برای حل و فصل دیپلماتیک این موضوع انجام دهد را به صراحت منتقل کرده‌ایم.اوباما به روشنی گفته که هر توافقی (با ایران) بایستی مبتنی بر تضمین‌های ملوس و آزمون‌پذیر درباره اهداف کاملاً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران باشد  و اینکه ما توافقی که این معیارها در آن رعایت نشده باشد را نمی‌پذیریم.

14:30- جین ساکی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به گزارش‌های رسانه‌ای اخیر مبنی بر احتمال حضور جان کری در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 در وین گفت: هم‌اکنون، تصمیمی برای سفر وی به وین اتخاذ نشده است.

ساکی درباره اظهارات روز گذشته لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه، درباره اختلاف بین روسیه و کشورهای غربی در قبال فرآیند مذاکرات و برنامه هسته‌ای ایران  گفت: کشورهای 1+5 در این فرآیند متحد مانده‌اند... ما هیچ‌گاه نگفتیم که [مذاکرات] آسان خواهند بود، و یقینا اکنون که اختلافات در مباحث وجود دارد این مسأله صادق است.

خبرگزاری‌های رویترز و شینهوا در روزهای گذشته به نقل از منابع مطلع دیپلماتیک اعلام کرده بودند که احتمالا وزیر خارجه آمریکا و سایر کشورهای عضور گروه 1+5 در روزهای آتی به مذاکرات هسته‌ای ایران در وین خواهند پیوست.

14:22- نگارش متن پیش نویس توافق جامع در هشتمین روز مذاکرات ایران و 1+5 از صبح چهارشنبه( به وقت محلی) با رایزنی عراقچی و اشمید از سر گرفته شد.