فرمان رئیس جمهور روسیه مبنی بر لغو ممنوعیت فروش سامانه موشکی «اس 300» به ایران، در صدر توجه مطبوعات و رسانه های داخلی و خارجی قرار گرفته است. «تابناک» با توجه به اهمیت این موضوع، در قالب پرونده ای ویژه به بررسی دیدگاه تحلیلگران و کارشناسان مختلف درباره این موضوع و ابعاد و جنبه های مختلف آن پرداخته است.
به گزارش «تابناک»، ایران در دسامبر سال 2005 قراردادی به ارزش 800 میلیون دلار برای فروش 65 سامانه S-300 PMU-1 از سوی روسیه به ایران امضاء نمود و 166 ميليون و 800 هزار دلار به عنوان پيش پرداخت اين قرارداد به روسيه پرداخت كرد؛ قراردادی که عملاً از سال 2007 از انعقادش سخن به میان آمد اما چند سال طول کشید تا رسماً فروشش تایید شد.
با این حال تاخیرها در تحویل این سیستم به ایران آنچنان طولانی شد که با صدور قطعنامه سازمان ملل همزمان گشت و دیمیتری مدودیف رئیسجمهور روسیه در سال ۲۰۱۰ در راستای اجرای قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت دستوری را صادر کرد که به موجب آن فروش هرگونه موشک و جنگافزارهای دیگری چون تانکهای جنگی، خودروهای زرهی، ادوات توپخانهای کالیبر بالا، کشتیها و هواپیما و هلیکوپترهای نظامی به ایران ممنوع شده بود.
در واکنش به این امر، ایرانیها یک درخواست غرامت ۴ میلیارد دلاری را به دیوان بینالمللی داوری فرستادند. روسها در تلاش برای صرفنظر کردن ایران از درخواست غرامت، سیستم تور ام-۱ را به جای آن پیشنهاد دادند که گفته میشود توسط ایران رد شدهاست. آنتی ۲۵۰۰ نیز پیشنهاد دیگری است که میتواند برای نیازهای ایران مناسبتر باشد. محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در سفری که به مسکو داشت گفته بود که تهران تمایلی ندارد به جای سامانه اس ٣٠٠ از روسیه سامانه آنتی-٢۵٠٠ دریافت کند.