رسانه‌های آمریکایی مدعی هستند، گزینه تبادل نوزده زندانی ایرانی محبوس در زندان‌های آمریکا با جیسون رضائیان میان دو کشور مطرح است. کاخ سفید نیز چنین گزینه‌ای را رد نکرده است. دیلی‌بیست در گزارشی تلاش کرده، به معرفی این زندانیان ایرانی محبوس در آمریکا بپردازد.
به گزارش «تابناک»، دیلی‌بیست در گزارشی درباره فهرست ایرانیانی که ممکن است با جیسون رضائیان مبادله شوند، یادآور شده است که ایران هرگز نام این افراد را اعلام نکرده، بلکه تنها به این اشاره نموده که آنها به نقض تحریم‌ها علیه ایران متهم شده‌اند. مقامات آمریکایی نیز اذعان کرده‌اند، ایران هیچ گاه چنین فهرستی به مقامات آمریکایی ارائه نکرده است.
بررسی دیلی‌بیست و مصاحبه با کارشناسان حقوقی نشان داده است که حداقل نوزده تن هستند که در توصیف مورد اشاره درباره تحریم‌ها قرار دارند و احتمالا دولت اوباما می‌تواند از آنها برای رهایی رضائیان از زندان در ایران استفاده کند.
کاخ سفید تاکنون احتمال چنین مبادله‌ای را رد نکرده است و فهرست مطرح نیز شامل افراد مجرم و یا جاسوس‌ها نمی‌شود. بسیاری از آنها تاجر و شهروند آمریکا هستند؛ به استثنای دو نفر، مجازات هیچ یک از آنها بیشتر از شش سال زندان نیست و بیشتر آنها به یک تا چهار سال زندان محکوم شده‌اند. بسیاری از آنها به نقض رژیم پیچیده تحریم‌ها متهم شده‌اند، در حالی که سوابق دادگاه نشان می‌دهد آنها از آن آگاهی کامل نداشته‌اند.
اریش فراری که وکالت عده‌ای از آنها را بر عهده داشته به دیلی‌بیست گفته است، هرچند از این افراد به عنوان ناقضان تحریم نام برده می‌شود، جرائم منتسب به آنها اغلب، جرائمی کوچک هستند.
حدس و گمان‌ها درباره احتمال مبادله زندانیان میان ایران و آمریکا بعد از آن جدی‌تر شد که روحانی، رئیس جمهور ایران، ماه گذشته اظهار داشت، در صورت آزادی ایرانیان زندانی در آمریکا، برای آزاد شدن آمریکایی‌های زندانی در ایران اقدام خواهد کرد. دیلی‌بیست سخنان اخیر حجت الاسلام محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه درباره قطعی نشدن حکم جیسون رضائیان را نشانه دیگری از باز بودن مسیر تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا دانسته است.
این رسانه آمریکایی در بررسی‌های خود به 26 ایرانی و با شهروند آمریکایی با اصلیت ایرانی رسیده که به دلیل نقض تحریم‌ها در آمریکا زندانی شده‌اند. دوره حبس سه تن از آنها تمام شده و سه تن دیگر در انتظار محاکمه هستند. به گفته اریش فراری، با اینکه وی تاکنون لیست ادعایی 19 نفره را ندیده، شمار بیان شده، تقریبا برابر با همه زندانی‌های تحریم است.
یکی از این ناقضان تحریم، مردی اهل مریلند به نام علی صابونچی است که به اتهام صادرات محصولات صنعتی آمریکا به ایران به دو سال زندان محکوم شده است. وی از جمله به صادرات مواد مورد استفاده در نیروگاه‌های هسته‌ای متهم شده است؛ هرچند وزارت دادگستری آمریکا هیچ گاه وی را به کمک به برنامه هسته‌ای ایران متهم نکرده است. حمیدرضا هاشمی نیز به اتهام صادرات فیبرهای کربن ویژه به ایران به 46 ماه حبس محکوم شده است.
مسأله مهم دیگری که اکنون پیش آمده، اینکه آیا نقض تحریم‌هایی که عده‌ای به خاطر آن به زندان محکوم شده‌اند، بعد از دوره توافق هسته‌ای هم سبب مجازات خواهد بود یا خیر؟ یک قاضی فدرال اخیر محاکمه محمدرضا نظام‌زاده از ایرانیان ساکن میشیگان را که به قاچاق کالاهای ممنوعه به ایران متهم است، به تأخیر انداخته، زیرا روشن نیست، آیا بعد از برداشته شدن تحریم‌ها علیه ایران، باز هم این کار غیرقانونی است یا خیر؟!
سید امین قرشی، یک کارآفرین ثروتمند ایرانی که در ویرجینیاست، به تازگی از دادگاه تقاضا کرده که رأی صادره درباره وی لغو شود، زیرا با تغییر در رژیم تحریم‌ها، حالا دیگر فروش تجهیزات ماهواره‌ای ـ که وی به صادرات آن به ایران کمک کرده است ـ در تحریم نیست.
البته زندانیانی ایرانی هم وجود دارند که بنا به اتهاماتی سنگین مانند سرقت اسرار نظامی و اطلاعات مربوط به سیستم‌های نظامی آمریکا به حبس محکوم شده‌اند، ولی بیشتر ایرانیانی که می‌توان اطلاعات آنها را در دادگاه‌های عمومی یافت، ناقضان تحریم هستند که تا چند سال دیگر از زندان آزاد خواهند شد. آنها جرائم خشن مرتکب نشده‌اند و گزینه‌های آسانی برای تبادل هستند.
گرگ تیلمان از مقامات اطلاعاتی ارشد سابق وزارت خارجه آمریکا در گفت و گو با دیلی بیست مدعی شده که تبادل زندانیان می‌تواند به نفع هر دو طرف باشد. وی آزاد شدن جیسون رضائیان و زندانی‌های ایرانی را برداشته شدن، مانع دیگر از سر راه روابط دو طرف می‌داند.
دیلی بیست در پایان مدعی شده که تبادل زندانی میان ایران و آمریکا سابقه دارد. بنا به نوشته وال استریت ژورنال، ایران در سال 2009، به شکل سری فهرستی از زندانیان ایرانی در آمریکا را به این کشور ارائه کرد و آزادی آنها را نشانه‌ای برای سنجش پایبندی اوباما به بهبود روابط بین دو طرف دانست.
بنا به ادعای وال استریت ژورنال، آمریکا در همین راستا به آزادی چهار نفر در آمریکا و انگلیس و از جمله یک فرد درگیر در قاچاق سلاح، یک دیپلمات سابق ایرانی و یک دانشمند ایرانی متهم به نقش داشتن در صادرات غیرقانونی به ایران کمک کرد و در نتیجه راه برای مذاکرات هسته‌ای بین دو طرف نیز هموار شد.
مستند کوتاه پخش شده از صدا و سیما درباره جیسون رضائیان را در ویدیو «تابناک» ببینید:
