نرخ‌های متفاوت، محصولات بی کیفیت، فقدان تضمین و آسیب‌های مشابهی که متوجه مصرف کنندگان می‌شود، در کنار لطماتی که تولید کنندگان داخلی می‌بینند و ساختارهای قانونی که به سادگی توسط برخی سودجویان مورد تمسخر قرار می‌گیرند، تنها بخشی از نتایج نامطلوب پدیده قاچاق است.
تجارت قاچاق در حال رسیدن به بودجه عمرانی کشور!
به گزارش «تابناک»، سالیانه حدود ۲۰ میلیارد دلار کالا قاچاقی به ایران وارد و از کشور خارج می‌شود و این میزان، تقریبا حدود نیمی از ارزش کالاهایی است که به طور متوسط رسما وارد کشور می‌شود؛ آماری ترسناک که حکایت از سود سرشار قاچاقچیان کالا در کشورمان و البته اوج ناکارآمدی نهادهای مقابله با این پدیده خانمان برانداز دارد.
آن گونه که آمارهای رسمی وزارت کشور و اعلام شده توسط ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز حکایت می‌کنند، کشورمان سالیانه، حدود ۲۰ میلیارد دلار کالای قاچاق دارد که بخش اعظم آن به واردات کالا به صورت قاچاق اختصاص دارد و مابقی سهم کالاها و ارزهایی‌ست که به صورت قاچاق خارج می‌شوند.
نکته مهم اینکه رقم مذکور حدود نیمی از ارزش کالاهایی است که به طور متوسط به صورت رسمی وارد کشور می شود و کمی کمتر از بودجه عمرانی کشور است و از آن مهم تر، آنکه قاچاق کالا با وجود تدوین برنامه های مختلف برای مبارزه با قاچاق کالا و ارز، رو به گسترش است.
دستگاه بدی که نامش را نبردند/نامش را نمی‌برند!همه این اتفاقات در حالی است که هر بار عالی ترین مسئولان اجرایی کشور می‌خواهند به این موضوع اشاره کنند، ترجیح می‌دهند نیش و کنایه زده و کلام مستقیمی در این باره بر زبان نیاورند. این را می‌شود از مرور سخنان رئیس پیشین دولت در این باره فهمید یا حتی سخنان اخیر رئیس دولت فعلی را برای پی بردن به آن مثال زد.
سخنان نیمه هفته گذشته روحانی در آیین بهره برداری همزمان از ۱۳۸ طرح استانی که گفت: «ما در مسأله فساد مشکل داریم، باید با فساد بجنگیم و مبارزه کنیم. تا فساد در کشور ما هست پیشرفت دلخواه و واقعی ایجاد نخواهد شد. وقتی می خواهید تولید کنید، یک دستگاه فاسدی هم که نمی خواهم نام ببرم که چگونه می تواند کالای قاچاق وارد کند، نمی‌گذارد کشور رشد کند. باید جلوی فساد گرفته شود و باید شرایط سیستم گمرکی ما بهتر شود.»
اینکه چرا دو رئیس جمهور که تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند، در چنین مقوله‌ای متفق القول هستند، موضوعی قابل تأمل است، ولی ماجرا زمانی جالب تر می‌شود که به نقش فراموش شده دستگاهی توجه کنیم که اساسا مسئولیتی جز مقابله با قاچاق ندارد و به همین منظور بنیان گذارده شده است.
دولتی کوچک که وظیفه‌اش «مبارزه» است با همین آمار ترسناک استمنظورمان «ستاد مبارزه مبارزه با قاچاق کالا و ارز» است؛ ستادی که در آغاز شکل گیری، در قالب کانونی در محل وزارت کشور تشکیل شد و در زیر مجموعه این وزارت خانه قرار گرفت، ولی در ادامه راه، در سال 1383 در قالب یک ستاد زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری قرار گرفت و حوزه فعالیتش گسترش یافت.
ستادی که به حق می‌تواند دولت کوچک لقب گیرد. از این روی که چندین وزارت خانه و نهاد دولتی در زیر مجموعه آن قرار دارند و علاوه بر ایشان، امثال ستاد کل نیروهای مسلح، نیروی انتظامی، نماینده تام الاختیار رئیس دستگاه قضا و... هم در ستاد مرکزی آن عضو هستند و به لحاظ چارچوب های تعریف شده، وظایف اجرایی (به مانند خاستگاه این ستاد که قوه مجریه است) خاصی را عهده دار است.
این را می‌شود از «فرمان رهبر معظم انقلاب در مورد مبارزه با قاچاق کالا و ارز» هم فهمید که در بخشی از آن آمده است: «اولاً باید کانون مرکزی این مبارزه در سطحی عالی نزدیک به رئیس دولت و دارای اشراف قانونی بر دستگاه های ذی‌ربط دولتی باشد، ثانیاً تبلیغات متناسب و هوشمندانه و همه جانبه در خدمت این مبارزه قرار گیرد، ثالثاً برخورد قضایی و انتظامی، قاطع و در ارتباط کامل با تصمیم‌گیری‌های آن کانون مرکزی باشد، رابعاً عزم جدی بر این باشد که عمل قاچاقچی کاملاً بر خلاف صرفه و همراه با خطر باشد و جنس قاچاق از پیش از مبادی ورودی تا محل عرضه آن در بازار، آماج اقدامات گوناگون این مبارزه قرار گیرد».
اوضاع خراب تر از آن است که تنها از یک دستگاه نام نبریم!
با مرور موارد چهارگانه‌ای که رهبر انقلاب بر آنها تأکید فرموده، ناگفته پیداست که این ستاد نتوانسته به اهداف تعیین شده دست یابد و یا حتی به آنها نزدیک هم شود که اگر این گونه بود، از تنه به تنه شدن ارزش قاچاق به بودجه عمرانی کشور نمی‌شنیدیم.
با این حساب، اگر قرار باشد منصفانه به ماجرا نگاه کنیم، پی خواهیم برد که عملکرد یک دستگاه خاص نمی‌تواند چنین وضعیتی را رقم بزند، مگر آنکه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز توان «مبارزه» نداشته باشد؛ ستادی که ناتوانی آن به معنای ناتوانی مجموعه های دخیل در شکل گیری آن خواهد بود.
اینجاست که نتیجه می‌گیریم اگر قرار باشد برای پاسخ به چرایی این اوضاع بلبشو در واردات و صادرات کالا به کشور اشاره کرده و درباره سهم بالای قاچاقچیان در این خصوص سخن بگوییم، خیلی بیشتر از یک دستگاهِ «بد» برای نام بردن وجود دارد که می‌بایست درباره شان افشاگری کنیم.
