صرف نظر از بهت و حیرتی که اکنون در سرتاسر جهان از انتشار اسناد محرمانه عظیم در مورد فعالیت‌های پولشویی و فساد‌های مالیاتی چهره‌های بزرگ سیاسی دنیا و یا وابستگان آن‌ها به وجود آمده است، شاید باید نگاهی دقیق اما ساده و مختصر به اصل ماجرا انداخت. نگاهی که به طور خلاصه شروع این رسوایی‌های بزرگ و آنچه از قبل آن به وجود آمده را نشان می‌دهد.
به گزارش «تابناک»، قطعا باید منتظر ماند تا در روزهای آینده و شاید حتی ماه‌های آینده، خبر‌ها و اطلاعات تازه و جالب توجهی در مورد آنچه در اوراق پانامایی وجود دارد، به دست برسد. تا همین جا نیز این اسناد جای هیچ شک و شبهه‌ای باقی نگذاشته است که فساد مالیاتی و پول شویی بر روی کره خاک، گسترده، عمیق و فراگیر است.
اما شاید برای بسیاری جالب باشد که صرف نظر از اطلاعاتی که در این اسناد وجود دارد، اصل ماجرا، عظمت آن و نحوه بروز آن را بدانند. در همین رابطه، هدف این نوشتار آن است که پیرامون این موضوعات به شکل مختصر اطلاعاتی مفید ارائه کند.
افشاگری‌ها در مورد چیست؟ اسناد افشا شده در رابطه با فعالیت چهل ساله شرکت موساک فونسکا است که طی این مدت به مشتریان خود برای پولشویی و فرار مالیاتی از طریق ۲۱۴ هزار نهاد مختلف در سراسر دنیا کمک می‌کرده است. این اسناد در بر دارنده اطلاعات اساسی در مورد چهره‌های سیاسی فعلی و سابق و برخی شخصیت‌های شناخته شده در حوزه‌های دیگر از جمله ورزشی و تلاش‌های آن‌ها برای مخفی نگاه داشتن دارایی‌ها یا پولشویی است
.
موساک فونسکا و زمینه فعالیت های آن
این مؤسسه، شرکتی پانامایی است که در سراسر دنیا بیش از چهل دفتر رسمی و خدماتی دارد. این شرکت توسط «جورجن موساک» در سال ۱۹۷۷ بنیان گذاری شده و در سال ۱۹۸۶ «رومان فونسکا» نیز به آن می‌پیوندد. زمینه فعالیت‌های اصلی این شرکت حقوق تجارت، مشاوره سرمایه گذاری، مدیریت دارایی‌ها و ثبت بین المللی نهاد‌ها و شرکت‌هاست. گفته می‌شود، این مؤسسه در حوزه کاری خود چهارمین مؤسسه بر‌تر جهانی است و اغلب فعالیت‌های خود را در ویرجین آیلند انگلستان صورت می‌دهد. به غیر از ویرجین آیلند، سایر بهشت‌های مالیاتی نظیر سوییس و قبرس نیز حوزه‌های تمرکز این شرکت بوده‌اند.
افشاگری ها از کجا آغاز
شد؟
ماجرا از آنجایی آغاز می‌شود که حدود یک سال پیش، یکی از کارمندان این مؤسسه با روزنامه آلمانی زوددویچه تماس می‌گیرد و پیشنهاد تسلیم کردن این اسناد و اوراق را می‌دهد. وی برای این اسناد هیچ پاداش یا پولی طلب نمی‌کند، بلکه تنها از این روزنامه اطمینان می‌گیرد که هویت و نام وی مخفی بماند. اما چرا وی این کار را می‌کند؟ به یک دلیل ساده: می‌خواسته این جرایم علنی و افشا شود. بعد از آن روزنامه آلمانی اقدام به در اختیار گذاشتن این اسناد به روزنامه نگاران و همچنین کنسرسیوم بین المللی روزنامه نگاران تحقیقی می‌کند. کار بر روی اسناد و استخراج محتوی آن‌ها در ژوئن سال ۲۰۱۵ آغاز شد و ۹ ماه به طول انجامید.
حجم اطلاعات افشا شده
چقدر است؟
منبعی که این اسناد را در اختیار روزنامه آلمانی قرار داده در مورد حجم آن گفته است: بیش از آنچه تا به حال دیده‌اید، وی از پایگاه داده بین المللی موساک فونسکا بیش از ۱۱.۵ میلیون سند به حجم ۲.۶ ترابایت را استخراج و افشا نموده که بسیار بزرگ‌تر از افشاگری سال ۲۰۱۰ و ۲۰۱۳ در مورد جاسوسی‌های گسترده ایالات متحده است؛ بزرگ‌ترین افشاگری فساد در تاریخ.
چهره های برجسته نامبرده
در اسناد پاناما
این اسناد اطلاعاتی جزئی در مورد دارایی‌های خصوصی و مخفی ۷۲ سیاستمدار فعلی و سابق یا نزدیکان وابستگان آن‌ها را در بر دارد که نشان می‌دهد چگونه از شرکت‌های واسطه برای مخفی سازی این دارایی‌ها استفاده کرده‌اند. نخست وزیر پاکستان نواز شریف، رئیس جمهور اوکراین پترو پروشنکو، پادشاه عربستان سعودی، وابستگان بشار اسد، نخست وزیر ایسلند و نزدیکان ولادیمیر پوتین از جمله افراد سر‌شناس در این فهرست هستند. در مجموع گفته می‌شود که نام ۱۲۸ سیاستمدار و چهره برجسته غیر سیاسی در این اسناد وجود دارد.
واکنش موساک فونسکا و
پاسخ این نهاد
نهاد موساک فونسکا افشای این اطلاعات را یک «جرم» و «حمله» به ملت پاناما خطاب کرده است. رومان فونسکا در این باره گفته است: این یک حمله به پاناماست، زیرا تعدادی از کشور‌ها وضعیت رقابتی ما در جذب شرکت‌ها را برنمی تابند. حریم خصوصی و اطلاعات شخصی جزو اصول اساسی حقوق بشر است که در دنیای مدرن بیش از همیشه در حال نقض و پایمال شدن است. هر کسی حق صیانت از حریم خصوصی خود را دارد، چه پادشاه باشد چه گدا.
