هجوم توفان سهمگین با همراهی گرد و خاک در منطقه سیستان سبب آلودگی هوا، تعطیلی ادارات، خانه نشینی مردم و تاریک شدن هوا آنهم در دل روزهای تابستانی شده است.
به گزارش ایرنا، رقص ناموزون شاخه های درختان گز با ریتم تند بادهای 120 روزه و صدای هولناک هوهوی حنجره توفان گرچه تصویری آشنا برای مردم سیستان است اما چند سالی است که روزهای مردم را به شب تار تبدیل کرده و بحرانی تمام عیار را برای آنان رقم زده است.
قطع جریان آب رودخانه هیرمند، خشک شدن تالاب بین المللی هامون، بادهای موسمی 120 روزه که به 160 تا 180 روز افزایش یافته، حرکت شن های روان و تپه های بزرگ ماسه بادی از یک سو و بسته شدن مرز و از دست رفتن مشاغل و افزایش بیکاری از سوی دیگر فشار سهمگینی بر مردم شمال سیستان و بلوچستان وارد کرده است و مردم نیز از اطلاع رسانی اندک رسانه ها و آگاه نشدن مسئولان مملکتی از عمق فاجعه گلایه دارند.
عمق درد و رنج مردم این دیار را نمی توان با نگارش چند سطر گزارش و تهیه چند عکس و فیلم به تصویر کشید، وقتی نفس کشیدن برایت بسیار سخت می شود، وقتی از فرط بیکاری مجبوری بیل و تیشه بر دوش گرفته و به کارگری بروی و آن هم به علت تعطیل شدن فعالیت های ساختمانی و کارگری ناشی از گرد و غبار و توفان با جیب های خالی به خانه برگردی، آنگاه که شرمنده زن و فرزند شوی شاید گوشه ای از آلام مردم این دیار را احساس کنی.
یکی از شهروندان سیستانی به خبرنگار ایرنا گفت: همسرم به خاطر گرد و غبار و آلودگی هوا دچار ناراحتی تنفسی و بیماری سل شده و چون در آمد کافی برای سیر کردن شکم اعضای خانواده ندارم چگونه می توانم هزینه های گزاف درمان همسرم را پرداخت کنم.
وی که خود را ابراهیم. س معرفی کرد افزود: در گذشته به کار صیادی مشغول بودم و زمین کوچکی نیز داشتم که با کار کشاورزی و دامداری امرار معاش می کردیم و با یاری خدا هیچ مشکلی نداشتیم اما با خشکسالی های مداوم چندین ساله بیکار شدم و با کارگری امرار معاش می کنیم.
وی ادامه داد: با هر بار وزش باد و گرد و غبار غم و اندوه اعضای خانواده ما را برای تجدید بیماری همسرم فرا می گیرد به حدی که فرزندانم از توفان و گرد و غبار وحشت دارند و همیشه دعا می کنند که هوا صاف و پاکیزه باشد.
رحیم گرگیج یکی دیگر از ساکنان منطقه سیستان به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: هوای این منطقه بسیار آلوده است اما صدا و سیما در سطح ملی عمق این فاجعه را نشان نمی دهد تا مسئولان و مردم از مشکلات ما آگاه شوند.
وی ادامه داد: این در حالی است که وجود چنین شرایطی در سایر استانها همچون یک بمب خبری صدا می کند و کمک های بسیاری برای آنان سرازیر می شود.
وی افزود: اینک 2 روز از تعطیلی ادارات می گذرد و مردم این منطقه نیز خانه نشین شده اند و کسانی که تنها راه امرار معاش شان کار روزانه است چگونه می توانند این وضعیت را تحمل کنند.
وی تصریح کرد: تا کنون هیچ یک از نهادها حتی برای دلخوشی و حمایت از مردم یک بیانیه صادر نکرده است تا التیامی بر دل مردم رنج کشیده این منطقه باشد.
وی خاطر نشان کرد: این توفانها مشکل مداوم سیستان است و پس از گذر سالیان دراز هنوز مسئولان راه حلی برای این مشکل پیدا نکرده اند.
گرگیج از رسانه های ارتباط جمعی به ویژه صدا و سیما خواست تا عمق فاجعه را به خوبی به تصویر بکشند تا مسئولان به کمک مردم این منطقه بیشتر تشویق و ترغیب شوند.
تعطیلی 2 روزه ادارات منطقه سیستان
اداره های منطقه سیستان که از صبح روز چهارشنبه تعطیل شده اند همچنان در تعطیلی بسر می برند تا در روز شنبه در صورت بهبود شرایط جوی مجددا بازگشایی شوند.
یکی از کارمندان زابل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: کارمندان به عنوان قشر زحمت کش جامعه حاضرند در شرایط بد جوی نیز به مردم خدمت رسانی کنند اما برخی روزها آلودگی هوا آنقدر زیاد می شود که امکان کار کردن نیست.
وی که از ذکر نامش خودداری کرد ادامه داد: در منطقه سیستان بسیاری از ایام شرایط جوی نامطلوب است اما مدیران به دلایل مختلف از اعلام تعطیلی ادارات خودداری می کنند.
وی افزود: سختی کار در این منطقه به حدی است که بیشتر کارمندان و مردم دچار بیماریهای گوناگون می شوند و دولت باید برای کارمندان این منطقه شرایط خاصی در نظر بگیرد و نباید میزان دریافتی آنان با کارمندان ساکن در استانهای خوش آب و هوا و برخوردار همسان باشد.
وی بیان کرد: همچنین می توان مشوق هایی همچون بازنشستگی پیش از موعد را با تمام مزایا برای کارمندان این منطقه در نظر گرفت.
وی تصریح کرد: خدمت به مردم یک وظیفه است و این موضوع تنها دلیلی است که کارمندان حتی در شرایط بد جوی نیز سرکار خود حاضر می شوند و خدمات رسانی می کنند.
یکی از کسبه زابل نیز گفت: کار در منطقه سیستان با تمام نقاط کشور متفاوت است زیرا در این منطقه چندین بحران در یک زمان وجود دارد.
وی که خود را محمد دهمرده معرفی کرد، ادامه داد: گرمای هوا، وزش تند بادها، وجود گرد و خاک زیاد و خشکسالی از عوامل طبیعی این منطقه است که زندگی را برای تمام مردم سخت کرده است.
وی افزود: با وزش هر بار توفان و گرد و غبار به یکباره تمام فعالیت ها در این منطقه راکد می شود، ادارات تعطیل و کارمندان خانه نشین می شوند و بازار نیز به همین علت و نبود مشتری تعطیل می شود.
ابراهیم سنجرانی از ساکنان شهر مرزی دوستمحمد هیرمند گفت: خشک شدن تالاب بین المللی هامون باعث شده تا با وزش کوچکترین باد و توفانی گرد و غبار بستر این تالاب به هوا برخواسته و آلودگی را چندین برابر حد مجاز کند.
وی افزود: شرایط جوی نامساعد نه تنها در این منطقه بلکه در ولایت نیمروز کشور همسایه نیز به وجود می آید، بهتر است دولتمردان افغانستان حداقل برای حل مشکل مردم خودشان از انتقال آب رودخانه هیرمند جلوگیری نکنند تا تالاب هامون آبگیری و وضعیت جوی منطقه بهبود یابد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: ادارات و سازمان های دولتی منطقه سیستان به علت وزش باد و بروز پدیده ی گرد و غبار و آلودگی هوا تا 60 برابر حد استاندارد از دیروز /چهارشنبه/ تعطیل شده و امروز نیز این وضعیت بر منطقه حاکم است.
غلامرضا اربابی اظهار داشت: وزش باد و بروز پدیده ی گرد و غبار سبب آلودگی هوا تا چندین برابر حد بحرانی و استاندارد در شهرستانهای شمالی استان (سیستان) و تعطیلی ادارات و سازمان های دولتی این منطقه شد.
وی تصریح کرد: تمامی ادارات پنج شهرستان زابل، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز تعطیل شده و تنها دستگاههای ضروری و نیروهای امدادی هلال احمر، راه و شهرسازی، اورژانس دانشگاه علوم پزشکی، آب و فاضلاب و برق این مناطق در آماده باش کامل هستند.
وضعیت کنونی سیستان
هم اینک مردم منطقه سیستان در وضعیت بسیار بحرانی بسر می برند و توفان سهمگین همراه با گرد و غبار مردم را خانه نشسن کرده است.
اربابی در این باره گفت: سرعت وزش باد در منطقه سیستان در شبانه روز گذشته به 94کیلومتر بر ساعت رسید و سبب شد میزان گرد و غبار و ذرات معلق موجود در هوا به 9 هزار و 263 میکرو گرم بر متر مکعب برسد.
کارشناس هواشناسی سیستان و بلوچستان نیز اظهار داشت: وزش باد همراه با گرد و غبار میزان غلظت ذرات معلق در هوای منطقه سیستان (زابل، هیرمند، زهک، نیمروز و هامون) را در شبانه روز گذشته به 60 برابر حدمجاز و 22 برابر حد بحرانی رساند.
علی ملاشاهی حد مجاز و استاندارد ذرات معلق در هوا را 150 میکرو گرم بر متر مکعب عنوان کرد و افزود: غلظت ذرات معلق در هوای منطقه سیستان در این مدت به 9 هزار و 263 میکرو گرم بر متر مکعب گزارش شد.
وی ادامه داد: این وضعیت تا اوایل هفته آینده در منطقه تداوم دارد به طوری که سرعت وزش باد به حدود 105 کیلومتر بر ساعت نیز می رسد.
کارشناس هواشناسی سیستان و بلوچستان گفت: تحت تاثیر وزش باد شدید همراه با گرد و خاک در سیستان در نواحی مرکزی و جنوبی استان نیز در این مدت افزایش غبار رخ خواهد داد و در برخی ساعات وزش باد همراه با گرد و خاک قابل توجه است.
گرچه توفان در مناطق مختلف سیستان تاثیر متفاوتی دارد اما هم اینک اکثر نقاط آن به دلیل شدت ذرات موجود در هوا تقریبا تاریک شده و خورشید در آن همچون یک نقطه نورانی کوچک به نظر می رسد.
این در حالی است که مسیر ارتباطی زابل-زاهدان و زابل -نهبندان به دلیل عبور شن های روان و کاهش جدی دید گرچه عبور و مرور جریان دارد اما رانندگان باید با احتیاط کامل در این مسیرها حرکت کنند.
تشدید بیماری های تنفسی
منطقه سیستان به دلیل توفان های مکرر از دیرباز در صدر جدول بیماری های تنفسی کشور از جمله بیماری سل قرار داشته است.
به گفته کارشناسان گرد و غبار ناشی از توفان های شن عامل اصلی تشدید بیماری های تنفسی در این منطقه بوده است.
غلامرضا اربابی مدیرکل مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان گفت: یکی از تاثیرات پدیده توفان و گرد و غبار تشدید بیماری های تنفسی در منطقه است که سبب شده تعداد زیادی از ساکنان سیستان به مراکز درمانی مراجعه کنند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل نیز اظهار داشت: هزار و 353 نفر در سیستان به دلیل مشکلات تنفسی ناشی از توفان و گرد و خاک حاکم بر منطقه راهی مراکز درمانی شدند.
علی اکبر نصیری بیان کرد: این افراد به دلیل مشکلات تنفسی و قلبی از شب گذشته تا صبح امروز به مراکز درمانی زیر پوشش این دانشگاه مراجعه کردند.
وی اظهار داشت: هزار و 323 نفر از مراجعه کنندگان به مراکز درمانی سیستان به دلیل شدت کم مشکلات تنفسی به صورت سرپایی درمان و مرخص شدند.
وی ادامه داد: همچنین 30 نفر از مراجعه کنندگان به دلیل مشکلات تنفسی حاد در مراکز درمانی بستری شدند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل خاطر نشان کرد: تمامی مراکز بهداشتی و درمانی منطقه سیستان از زمان بروز توفان گرد و خاک در منطقه در حال آماده باش کامل هستند تا به بیماران نیازمند خدمات مطلوب ارائه دهند.
شال و لُنگ به جای ماسک/تشدید چین و چروک های سر و صورت
در تندبادی چنین شدید و غباری چنین غلیظ نمی توان تنها از ماسک استفاده کرد زیرا باید هر چند دقیقه یکبار این ماسک ها را تعویض کرد بنابراین مردم این منطقه در مقابله با چنین شرایطی سربند یا شال های نخی که بیشتر برای زدودن گرما در مقابل نور مستقیم خورشید استفاده می شود را دور سر و صورت و دهان خود می پیچند تا مانع از ورود گرد و خاک شدید به دستگاه تنفسی و سر و صورت خود شوند.
شاید بتوان آثار باد و توفان های منطقه سیستان را بر پیشانی مردان و زنان این سامان دید که هنگام راه رفتن در مقابل حرکت شن های سوزناک مجبور می شوند تا چشمان خود را نیمه بسته نگه دارند و این موضوع پس از مدت طولانی بصورت ناخود آگاه سبب چین و چروک پیشانی آنان می شود.
فرسوده شدن منازل، خوردوها و سایر دستگاه ها
وزش باد شدید و گرد و خاک و سنگ ریزه های موجود در آن به تمام لوازم، تاسیسات و وسایل و لوازم زندگی آسیب رسانده و بر اساس اعلام کارشناسان عمر آنها را به نصف کاهش می دهد.
در این 2 روز مردم منطقه سیستان برای جلوگیری از آسیب ناشی از توفان شن خودروهای خود را آغشته به مایع ظرفشویی می کنند تا به رنگ آنها آسیبی وارد نشود، البته بسیاری از مردم در این مواقع خودروهای خود را در منزل پارک کرده و با چادر و سایر امکانات می پوشانند.
آنچه مشخص است این که وجود شرایط نامطلوب در هنگام توفان در منطقه سیستان زندگی را برای مردم منطقه بسیار دشوار کرده است و انعکاس بیشتر این بحران در سطح ملی، حمایت مسئولان و نیز اعمال طرح های تشویقی و حمایتی از جمله کاهش تعرفه های برق، آب و تلفن و مانند آن می تواند در چنین شرایطی امیدی کوچک در دل های بزرگ مردم این سامان باشد.
منطقه سیستان با پنج شهرستان زابل، هیرمند، زهک، هامون و نیمروز در شمال استان سیستان و بلوچستان و در همسایگی ولایت نیمروز افغانستان واقع شده است.
مسئولین محترم لطفا فکری به حال این مردم برداربد