دو روی سکه برای دلار آمریکا؛ جدال‌ دلالان و بازیگران بانک مرکزی

هفته گذشته در بازار ارز، سقف قیمت گذاری دلار آمریکا، یورو و درهم امارات دستخوش تغییرات زیادی شد. بر اساس اطلاعات سامانه نظارت ارزی بانک مرکزی سنا، دلار آمریکا در حالی هفته گذشته را پشت سر گذاشت که در هفته پایانی دی ماه، نرخ فروش دلار، به طور میانگین در سطح 43 هزار و 728 ریال قرار داشت. همچنین یورو و درهم امارات نیز به ترتیب، 54,157 و 12,069 ریال قیمت گذاری شده بودند. آنچه مشخص بود، رشد 194 ریالی معادل 0.44 درصدی دلار آمریکا در هفته پایانی دی ماه، به عنوان چهارمین هفته متوالی برای گرانی دلار بود. برآوردها نشان می داد که روند افزایشی دلار طی هفته بعد یعنی شروع بهمن ماه،با ورود تعداد زیادی از افراد جدید که بعضا شامل مردم عادی نیز می‌شدند، ادامه خواهد داشت.

به گزارش «تابناک اقتصادی» با این حال هفته نخست بهمن در بازار ارز با این ذهنیت کلید خورد که؛ در یکی دو روز پایانی هفته قبل، رئیس‌کل بانک مرکزی در توییتی هشدار داده بود که افزایش نرخ ارز پایدار نیست و پیش‌بینی کرده بود که براساس روند هر ساله قیمت دلار در ماه‌های بهمن و اسفند در مسیر کاهشی قرار می‌گیرد و همچنین در کنار این سیگنال، روز پنج‌شنبه بیست و هشتم دی ماه 96، به‌طور عملی نیز میزان عرضه بازیگران بازارساز بالا رفته بود و آنها اقدام به عرضه ارز در بسته‌های 50 هزار تایی کرده بودند که نقش مهمی در توقف روند دلار داشت. بنابراین عده ای هم با این تصور، پیش بینی روند کاهش را داشتند.

بر اساس این گزارش، روز شنبه سی دی ماه 96، قیمت دلار از مرز 4 هزار و 500 تومان عبور کرد، هرچند سامانه سنا بانک مرکزی، بر اساس محاسبات مبتنی بر میانگین وزنی نرخ خرید و فروش، عدد 4 هزار و 452 تومان را برای نرخ فروش دلار نشان داد. در این روز، کارشناسان بازار، بالا بودن نرخ حواله درهم و ورود تقاضای جدید با شکست سطوح مقاومتی مهم را از مهم ترین عوامل رشد دلار در کانال 4 هزار و 500 تومان برشمردند. اما در روز شنبه، ویژگی های مدیریتی و عرضه ارز از سوی بانک مرکزی چگونه بود؟ در پاسخ بایستی گفت: بر اساس گزارش دنیای اقتصاد، به گفته یکی از معامله‌گران، روز شنبه، بازیگران بازارساز عرضه خود را با قیمت 4 هزار و 479 تومان آغاز کردند. عرضه بازارساز در این روز چهار ویژگی مهم داشت: تنها به صرافی‌های مجاز تضامنی دلار عرضه می‌شد؛ دوم، میزان عرضه برای هر فرد یک بار و در بسته‌های 50 هزارتایی بود. سوم، قیمت عرضه شده نزدیک به سطوح قیمتی دلار فردایی و حدود 4 هزار و 479 تومان بود. در ساعات ابتدایی روز قیمت دلار فردایی زیر محدوده 4 هزار و 490 تومان قرار داشت. چهارمین ویژگی نیز به تغییر صرافی عرضه‌کننده ارز مربوط بود.  به گفته فعالان، معامله‌گران ارزی با جوسازی پیرامون شیوه عرضه بازارساز به سرعت قیمت دلار را از سطح 4 هزار و 500 تومان عبور دادند، امری که میزان هیجانات ارزی را بالاتر برد. تفسیر این دسته از معامله‌گران از شیوه عرضه آن بود که بازارساز خود تمایل به رشد قیمت دارد. محدود کردن عرضه به بازیگران مجاز و میزان حجم آن در بسته‌های 50 هزارتایی به جای بسته‌های 100 هزارتایی از جمله نشانه‌هایی بود که دلالان برای استدلال خود بیان می‌کردند. البته بیشترین تاکید آنها بر نوع قیمت‌گذاری بود. این دسته اعتقاد داشتند، بازارساز با عرضه ارز در نزدیک 4 هزار و 500 تومان، سیگنال افزایشی به بازار داد. این در حالی بود که بازیگران بازارساز اعتقاد داشتند، اگر قیمت دلار در سطوح پایین‌تری اعلام می‌شد، میزان تقاضای کاذب در بازار به شدت بالاتر می‌رفت. علت این امر آن بود که ارزش دلار در مناطق همسایه به بالای 4 هزار و 500 تومان رفته بود و در صورتی که بازارساز قیمت را پایین‌تر اعلام می‌کرد، زمینه‌ها برای آربیتراژ ارزی فراهم می‌شد. افزون بر این، روز شنبه نرخ حواله درهم تا هزار و 237 تومان بالا رفته بود. این عدد نشان‌دهنده آن بود که ارزش دلار بالای 4 هزار و 530 تومان بود. حتی نرخ حواله درهم بانک ملی در ابتدای روز هزار و 227 تومان بود. در نتیجه به نظر می‌رسد افزایش ابتدای روز شنبه و عبور از کانال 4 هزار و 500 تومان اجتناب‌ناپذیر بود، چرا که میزان تقاضا در تمام مناطق جغرافیایی بالا بود.

روز یکشنبه یکم بهمن 96، بازار آزاد ارز در ادامه روند افزایشی روز شنبه، با کاهش زیاد فروش ارز از سوی صرافی‌ها و تشکیل صف‌های خرید مقابل آنها و همچنین ایجاد فضای هیجانی از سوی برخی دلالان مبنی بر نبود کنترل از سوی بانک مرکزی بر بازار ارز، بازهم شاهد گرانی ارز به ویژه دلار و یورو بودیم. در این روز، عاملی که بازار را تحت تاثیر قرار داده بود مربوط به روز قبل می شد، زیرا روز شنبه، دلار معاملات خود را در کانال 4 هزار و 600 تومان آغاز کرد که افزایشی 60 تومانی نسبت به قیمت بسته‌شده روز شنبه داشت. به نقل از دنیای اقتصاد، به گفته فعالان، شاخص ارزی در معاملات پشت‌خطی روز شنبه تنها با دو معامله به کانال بالاتر رفت و قیمت ابتدای روز یکشنبه را تحت‌تاثیر قرار داد. با جوسازی معامله‌گران و ورود نقدینگی بیشتر به بازار، قیمت تا قبل از ساعت 12 ظهر به کانال 4 هزار و 700 تومان وارد شد. با این حال با افزایش عرضه بازارساز، قیمت از این کانال افت کرد و حتی به سرعت به انتهای کانال 4 هزار و 500 تومان بازگشت. نوسانات به اندازه‌ای بود که قیمت در این منطقه نیز پایدار باقی نماند و به سرعت خود را تا سطح 4 هزار و 650 تومان بالا کشید. به گفته فعالان، در فضای هیجانی که در بازار وجود داشت، قیمت بامعاملات محدودی مرزشکنی می‌کرد. 

روز دوشنبه دوم بهمن 96، شدت نوسانات ارزی کاهش یافت. مهم ترین دلیل این اتفاق، به واکنش و توصیه رئیس کل بانک مرکزی برمیگشت. در این روز، ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی در حاشیه همایش بانکداری الکترونیک در جمع خبرنگاران، با اشاره به نوسانات شدید نرخ ارز طی روزهای گذشته گفت: نرخ ارز قطعا طی روزهای آینده کاهش خواهد یافت، چون ذخایر بانک مرکزی در حد بسیار مناسبی است و جای نگرانی از این بابت وجود ندارد. البته روز دوشنبه بر خلاف روزهای قبل، عرضه بازارساز نیز در سطح نسبتا مناسبی قرار داشت.

روز سه شنبه سوم بهمن 96، دلار آمریکا پس از روند افزایشی چند روزه، بالاخره اندکی عقب نشینی کرد و تغییر مسیر داد. به نظر می رسد که فعالان بازار از سخنان دکتر روحانی برداشت کرده بودند که روز سه شنبه، افزایش عرضه از سوی بانک مرکزی و صرافی های بانک ها صورت خواهد گرفت و همین امر موجب تغییر مسیر دلار شده بود. شب قبل، یعنی دوشنبه شب، دکتر روحانی در گفت‌وگوی تلویزیونی با مردم اظهار داشت: وعده دولت به مردم این است که ارز مورد نیاز کشور را تأمین کند. خوشبختانه ما درآمد ارزی مان خیلی بیشتر از مخارج ارزی مان است. حدودا بگویم در سال 96 تا پایان سال حدود 90 میلیارد دلار درآمد خواهیم داشت؛ از نفت و غیر نفت پیش بینی می کنیم. من به مردم می‌گویم که دولت نمی‌خواهد ارز را برای تأمین بودجه خود گران کند، مردم مطمئن باشند. همچنین روحانی در پاسخ به این پرسش مجری برنامه که خیال ما بابت دلار راحت باشد، گفته بود: بله راحت باشد. 

روز چهارشنبه چهارم بهمن 96، روند کاهشی نرخ ارز به ویژه دلار ادامه داشت، زیرا از روز سه‌شنبه تا حدی اشباع خرید و افزایش قابل توجه عرضه از سوی صرافی بانک‌ها، روند بازار ارز را تحت تاثر قرار داده بود. تاکتیک بازارساز در قیمت‌گذاری دلار، زمینه افزایش نوسانات بازار را کاهش داد. به نقل از دنیای اقتصاد، روز چهارشنبه، یکی از صرافی‌های بزرگ دولتی در ابتدا نرخ فروش خود را 4 هزار و 534 تومان اعلام کرد؛ سپس این قیمت را تا ساعت 3 بعدازظهر سه‌بار کاهش داد ولی میزان کاهش در هیچ‌یک از این دفعات بیشتر از 2 تومان نبود؛ این صرافی بار دوم قیمت فروش را 4 هزار و 532، بار سوم 4 هزار و 530 و بار آخر 4 هزار و 529تومان تعیین کرد. بازارساز از طریق این قیمت‌گذاری موجب شد که قیمت دلار با کاهش‌های هیجانی مواجه نشود؛ به گفته یکی از فعالان باتجربه ارزی، اگر بازارساز قیمت‌های خود را با سرعت به سطوح پایین‌تری می‌برد، از یکسو ممکن بود تقاضای کاذب را در بازار افزایش دهد و از سوی دیگر ممکن بود قیمت‌ها دچار نوسانات کاهشی شدیدی شود، امری که می‌توانست از یک‌طرف میزان هیجانات بازار را بالا ببرد و از طرف دیگر، نوسان‌گیران را مترصد گرفتن کف قیمتی کند. با این حال بازارساز ترجیح داد قیمت‌گذاری خود را به گونه‌ای تنظیم کند که هیجانات را آرام کند؛ از سوی دیگر سیاست‌گذار با عرضه ارز زیاد اجازه افزایش قیمت و ورود تقاضای جدید به بازار را نداد. به گفته یکی از بازیگران باتجربه بازار، بازارساز قصد داشت با کاهش دامنه تغییرات قیمت دلار، نوسان‌گیران را خسته کند تا این دسته از معامله‌گران کم‌کم از نوسانگیری ناامید شوند و ارزهای خریداری شده خود را به مرور وارد بازار کنند. به گفته فعالان، مدیریت بازار تنها با عرضه یکطرفه ارز ممکن نیست و بازارساز باید انتظارات معامله‌گران ارزی را نیز مدیریت کند. 

روز پنج شنبه پنجم بهمن 96، بازار آزاد ارز شاهد ادامه روند نزولی نرخ فروش دلار آمریکا بود، هرچند سامانه سنا، در پایان روز خبر از رشد 19 ریالی دلار نسبت به نرخ روز قبل می داد. در آخرین روز هفته، دلار معاملات خود را با قیمت 4 هزار و 562 تومان شروع کرد که 13 تومان کمتر از قیمت بسته شده روز چهارشنبه بود. پس از این قیمت با نوسانات آرام در مسیر کاهشی قرار گرفت. کاهش شدت نوسانات در بازار ارز میل خریداران برای بالا آوردن قیمت را نیز کاهش داده است.این در حالی است که در ابتدای هفته کمتر معامله‌گری حاضر به فروش دلار بود و بیشتر بازیگران تلاش می‌کردند که اقدام به تهیه  این ارز کنند. در آن فضای پرهیجان، رفتارهای منطقی کمتر جایی در بازار داشت؛ عاملی که موجب شد روند کاهشی 3 روز انتهای هفته عده زیادی از معامله‌گران را دچار ضرر کند.

پیش بینی روزهای آتی بازار ارز

عده‌ای اعتقاد دارند، قیمت دلار در اولین روز هفته جاری تغییر مسیر خواهد داد و افت بیشتری را تجربه نخواهد کرد، حال آنکه عده دیگری در انتظار کاهش بیشتر این ارز و حتی شکست مرز 4 هزار و 500 تومان هستند. هر دو دسته از معامله‌گران انتظارات خود را بر پایه برخی نشانه‌ها استوار کرده‌اند؛ گروهی باور دارند، نمودارهای فنی حمایت قوی محدوده 4 هزار و 530 تومان را نشان می‌دهد، حال آنکه کاهشی‌ها معتقدند دلار به‌راحتی به زیر نقاط حمایتی پیشین نزول کرده و ادامه عرضه بازارساز زمینه را برای افت بیشتر قیمت فراهم خواهد کرد. به باور آنها، در روزهای قبل مقاومت بیشتری در برابر کاهش قیمت در بازار وجود داشت. در این شرایط، تنها عرضه بازارساز بود که در برابر نیروهای افزایشی قرار داشت. با این حال، در روزهای اخیر با نزول دلار به زیر سطح 4 هزار و 600 تومان، برخی معامله‌گران نیز ترجیح داده‌اند ارز خریداری شده خود را به فروش برسانند. یکی از دلایلی که این عده را در مسیر فروش قرار داد، ناامیدی آنها از بازگشت قیمت به سطوح بالاتر بود. از نظر آنها، سیگنال‌های خبری احتمال رشد بیشتر دلار در انتهای سال را مخابره نمی‌کنند. افزایش درآمدهای نفتی، افزایش عرضه ارز از سوی پتروشیمی‌ها در انتهای سال و تبدیل دلار به ریال ازسوی برخی شرکت‌ها در انتهای سال از جمله عواملی هستند که قیمت را در دو ماه انتهای سال تحت فشار قرار می‌دهند. در حالی که معامله‌گران کاهشی روی نشانه‌های یاد شده تاکید می‌کنند، افزایشی‌های بازار باور دارند، میزان تقاضا همچنان در بازار بالاست. به گفته آنها، بازارساز به احتمال زیاد پس از 3 روز عرضه شدید، میزان فروش خود را کاهش خواهد داد و پس از آن قیمت به مسیر افزایشی بازخواهد گشت. دیگر عاملی که این عده را به رشد قیمت امیدوار می‌کند، احتمال نوسان‌گیری برخی معامله‌گران در ابتدای کانال 4 هزار و 500 تومان است. در برخی از نظرسنجی‌ها که در کانال‌های تلگرامی معامله‌گران صورت گرفته است، عده زیادی کف قیمت دلار را در حوالی مرز 4 هزار و 500 دانسته بودند. منبع پیش بینی: دنیای اقتصاد

نمودارهای زیر، میانگین قیمت فروش دلار آمریکا، یورو و درهم امارات را بر اساس سامانه نظارت ارز بانک مرکزی؛ سنا، نشان می‌دهد: