فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله)
رهن و اجاره
سؤال: اگر خانه را صاحب خانه به مسی رهن و اجاره داد مثلا یک میلیون تومان از شخصی گرفت و خانه خود را به او داد که یک سال از آن استفاده کند و ماهی دو هزار تومان اجاره بپردازد آیا شرعا صحیح است یا نه و خواهشمندیم با مثال بیان فرمایید که انسان به چه نحوی خانه خود را رهن دهد که اشکال شرعی نداشته باشد؟
جواب: این عمل شرعا رهن محسوب نمی شود و طریقه صحیحه این است که صاحب خانه خانه را اجاره دهد به همان مبلغ کمی که خودشان تعیین می کنند ولکن در ضمن اجاره که باید مدت ان هم کاملا معلوم باشد با مستاجر شرط کند که مثلا مبلغ یک میلیون تومان هم به او قرض بدهد.
سؤال: در معامله امروزی که اکثر صاحبخانه ها مبلغ زیادی پول می خواهند تا فرضا دو اطاق در اختیار مستاجر قرار دهد مثلا در ازای 2 اطاق 1500 تومان کرایه و 10000 تومان پول نقد است صاحب منزل می گوید اگر شما فلان مبلغ را بدهید بنده د. اطاق را مثلا به هزار و سیصد تومان در اختیار شما قرار می دهم. بفرمایید این موضوع چه صورتی دارد کم شدن پول نقد جهت کرایه چگونه است؟
جواب: به صورت مذکور در سوال صحیح نیست بلی چنانچه این شرط از طرف موجر در ضمن عقد اجاره بشود به این معنی که موجر بگوید می دهم دو اطاق را مثلا به فلان مبلغ به شرط انکخ فلان مبلغ هم به من قرض الحسن بدهی و مستاجر هم قبول اشکال ندارد.
سؤال: اگر بنده یک درب اتاق با آشپزخانه ام را اجاره بدهم به این شرط که مبلغ دویست هزار تومان پول از موجر بگیرم تا اتمام قرارداد اجاره، وقتی خانه ام را تخلیه کرد مبلغ فوق را به او پس بدهم این شرط از نظر اسلامک چه صورتیدارد که در ازای آن اجاره دریافت نمی کنم؟
جواب: اجاره دادن بنحو مذکور در سوال صحیح نیست و راه صحیح این است که مال الاجاره کمی مثلا صدتومان در هر ماه قرار داده شود البته با تعیین مدت اجاره سپس موجر به مستاجر بگوید این مکان را به شما اجاره می دهم در مدت مثلا یکسال از قرار ماهی صدتومان و در ضمن اجاره شرط می کنم که دویست هزار تومان هم به من قرض الحسنه بدهی و مستاجر قبول کند.
سؤال: مسإله رهن یا رهن و اجاره که بین مردم و دلالها معمول است و پولشان را به صاحب خانه یا صاحب مغازه می دهند و در ان ساکن می شوند بی مال الاجاره یا اجارهمختصر راه صحیح و فرار از ربا دارد یا خیر؟
جواب: راه صحیح آن این است که موجر به مستاجر منزل خود را به مدت معین و مال الاجاره معین اجاره دهد و شرط کند که مستاجر فلان مبلغ را قرض الحسنه به او بدهد و مستاجر هم قبول کند اشکال ندارد.
سؤال: رهن کردن خانه بدون اجاره و یا با اجاره چه حکمی دارد؟
جواب: اگر خانه را اجاره کند به مبلغی معین و در ضمن عقد اجاره شرط کند که مستاجر مبلغی مثلا صد هزار تومان به موجر قرض الحسنه بپردازد اشکال ندارد ولی اگر قرض به شرط اجاره باشد باطل است
