فتاوای آیت الله العظمی گلپایگانی (قدس سره)
اولياء عقد
سؤال408 - اگر ولى صغير زنى را به ازدواج صغير در آورد و او راضى به ازدواج با آن زن نباشد و به او تحميل نمايند و در سنينى نباشد كه تشخيص و تميز بدهد كه چگونه زنى براى او انتخاب نموده‌اند و نيز به او مهلت تشخيص نداده باشند اين ازدواج چه صورت دارد
جواب: از قضيه شخصيه اطلاع ندارم بطور كلى اگر پسر صغير بوده و ولى شرعى او براى او زوجه اختيار كرده با رعايت مصلحت صغير وقتى پسر كبير شود نمىتواند عقد ازدواج را رد كند بلى اگر بخواهد طلاق بدهد مانع ندارد و اگر كبير بوده و بدون رضايت او براى او زن عقد كرده عقد بدون رضايت او صحيح نيست و در هر حال امر طلاق با مرد است و در نزاع موضوعى مرافعه شرعيه لازم است
سؤال409 - اينجانب به سن ازدواج رسيده‌ام و حال مىخواهم همسرى انتخاب كنم ولى والدينم مىگويند بايد يكى از بستگان ما را بعنوان همسرى انتخاب نمائى مانند دختر دائى و دختر عمه و دختر عمو يا بستگان ديگر ولى من دوست ندارم كه با بستگان خود وصلت نمايم در اين صورت اگر به حرف پدر و مادرم نباشم عصيان كرده‌ام يا نه
جواب: اگر كراهت از ازدواج يكى از اقوام به حدى نيست كه موجب جدائى شود اطاعت پدر و مادر را بنمائيد كه در اطاعت آنها آثار خوبى است علاوه صله رحم نيز مىباشد و اگر كراهت شديد است كه خطر جدائى در آن مىباشد با غير آنها مواصلت نمائيد مانعى ندارد
سؤال410 - دختر بچه صغيره‌اى كه غير مادر و پسر خاله كسى ندارد ولايت اين طفل بر عهده چه كسى است
جواب: در فرض سؤال اگر پدر يا جد پدرى قيم براى آن صغيره تعيين نكرده‌اند ولى شرعى او مجتهد جامع الشرائط است يا كسى كه مجتهد او را قيم نموده باشد
سؤال411 - آيا با بودن پدر جد هم ولايت دارد يا خير
جواب: بلى ولايت جد مشروط به موت پدر نيست و هر دو به نحو استقلال ولايت دارند و هر يك فوت نمود ولايت مختص به ديگرى مىشود و هر كدام از آنها براى صغير يا صغيره مثلا تزويج نمود ديگرى حق به هم زدن آن را ندارد
سؤال412 - هر گاه عقد نمودن صغيره مفسده داشته باشد آيا باز هم پدر يا جد ولايت بر او دارند و مىتوانند او را به عقد كسى در آورند يا خير
جواب: صحت عقد و نفوذ آن مشروط به عدم مفسده است و چنانچه مفسده داشته باشد عقد فضولى است و صحت عقد موقوف بر اين است كه صغيره بعد از بلوغ آن را اجازه نمايد
سؤال413 - هر گاه پدر يا جد براى صغير و صغيره وصى يعنى قيم تعيين نمايد آيا قيم مىتواند براى آنها تزويج كند يا خير
جواب: بنا بر احتياط نمىتواند هر چند موصى تصريح به نكاح هم نموده باشد
سؤال414 - آيا در صورت فقد پدر و جد حاكم شرع ولايت بر صغير و صغيره در امر نكاح دارد يا خير
جواب: در مورد سؤال حاكم شرع ولايت ندارد بلى هرگاه حاجت و ضرورت و مصلحت لازمة المراعاة مقتضى نكاح باشد بطورى كه بر ترك آن مفسده لازم التحرز مترتب شود حاكم شرع در چنين موردى از باب حسبه ولايت بر نكاح صغير و صغيره دارد
سؤال415 - اگر ولى صغير به كسى اجازه داده بود كه دخترى را به آن صغير تزويج كند آيا بعد از موت ولى مىتواند اين ازدواج را واقع سازد
جواب: به موت ولى وكالت باطل مىشود پس تزويج آن بعد از موت ولى صحيح نيست
سؤال416 - شنيده شده است كه حضرتعالى در مباحثه تان اين مسئله را عنوان كرده‌ايد كه در مورد ازدواج موقت لازم نيست دختر از پدر خود اجازه بگيرد حال اگر دخترى به حد رشد كافى رسيده و در حدود 27 سال سن داشته باشد و در حالى كه احتياج به شوهر داشته زمينه براى ازدواج دائم او فراهم نشده باشد آيا مىتواند بدون اذن ولى اقدام به ازدواج موقت بنمايد يا نه و اصولا مسأله‌اى كه در درس بيان مىفرمائيد مىتواند ملاك فتوائى يك فرد قرار بگيرد
جواب: فتاوى حقير در رساله عمليه مرقوم است و آنچه در رساله نباشد شفاها و يا كتبا بپرسيد تا جواب داده شود و در درس مطالب مختلفى بيان مىشود كه بدست آوردن فتوى از آنها براى همه كس مقدور نيست به هر حال احتياط اين است كه در ازدواج دختر باكره چه موقت چه دائم از پدر اذن حاصل شود لكن اگر دختر بالغه و رشيده بدون اجازه پدر ازدواج نموده صحيح است و در صورتى كه زوج كفو باشد چه در دائم، چه در منقطع و پدر امتناع نمايد اذن او ساقط است
سؤال417 - جد أبى نوه خود را بدون اذن پدر در حالى كه بالغه نبوده با يك پسر نا بالغ تزويج نمود اما بعد از بالغ شدن دختر و جدش هيچ كدام راضى به آن تزويج نيستند و نيز پسر حاضر به طلاق نباشد حاكم شرع يه او كيل او مىتواند طلاق بدهد يا نه
جواب: در فرض سؤال اگر تزويج صغيره در حين عقد مفسده‌اى نداشته و ساير شرائط صحت نيز موجود بوده است عقد جد نافذ است و عدم رضايت آنها بعد از عقد مضر به صحت آن نيست و اگر بخواهند از يكديگر جدا شوند لازم است زوج را راضى نمايند تا طلاق دهد
سؤال418 - پسرى است كه سن او كمتر از پانزده سال است دختر 19 ساله‌اى را جهت اين پسر عقد كرده‌اند و خود اين پسر در حضور پدر خودش قبول خوانده است آيا اين عقد صحيح است يا نه
جواب: اگر علائم ديگر بلوغ در پسر نبوده بايد مراعات احتياط بشود به اين نحو كه يا عقد را ولى بخواند و يا صبر كند تا پسر بالغ شود و خودش يا عقد را تجديد كند يا طلاق بدهد
سؤال419 - آيا برادر و مادر ولايت بر صغير و مجنون دارند يا خير
جواب: ولايت بر صغير و صغيره و مجنونى كه جنون او متصل به بلوغ باشد مخصوص پدر و جد پدرى است و برادر و عمو و دائى و مادر هيچ يك ولايت ندارند و جد مادرى هم ولايت ندارد هر چند از طرف مادر پدر باشد يعنى مثلا پدر مادر پدر باشد و اما نسبت به مجنونى كه جنون او متصل به بلوغ نباشد اقوى ولايت حاكم شرع است هر چند احتياط آن است كه از پدر يا جد پدرى نيز اذن گرفته شود
