فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله)
نفقه
سؤال: به زنى که شوهرش فوت کرده نفقه میرسد یا خیر؟
جواب: پس از فوت شوهر، زوجه دائمه از او ارث مى برد ولکن در زمان عده وفات حق نفقه ندارد.
سؤال: اگر زوجه در ضمن عقد نکاح با شوهر خود شرط نماید که نفقه مرا مثلاً روزى یکصدتومان پول نقد پرداخت نمائید و شوهر نیز به این قرارداد عمل مى کند ولى بعد از چند سال مبلغ قید شده کفایت از نفقه زوجه را نمى کند، آیا زوجه مى تواند بیشتر از مبلغ تعیین شده در ضمن عقد را از شوهر خود مطالبه نماید یا نه؟
جواب: در مورد سوال در صورت عدم کفایت مبلغ مذکور از نفقه زوجه، زوج باید، بمقدار کفایت نفقه زوجه را تتمیم نماید. والله العالم.
سؤال: دخترى که شوهر کرده ولى با شوهر توافق ندارد و حقوق و نفقه چون تصرف ننموده نمى دهد آیا نفقه و چیز دیگرى به آن دختر شرعاً بدهکار میباشد یا خیر؟
جواب: در فرض سوال که زوج توافق ندارد اگر زوجه تمکین دارد نفقه خود را از زوج طلبکار است و مى تواند تمام مهر خود را از زوج مطالبه نماید و اگر زوج قبل از دخول اورا طلاق بدهد زوجه بیش از نصف مهر طلبکار نیست. والله العالم.
سؤال: مردى به علت بچه دار نشدن دختر نوزادى را از یکى از زایشگاههاى تهران بعنوان فرزندى قبول مى کند. حقیقت امر را به مسئول زایشگاه نمى گویند و با موافقت مادر بچّه، نوزاد را تحویل گرفته و بدون رعایت مقررات ثبت احوال اقدام به گرفتن شناسنامه براى بچّه بنام خود مى کند و از طریق شیر دادن بوسیله محارم، دائى رضائى بچه و على الظاهر طبق شناسنامه پدر او مى شود. سن بچه در حال حاضر به 13 سال رسیده است و از لحاظ نفقه، حفاظت وسایر مسائل عاطفى، تربیتى، ناموسى بلا تکلیف مانده است. از پیدا کردن پدر و مادر واقعى بچه از طرفى مأیوس شده اند و از طرفى ایجاد مفسده مى شود. مرد بعلت عدم برگشت همسرش و از هم پاشیدن زندگى اش حاضر به پرداخت نفقه نیست و مى گوید من پدر واقعى و نسبى اش نیستم که نفقه بر من واجب باشد. زن هم مى گوید طبق شناسنامه تو پدرش هستى باید خرجى اش را بدهى. خواهشمند است نظر شارع مقدس اسلام را در این مورد مرقوم فرمائید.
جواب: اگر بطور شرعى در مورد کودک تعهدى داده باشند باید بنحوى که تعهّد داده اند عمل نمایند بلى اگر تعهّد نکرده باشند مسئولیّتى ندارند. والله العالم.
سؤال: شخصى زوجه خود را در مقابل بذل مبلغ پنجاه هزار تومان طلاق خلعى داد از جناب عالى خواهشمند است که بیان فرمائید نفقه زن در ایّام عده چطور مى شود؟
جواب: در موردسوال چنانچه زوجه از زوج خود حمل نداشته باشد در ایام عده طلاق خلع حق نفقه بر زوج ندارد. والله العالم.
سؤال: شوهرم مدت یک سال است فرزندانم را برداشته به کشور افغانستان فرار کرده و مرا بدون سرپرست و بدون خرجى گذاشته از نظر شرع مقدس اسلام تکلیف من چیست؟
جواب: به طور کلّى در صورتیکه زوج نفقه زوجه را ندهد زوجه مى تواند به حاکم شرع جامع الشرائط مراجعه کند تا حاکم شرع زوج را و ادار نماید که یا نفقه بدهد و یا او را مطلّقه نماید. والله العالم.
سؤال: مخارج اولاد تا چند سال بر پدر واجب است بعضى فرزندان مى خواهند درس بخوانند آیا تا پایان تحصیلات، پدر باید هزینه تحصیلات آنها را بدهد یا نه؟
جواب: مخارج لازمه فرزند مانند لباس و خوراک تا موقعیکه خودش متمکن از تأمین اینگونه مخارج نباشد بر پدر واجب است چه فرزند بچه باشد و چه جوان و یا پیر مگر اینکه پدر خودش متمکن نباشد و اما مخارج دیگر نظیر ادامه تحصیل بر پدر واجب نیست.
سؤال: آیا ساختمان فرزند جزء نفقه پدر قرار مى گیرد یا خیر؟
جواب: در صورتى که واجب النفقه قدرت بر تهیه مسکن نداشته باشد و کسى که باید نفقه او را بدهد قادر باشد باید مسکن را نیز تهیه کند هر چند به نحو اجاره و غیره و تفصیل نفقات در وسیلة النجاة: (القول فی نفقة الأقارب) مسأله 1 و 2 و 8 مذکور است! توضیح اینکه: تهیه مسکن فقط نسبت به خود واجب النفقه لازم است نه زوجه تحت تفکّل او. والله العالم
