فتاوای آیت الله العظمی مظاهری (مدظله)
حقوق اولاد
چگونگي رفتار با دختر بد دهن
سؤال:دختري 14 ساله دارم كه بسيار بد دهان است و با كوچكترين مشكلي از جا در مي‌رود و فحش مي‌دهد. نصيحت هم اثري ندارد. راهكار سازنده در اين مورد چيست؟
جواب:با صبر و مهربانی با او رفتار کنید و ازخداوند هم شفای او را بخواهید.
چه کنيم فرزندي صالح داشته باشيم
سؤال:بنده یکسال که ازدواج کردم و با همسرم تصمیم گرفته ایم بچه دار شویم و دوست داریم بچه ما دارای طینتی پاک و ازعلمای اسلام شود . چه کارهایی باید انجام دهیم که این اتفاق بیافتد؟
جواب:غذای شما حلال باشد و در زندگی شما گناه نباشد. اگر این دو مراعات شد حتماً بچه شما پاک است.
نهي پدر از عمل مستحب
سؤال:اگر انسان به کسی قول دهد که برای او کاری را انجام دهد و آن کار هم مستحب یا نهایتاً مباح باشد، ولی پدر وی او را از انجام آن کار منع نماید، در اینجا باید از حرف پدر اطاعت کند و خلف وعده کند یا اینکه به حرف پدر توجهی نکند و قول و وعده اش را عملی سازد ؟
جواب:اگر نهی کند، قول او مقدم است.
عاقّ والدين
سؤال:عاقّ والدين به چه معناست؟ در چه شرايطى تحقّق مى يابد؟
جواب:اگر پدر يا مادر از فرزند به واسطه بدي ها كه كرده است راضي نباشند، او عاقبت به خير نمي شود و به او عاقّ والدين مي گويند و گناه آن خيلي بزرگ است.
منع كردن پد و مادر از شركت در مراسم اهل بيت«عليهم السلام»
سؤال:آیا پدر و مادر اجازه دارند فرزند و نوجوانان خود را از شرکت در مجالس اهل بیت«عليهم السلام» منع نمایند؟ اگر منع نمودند، آیا اطاعت از آنان واجب است ؟
جواب:اگر مخالف عزا باشد، اطاعت او لازم نيست و منع او گناه دارد و اگر شركت نكردن براي يك امر عقلائي باشد، اطاعت لازم است.
گرفتن دست مزد فرزندان براي كار كردن در خانه
سؤال:آيا فرزندان در صورت كار در خانه مى توانند ادعاى دست مزد يا سود كنند؟
جواب:چون چنين رسمي در ميان مردم نيست، نمي تواند و همچنين زن بخواهد از شوهر مزد بگيرد جايز نيست، چون كار كردن در خانه يك امر عقلائي است.
نذر متفاوت پدر و مادر براي انتخاب اسم فرزند
سؤال:پدرى براى نام گذارى فرزندش، اسمى را نذر كرده و مادر، نام ديگرى را نذر نموده است، در اين رابطه چه دستور مى دهيد؟
جواب:هر كدام به نذر خود عمل كند، از ديگري ساقط مي شود.
كار داشتن والدين هنگام اقامه نماز
سؤال:اگر موقع نماز، پدرى با پسرش كار داشته باشد، وظيفه پسر چيست؟
جواب:امر پدر مقدم است، ولي پدر نبايد موقع نماز امر به غير نماركند.
جلوگيري والدين از خلاف، با خشونت
سؤال:آيا براى جلوگيرى والدين از خلافى كه مكرر انجام مى دهند و با هيچ راهى هم قانع نمى شوند، مى توان با خشونت با آن ها رفتار كرد؟
جواب:مي شود.
مسئوليت فرزند در قبال غداي حرام پدر
سؤال:آيا فرزند در برابر غذاى حرامى كه پدر به خانه مى آورد، مسؤوليت دارد؟
جواب:مسئوليت ندارد.
روزه مستحب بدون اجازه والدين
سؤال:پدر و مارد من براي آن كه نگران من هستند اجازه نمي دهند روزه مستحب بگيرم، ولي يقين دارم اين روزه هيچ ضرري براي من ندارد آيا مي توانم بدون اطلاع آنان روزه بگيرم؟
جواب:لازم نيست از آنها اجاره بگيريد ولي اگر نهي كنند نمي توانيد روزه بگيريد.
اجازه رفتن به مكان هاي تفريحي براي فرزند مجرد
سؤال:رفتن به مكان هاي تفريحي مثل پارك، سينما و... بدون اطلاع و اجازه پدر و مادر براي دختر يا پسر مجرد چه حكمي دارد؟
جواب:دختر بايد اجاره بگيرد و پسر اگر احتمال مفسده داشته باشد، بايد اجازه بگيرد.
اجازه والدين در اهداي خون
سؤال:آيا براي اهداى خون، اجازه پدر و مادر شرط لازم است؟
جواب:اجازه شرط نيست، ولي اگر نهي كنند جايز نيست.
قطع رابطه با مادر جهت رفع افعال و رفتار آزار دهنده مادر
سؤال:آيا قطع رابطه با مادر جهت افعال و رفتار آزار دهنده مادر، جايز است؟
جواب:جايز نيست و به نحو متعارف بايد رابطه باشد.
بخشيدن تمام اموال به يكي فرزندان
سؤال:آيا پدر حق دارد تمام اموالش را به يكى از فرزندانش ببخشد، و يا ملك مشاع خود با فرزندانش را بفروشد؟
جواب:جايز نيست.
وظيفه فرزند در قبال غيبت كردن والدين
سؤال:هنگامى كه پدر و مادر غيبت شخصى را مى نمايند، وظيفه فرزند در برخورد با والدين چيست؟
جواب:اگر احتمال اصلاح بدهد بايد نهي از منكر كند و الا نه.
اذن پدر براي بيرون رفتن اولاد
سؤال:آيا اذن پدر براى دانشجويان در مورد رفتن به نماز جمعه و جماعات و كلاس هاى تفريحى لازم است؟
جواب:در دخترها بلي و در پسرها بايد نهي آنها نباشد ولي اذن آنها شرط نيست.
جايز بودن مخالفت با والدين
سؤال:در چه صورتى مخالفت با پدر و مادر جايز است؟
جواب:مخالفت پدر و مادر جايز نيست مگر اينكه بخواهند فرزند گناه كند.
ميزان تبعيت از والدين
سؤال:اطاعت از پدر و مادر، تا چه اندازه لازم است؟
جواب:هرچه بتواند اطاعت كند واجب است.
اجازه پدر براي بيرون رفتن دختر از خانه
سؤال:آيا براى بيرون رفتن از خانه، اجازه پدر براى دختر لازم است؟
جواب:لازم است.
تنبيه فرزندان به وسيله برادر
سؤال:آيا برادر حق دارد كه برادر يا خواهر خود را تنبيه كند؟
جواب:جايز نيست.
دخالت والدين در طلاق دادن همسر
سؤال:آيا پدر و مادر يا يكي از آن دو مي توانند به پسر خود حكم كنند كه همسر خود را طلاق دهد؟ اگر چنين كاري كردند وظيفه پسر چيست؟
جواب:چنين حقي را ندارند و نبايد فرزند در اين گونه چيزها متابعت كند.
اطاعت نكردن والدين در مصرف ترياك و قليان
سؤال: آيا مى توان از والدين جهت تهيه آتش قليان و ترياك اطاعت نكرد؟
جواب:مي تواند، مگر قليان كشيدن و ترياك كشيدن براي آنها ضرورت باشد و ترك آن قابل تحمل نباشد.
اطاعت نكردن والدين در مصرف ترياك و قليان
سؤال: آيا مى توان از والدين جهت تهيه آتش قليان و ترياك اطاعت نكرد؟
جواب:مي تواند، مگر قليان كشيدن و ترياك كشيدن براي آنها ضرورت باشد و ترك آن قابل تحمل نباشد.
چگونگي جبران رنجاندن پدر و مادر
سؤال:در گذشته عصبي بودم و در مواردي پدر و مادرم را از دست خود رنجاندم و آنان را مي آزردم اكنون چه كنم كه خداوند و آنان مرا ببخشند؟
جواب:براي آنها خيرات و مبرات كنيد، آنها در عالم برزخ راضي مي شوند
عدم نگهداري از مادر
سؤال:مادر کهنسالی فرزندانی دارد که نگهداری او را بین خود تقسیم كرده اند ولی یكی از فرزندان از نگهداری مادر خود ابا می كند و حتی او را مورد ضرب و شتم قرار می دهد، تكلیف دیگر فرزندان در قبال مسأله چیست؟
جواب:فرزندان ديگر بايد او را در رفاه و آسايش قرار بدهند و به خوبي از او پرستاري كنند و كسي كه نكند عاقبت به خير نمي شود و گناهش خيلي بزرگ است.
راه محرميت دختر خوانده
سؤال:من پسرى را به فرزند خواندگى قبول كردم و او را به وسيله دختر برادرم از راه شير دادن به خود محرم كردم، حال اگر بخواهم دختری 2 ساله را به فرزند خواندگى قبول كنم راه محرم شدن با شوهرم و با پسرى كه دارم چگونه است؟ و آيا راهى وجود دارد؟
جواب:پدر شما او را عقد موقت كند، به شما و ديگران محرم مي شود.
وجوب آموزش خواندن و نوشتن به فرزندان
سؤال:آيا بر پدر واجب است كه خواندن و نوشتن را به فرزندان خود (چه دختر چه پسر) ياد دهد؟
جواب:در زمان فعلي واجب است.
اطاعت پدر و مادر در مستحبات و مكروهات
سؤال:آيا اطاعت از پدر يا مادر در ترك مستحبّ، يا انجام مكروه، واجب است؟
جواب:اگر موجب اذيت آنها شود واجب است.
ترجيح امر پدر يا مادر در انجام كاري
سؤال:مقام مادر بالاتر است، يا پدر؟ در مقام تعارض بين اطاعت امر پدر و مادر، كدام را بايد ترجيح دهيم؟
جواب:تفاوتي ندارد و در تعارض بين اطاعت از يكي از آنها اگر نشود جمع كرد يكي را بايد اطاعت كرد.
الزام پدر به رفتن به نماز جماعت
سؤال:در صورتی که پدر الزام کند که فرزند پسر به نماز جماعت برود حکم چیست؟
جواب:لازم است.
پشيماني از واگذاري حق حضانت
سؤال:مادرى حق حضانت خود را واگذار مى كند و سپس پشيمان مى گردد، آيا مى تواند مجدداً حق خود را مطالبه كند؟
جواب:نمي تواند.
امر پدر به فراگيري قرآن
سؤال:آيا پدر مى تواند يادگرفتن قرآن را بر فرزند واجب نمايد و اگر بگويد: من راضى نيستم كه در اين مسأله كوتاهى نمايى، وظيفه فرزند چيست؟
جواب:بايد امر او را متابعت كنيد.
اطاعت امر پدر و مادر تا آخر عمر
سؤال:آيا اطاعت امرپدر و مادر در زماني كه فرزند تحت تكفل آنها است واجب است يا اين وجوب تا آحر عمر و وقتي خود فرزند داراي عائله و زن و زندگي و... است ادامه دارد؟
جواب:امر پدر و مادر در هر زماني واجب است.
رفتن به مكاني بدون اينكه پدر و مادر بفهمند
سؤال:اگر فرزند بداند كه والدينش راضي نيستند به مكاني برود، در صورتي كه بدون آنكه پدر و مادر بفهمند به آنجا برود آيا اشكالي دارد ؟
جواب:اشكال ندارد.
مقدم داشتن حرف پدر و مادر
سؤال:اگر مادر يا پدر انسان امر به كاري كردند آيا بايد ابتدا آن كار را انجام داد يا نماز اول وقت را به جا آورد؟
جواب:اگر كار آنها فوري باشد امر آنها مقدم است.
اذن پدر ومادر در انجام كار مستحبي
سؤال:اگر والدين در اعمال مستحبي(نه واجب)مثل رفتن به جمكران و...مانع انسان شوند، اطاعت ازآنهاواجب است؟اگر اين مخالفت دلايل منطقي نداشته باشد چطور؟
جواب:اگر موجب اذيت آنها شود بايد نرود مگر مخفيانه برود كه اذن آنها شرط نيست.
مسئوليت نگهداري پدر و مادر بيمار
سؤال:آيا نگهدارى و كفالت پدر و مادر بيمار يا معلول يا از كار افتاده به عهده همه فرزندان اعم از پسران و دختران وى مى باشد يا دختران در اين مورد مسؤوليتى ندارند؟
جواب:همه مسئوليت دارند.
مسئوليت نگهداري پدر و مادري كه پسر ندارند
سؤال:آيا نگهدارى پدر و مادرى كه داراى پسر نمى باشند، به عهده دختران آنها مى باشد؟
جواب:مسئوليت دارند.
كمك كردن پدري كه اهل مسائل ديني نيست
سؤال:پدرم اعتقاد چندانى به مسائل دينى ندارد، و فقط نماز و روزه را به جا مى آورد، آن هم كاملاً سرسرى، امّا بقيّه تكاليف مانند خمس و زكات و مانند آن را رعايت نمى كند. نمى خواهم اموال ايشان در مسائل زندگى من داخل شود، امّا اصرار دارند كه به من كمك كنند. لطفاً در اين مورد به سؤالات زير پاسخ دهيد:
1ـ آيا اجازه دارم كمك هاي مالي ايشان را دريافت كنم؟
2ـ مبلغى كه تاكنون كمك كرده اند، مرا به ايشان زياد وابسته كرده است. به نظر شما چه كارى در اين شرايط مناسب است؟
3ـ عدم رعايت فروع دين، عدم اعتقاد عملى به اصول را نشان مى دهد. دوستى با ايشان من را نسبت به دين و حلال و حرام و واجبات بى تفاوت مى كند. چگونه مى توان اين مطلب را به ايشان متذكّر شد به طورى كه ناراحت نشود، و از طرف من نيز اتمام حجّت شده باشد. با توجّه به اين كه ايشان بسيار عاطفى هستند، و به كوچكترين انتقادات سازنده اى ناراحت مى شوند، و اشك مى ريزند؟
جواب:1- جايز است.
2- اشكال ندارد.
3- بايد با او با كمال ملاطفت رفتار كنید و ناراحت كردن او حرام بلكه ظلم بزرگ است.
دعا كردن براي پدري كه ظالم و فاسق بوده
سؤال:پدر بنده در زمان حيات، مرتكب خطاهاي زيادي شده است و از هر نظر ظالم و فاسق بوده و او را مستحقّ هيچ گونه امر خيرى نمى بينم و هيچ گونه حقّى را بر گردن خود احساس نمي كنم و تا به حال نيز هيچ امر خيرى براى ايشان انجام نداده ام، تكليف بنده چيست؟
جواب:حق به شما دارند و بايد خيلي به ياد آنها باشيد
