در شرایطی که پس از آغاز بازنگری مرحله‌ای جمهوری اسلامی ایران در تعهدات هسته‌ای خود، تلاش دیگر اعضای توافق هسته‌ای (برجام) برای حفظ این توافق افزایش یافته، وین، پایتخت اتریش، امروز میزبان نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام است. بر اساس آنچه تاکنون در عرصه رسانه‌ای منتشر شده، قرار است در این نشست بخش‌های مهمی از تعهدات هر دو طرف مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.
به گزارش
«آزادی»، نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام امروز در حالی در وین برگزار می‌شود که به گفته سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان، این نشست فرصتی برای طرح مباحث و آماده‌سازی نشست آتی وزرای خارجه ایران و ۱+۴ است.
نشست امروز وین به فاصله یک ماه بعد از نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزرا و مدیران کل سیاسی ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) برگزار می‌شود که هفتم تیرماه در همین شهر به ریاست سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران و هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد.
سید عباس موسوی هفته گذشته درباره نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام عنوان کرد: «پس از نشست قبلی کمیسیون مشترک برجام که در روز هفتم تیرماه برگزار شد، سیاست جدید جمهوری اسلامی ایران در زمینه توقف اجرای برخی از تعهدات خویش منجر به آثار عینی و عملی شد و طرف‌های اروپایی خواستار آن شدند که این وضعیت جدید پیش از برگزاری نشست وزرای خارجه، در یک جلسه کمیسیون مشترک در سطح معاونان به بحث گذاشته شود».
وی افزود: «در همین فاصله، جمهوری اسلامی ایران نیز برخی موارد جدید از عدم ایفای تعهدات برجامی طرف‌های مقابل در زمینه اثربخشی رفع تحریم‌ها را طی نامه‌ای به امضای آقای دکتر ظریف به خانم موگرینی و سایر اعضای برجام اعلام کرده است. در نتیجه، طرف‌های برجام بر این نظر هستند که مناسب است پیش از نشست وزرای خارجه، این موارد نیز از سوی معاونان و مدیران سیاسی مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد و بر همین اساس، توافق شد یک نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام در تاریخ ششم مردادماه در وین برگزار شود».
در پی این اظهارات، روز یکم مرداد ماه نیز اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای با تأیید برگزاری این نشست عنوان کرد که نشست مذکور به درخواست فرانسه، آلمان، انگلیس و ایران برگزار و در آن «مسائل مرتبط با اجرای برجام و همه ابعاد آن» بررسی خواهد شد.
در حالی که نه طرف ایرانی و نه طرف اروپایی جزئیاتی از موضوعات مورد بحث در نشست امروز وین ارائه نکرده‌اند، معاون وزیر خارجه روسیه روز گذشته دو محور اصلی مباحثات در این نشست را مورد اشاره قرار داد. سرگئی ریابکف اظهار داشت مکانیزم پرداخت «اینستکس» برای تجارت با ایران و وضعیت رآکتور آب سنگین اراک مهمترین موضوعات مورد بحث خواهند بود. وی تأکید کرد که اگر مکانیزم اینستکس برای کشور‌های ثالت باز شود و تراکنش‌های نفتی با ایران نیز امکان‌پذیر باشد، در آن صورت شانس نجات برجام افزایش خواهد یافت.
این مقام روس در ادامه و در توضیح بیشتر این دو محور گفت: «با وجود آنکه تولید آب سنگین توسط ایران افزایش یافته، اما این موضوع آنقدر سریع نیست که به چالش فوری تبدیل شود». وی افزود: «البته اینستکس در این نشست مورد بررسی قرار خواهد گرفت، اما موضوعات بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارند. تمامی پروژه‌هایی که در حال اجرا بوده چالش‌هایی را تجربه کرده‌اند که از جمله موضوعاتی است که مربوط به تهدیدات آمریکا و اعمال مستقیم تحریم‌ها است. فردو و اراک و دیگر مسائل از مهمترین موضوعات برای نشست کمیسیون مشترک برجام خواهد بود».
به این ترتیب، با توجه به اظهارات معاون وزیر خارجه روسیه از یک طرف و بیانیه آخرین نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور عراقچی و اشمید از سوی دیگر، انتظار می‌رود نشست امروز، بیش از هر چیز بر رسیدن به راهکار‌های عملی و فنی برای مباحث مورد توافق در نشست قبلی و فراهم ساختن زمینه برای یک توافق سیاسی احتمالی در نشست آتی وزرای خارجه متمرکز باشد.
گفتنی است در پایان نشست تیر ماه، بیانیه‌ای ۹ بندی صادر شد و طرف‌های حاضر بر صیانت از برجام تأکید کرده و یادآور شدند که رفع تحریم‌ها یک بخش اساسی از برجام است و در این خصوص تعهدات مربوطه خود را مرور کردند. آن‌ها همچنین تلاش‌های معطوف به کاهش آثار منفی خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها، که مکرراً نسبت به آن ابراز تاسف کرده‌اند، را مورد مداقه قرار دادند.
در این بیانیه همچنین آمده است: «فرانسه، آلمان و انگلستان، به اطلاع اعضاءرساندند که اینستکس عملیاتی شده و در دسترس تمامی دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی قرار دارد و اولین تراکنش‌های آن نیز در حال پردازش است. همکاری‌های تکمیلی جاری با نهاد متقابل تاسیس شده ایرانی (سازوکار تجارت و تأمین مالی ایران و اروپا) تسریع خواهد شد. آن‌ها تایید کردند که برخی دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی در حال پیوستن به سهامداران اینستکس، که یک سازوکار خاص معطوف به تسهیل تجارت قانونی با ایران است، می‌باشند. آن‌ها همچنین در حال تلاش هستند تا اینستکس را به روی فعالان اقتصادی کشور‌های ثالث نیز باز کنند».
کمیسیون مشترک همچنین کارشناسان را موظف کرد تا به دنبال راهکار‌های عملی به ویژه برای صادرات اورانیم دارای غنای پایین و آب سنگین تحت ترتیبات مناسب باشند. اعضا توافق کردند که از نزدیک اجرای برجام را رصد کرده و تصمیم گرفته شد تا نشست کمیسیون مشترک وزرای خارجه برجام در آینده نزدیک تشکیل شود. به این ترتیب، همان‌گونه که اشاره شد، نشست امروز در واقع بر یافتن راهکار‌های عملی و فنی برای موارد مذکور در این بیانیه متمرکز خواهد بود.
