چگونه فیلم سینمایی عملیات موساد در تهران ضبط شد؟

فیلم سینمایی «عامل عملیاتی / Operative» درباره سلسله عملیات تروریستی موساد علیه برنامه هسته‌ای ایران در شرایطی در دسترس عموم قرار گرفته که سکانس‌هایی از آن به وضوح در تهران ضبط شده است؛ اقدامی که هرچند در پایتخت غیرممکن نیست، با توجه به ملاحظات موجود برای هر نوع عکاسی و فیلمبرداری در تهران، امری عجیب و دور از انتظار به نظر می‌رسد و عجیب‌تر اینکه در قبال این اتفاق شاهد هیچ واکنشی نیستیم.

به گزارش «تابناک»؛ کتاب «معلم انگلیسی: یک رمان / The English Teacher: A Novel» نوشته ییفتاچ ریچر آتیر نویسنده صهیونیست ساکن فلسطین اشغالی سال 2016 منتشر و حاوی روایتی داستان‌گونه از تحرکات موساد علیه برنامه هسته‌ای صلح آمیز ایران بود که منجر به ترور شماری از دانشمندان هسته‌ای و انتقال قطعات آلوده و ویروس به تأسیسات هسته‌ای ایران شد اما در نهایت منتهی به نتایج فلج‌کننده‌ای برای برنامه هسته‌ای ایران نشد.

انتشار اطلاعات عملیات‌ اطلاعاتی موساد در قالب داستانی، اتفاق تازه‌ای نیست و نظیر این رمان‌ در چند دهه اخیر با اهداف مختلف نظیر قدرت‌نمایی با استفاده از اطلاعات سوخته و در دسترس دستگاه‌های اطلاعاتی رقیب که صرفاً عموم افکارعمومی از آن بی‌خبرند یا ارائه اطلاعات غلط و ایجاد جنگ روانی منتشر شده است. این برنامه آنچنان مورد توجه قرار نگرفت و شاید همین باعث شد اسرائیلی‌ها با اتکا به این رمان، به سراغ ساخت فیلم سینمایی بروند و داستان بخشی از اقدامات تروریستی‌شان در قبال برنامه هسته‌ای ایران را در این بستر بیاورند.

فیلم سینمایی «عامل عملیاتی / Operative» به کارگردانی یوول آدلر که با تهیه کنندگی آن کری، تهیه کننده هالیوودی ساخته شده، محصول مشترک اسرائیل، آمریکا، آلمان و فرانسه است؛ اما در اصل یک فیلم اسرائیلی است که صرفاً بازیگران اصلی‌اش از فلسطین اشغالی نیستند. دیانه کروگر بازیگر آمریکایی نقش اصلی این فرم را بازی می‌کند که یک جاسوس چند تابعیتی فاقد اصالت یهودی به نام «راشل» است. راشل با هدایت افسر ارشدش «توماس» با بازی مارتین فریمن، در چندین عملیات از جمله ارتباط با یک تاجر فروشنده تجهیزات دارای کاربرد دوگانه به ایران به نام «فرهاد» با بازی کاس انوار ظاهر می‌شود.

بر اساس داستان این فیلم، راشل که از کیفیت جنایت‌‌هایی که باید یک عامل موساد انجام دهد، به خوبی آگاهی ندارد به دستگاه اطلاعات رژیم صهیونیستی متصل می‌شود و در آزمون سنجش توانایی‌اش، یک دانشمند تحت حفاظت روسیه را ـ که در برنامه هسته‌ای ایران فعالیت دارد ـ در آلمان ترور می‌کند و سپس به عنوان عامل عملیاتی با پوشش معلم زبان انگلیسی وارد تهران می‌شود و ضمن نزدیک شدن به مدیر شرکت تأمین کننده سرور برای تأسیسات هسته‌ای ایران و آپلود ویروس در سرورها، بخشی از عملیات انتقال بمب‌های مغناطیسی به تهران برای ترور دانشمندان هسته‌ای را از طریق قاچاق‌بران کردستان ایران انجام می‌دهد.

عمده این تریلر جاسوسی در کشورهای اروپایی و آمریکا ضبط شده و با افزودن نشانه‌هایی نظیر صندوق صدقه، زنان چادری، روحانی و نظایر اینها و فلو کردن پست زمینه نماها، کوشیده شده فضا شبیه به تهران درآید اما شگفت انگیز اینکه برخی نماها در خیابان‌های تهران از جمله خیابان انقلاب ضبط شده است. البته واضح است که دیانه کروگر به تهران سفر نکرده و نماهایی که از او در تهران ثبت شده یا پس از ثبت اینسرت‌ها از طریق تکنولوژی پرده سبز تکمیل و یا توسط بدل از پشت سر در خیابان‌های تهران فیلمبرداری شده است. قطعاً اگر بازیگر فیلم «تروآ» و «پست‌فطرت‌های لعنتی» به تهران می‌آمد و دوربین به دنبال او در خیابان‌ها راه می‌افتاد، ثبت سکانس‌های متعدد در تهران ناممکن بود و ماجرا لو می‌رفت.

یوول آدلر کارگردان صهیونیست فیلمِ عامل عملیاتی درباره ثبت معدود سکانس‌هایی که از ایران گرفته، در زمان نمایش این فیلم در جشنواره برلین گفته بود که فیلمبردارش در ایران را اینترنتی هدایت می‌کرده که چند نماهایی با چه قاب‌بندی‌ها و زوایایی را بگیرد. به تعبیر دیگر، او با استفاده از یک دستیار در تهران و احتمالاً یک بازیگر بدل این صحنه‌ها را در تهران ثبت کرده و در کنار صحنه‌های بازسازی شده دیگر از تهران که برای اهالی تهران به خوبی قابل تفکیک است، قرار داده است.

در این شرایط البته همچنان این پرسش باقی است که همین نماهای محدود چگونه در تهران فیلمبرداری شده، چون دست‌کم در پایتخت عکاسی و فیلمبرداری حتی با کارت خبرنگاری رسانه نیز ممکن نیست و نیاز به مجوز از نهادهای مسئول دارد و در صورتی که با عکاس یا فیلمبردار بدون مجوز مواجهه‌ای صورت پذیرد، با چالش جدی مواجه می‌شود؛ بنابراین، از این منظر انتظار می‌رود دست‌کم حساسیتی که نسبت به خبرنگاران و عکاسان وجود دارد، نسبت به عوامل تولید چنین فیلم‌هایی نیز وجود داشته باشد.