آثار عقب ماندگی اقتصادی از منظر حضرت امام صادق (ع)

جناب شیخ الائمه حضرت امام صادق ـ علیه السلام ـ در روایت شریفی می‌فرمایند: «غلاء السعر یُسیءُ الخُلق و یُذهِب الأمانة و یَضجُرُ المرءَ المسلم»؛ به این معنا که «گرانی قیمت‌ها اخلاق و رفتار مردم را بد می‌کند. امانت داری را از بین می‌برد و مردم مسلمان را در فشار و سختی به ستوه می‌آورد.»
کد خبر: ۹۸۵۱۳۳
|
۲۶ ارديبهشت ۱۴۰۲ - ۰۷:۵۱ 16 May 2023
|
30705 بازدید
|

آثار عقب ماندگی اقتصادی از منظر حضرت امام صادق(ع)

رئیس مذهب شیعه در کنار توجه ویژه به توسعه دانش در جهان تشیع، بر افزایش قدرت اقتصادی شیعیان تاکید ویژه‌ای داشته و همواره بر تحقق این هدف از راه های مشروع تاکید می‌نمود و آثار زیان‌بار و خطرناک افزایش شدید قیمت‌ها و گسترش فقر را یادآور شده بود؛ بخشی مهم از سیره امام صادق که کمتر به آن توجه شده است.

به گزارش «تابناک»؛ امام صادق ـ علیه السلام ـ که ششمین امام معصوم است و مذهب شیعه را با نام او به عنوان مذهب جعفری می‌شناسند، در سال ۸۰ یا ۸۳ قمری در مدینه به دنیا آمد و پس از رحلت پدر، رهبری فکری و سیاسی شیعیان اصیل پیرو مذهب امامیه را بر عهده گرفت. آن حضرت تا سال ۱۴۸ قمری در قید حیات بود. در این مدت هزاران شاگرد در محفل درسش حاضر می‌شدند و مورد ستایش تمامی عالمان عصر خویش بود. در متون دینی شیعه، چندین هزار روایت از آن حضرت در تفسیر، اخلاق و به ویژه فقه، رسیده که باعث عظمت حدیث شیعه و موجب تقویت بنیه علمی آن است.

از آغاز ولادت تا هنگام رحلت این امام بزرگوار، ده تن از امویان به نام های: عبدالملک پسر مروان، ولید پسر عبد الملک (ولید اول)، سلیمان پسر عبد الملک، عمر پسر عبد العزیز، یزید پسر عبد الملک (یزید دوم)، هشام پسر عبد الملک، ولید پسر یزید (ولید دوم)، یزید پسر ولید (یزید سوم)، ابراهیم پسر ولید و مروان پسر محمد، و دو تن از عباسیان ابو العباس، عبد الله پسر محمد معروف به سفاح و ابو جعفر پسر محمد معروف به منصور بر حوزه اسلامی حکومت داشته اند. آغاز امامت امام صادق (ع) با حکومت هشام پسر عبد الملک و پایان آن، با دوازدهمین سال از حکومت ابو جعفر منصور (المنصور بالله) مشهور به دوانیقی مصادف بوده است.

یکی از اصول اقتصادی حضرت صادق (ع) تلاش دایم و پایداری در راه هدف است. تحرک و پویایی که از اعتقاد راسخ انسان به مقاصد خویش سرچشمه می‌گیرد، در راه رسیدن به مراد ضروری‌ترین عامل به شمار می‌آید. انسان مسلمان برای رسیدن به سعادت اخروی باید در امور دنیوی خویش نیز تلاش کند و آن را به عنوان وسیله و پلی برای وصال به مطلوب بنگرد.

علی بن عبدالعزیز می‌گوید: امام صادق (ع) روزی از من احوال عمر بن مسلم را پرسید، عرضه داشتم فدایت شوم او از تجارت دست برداشته و به عبادت و نماز و دعا روی آورده است. امام فرمود: «وای بر او! آیا او نمی‌داند، هر کس به دنبال دنیا و کسب روزی حلال نرود، دعایش مستجاب نخواهد شد.» سپس امام افزود: هنگامی که آیه «من یتق الله یجعل له مخرجا و یرزقه من حیث لا یحتسب» [۱]؛ هر کس تقوای الهی پیشه کند (خداوند) راه خروج از مشکلات را برایش قرار می‌دهد و از جایی که گمان نمی‌برد روزی اش می‌دهد.» نازل شد، چند تن از اصحاب پیامبر (ص) از کسب و کار دست کشیده و در‌ها را به روی خود بسته، مشغول عبادت شدند تا خداوند متعال روزی آنان را از طریق عبادت برساند.

هنگامی که رسول اکرم (ص) خبردار شد، آنان را احضار نمود و فرمود: «شما به چه انگیزه‌ای از کسب و کار دست کشیده و از جامعه فاصله گرفته و به عبادت پرداخته اید؟» گفتند: «یا رسول الله! خداوند روزی ما را تکفل کرده و ما هم به عبادت او روی آورده ایم.» رسول خدا (ص) فرمود: «انه من فعل ذلک لم یستجب له، علیکم بالطلب؛ هر کس چنین کند دعای او پذیرفته نخواهد شد، بر شما باد به کسب روزی و درآمد.» [۲]

در روایت دیگری حضرت تلاش حضرت علی (ع) را به تصویر کشیده و به عنوان الگو مطرح می‌شود. «عَن أَبِی عَبدِاللَّهِ (ع) أَنَّ عَلِیاً (ع) أَعتَقَ أَلْفَ مملُوک من کدِّ یدِه؛ امام صادق (ع) فرمود: «علی (ع) هزار بنده از دست رنج خود (خرید و در راه خدا) آزاد کرد.» [۳]

و نیزحضرت امام صادق (ع) در سخن دیگری توضیح می‌دهد که برخی از افراد دعایشان هیچ گاه به اجابت نخواهد رسید و از جمله فرمود: «أَربَعَةٌ لَا تُستَجَابُ لَهُمْ دَعْوَةٌ رَجُلٌ جَالِسٌ فِی بَیتِهِ یقُولُ اللَّهُمَّ ارزُقنِی فَیقَالُ لَه أَ لَم آمرک بالطَّلَبِ؛ [۴]مردی در خانه اش نشسته و مدام می‌گوید خدایا! به من روزی عطا کن! به او گفته می‌شود آیا تو را فرمان ندادم به طلب [روزی]».

جناب شیخ الائمه حضرت امام صادق ـ علیه السلام ـ در روایت شریفی می‌فرمایند: «غلاء السعر یُسیءُ الخُلق و یُذهِب الأمانة و یَضجُرُ المرءَ المسلم [۵]» به این معنا که «گرانی قیمت‌ها اخلاق و رفتار مردم را بد می‌کند. امانت داری را از بین می‌برد و مردم مسلمان را در فشار و سختی به ستوه می‌آورد.»

تأکیدی که نشان دهنده آثار سوء عقب ماندگی اقتصادی است و موجب می‌شود بر اثر گرانی و تورم، بخش‌های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به ویژه ارزش‌های اخلاقی جامعه به شدت آسیب ببیند که این‌ها همه از آثار عقب ماندگی اقتصادی است؛ بنابراین، روایت و روایات متعدد دیگری که تأییدکننده این موضوع است، جهاد اقتصادی با جهاد فرهنگی ارتباط مستقیم پیدا می‌کند، چون در این میدان مبارزه، تلاش برای تولید انبوه محصولات فاسد فرهنگی با بهره گیری از ابزار‌ها و تکنیک‌های متعدد از یک سو و از سوی دیگر برنامه ریزی برای تحریم همه جانبه اقتصادی نظام جمهوری اسلامی ایران با یک هدف مشخص صورت می‌گیرد که آن افول اخلاق در جامعه اسلامی است که در صورت تحقق آن، همه آرمان‌های نظام مورد تهدید قرار می‌گیرند.


یکی از سپاهیان جهل، فقر است

جناب شیخ الائمه (ع) همچنین در روایت شریف دیگری نیز در توضیح مبحث مربوط به جنود عقل و جهل می‌فرمایند: «یکی از سپاهیان عقل، غنا و یکی از سپاهیان جهل، فقر است. [۶]» با این تعبیر مشخص می‌شود که «فقر» در واقع زمینه ساز «جهل» در جامعه است و این دو موضوع یک رابطه مشخص و تعریف شده در حوزه‌های اجتماعی دارند.

بنابراین، می‌توان این گونه نتیجه گرفت که عقب ماندگی اقتصادی هم فقر دینی در جامعه ایجاد می‌کند و هم موجب بروز فقر فرهنگی در جامعه می‌شود.


پی نوشت

۱. طلاق؛ ۳-۴.
۲. تهذیب الاحکام، ج ۶، ص ۳۲۳.
۳. وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص ۲۲، ح ۱؛ کافی؛ ج ۵، ص ۷۴، ح ۲ و ۴.
۴. اصول کافی، باب من لا تستجاب دعوته، حدیث ۲.
۵. فروع کافی، شیخ کلینی، جلد ۵، کتاب المعیشة، باب الاسعار ۱۶۴، ح ۶،
۶. الکافی، کتاب العقل و الجهل، ح ۱۴

 

اشتراک گذاری
تور پاییز ۱۴۰۳ صفحه خبر
بلیط هواپیما تبلیغ پایین متن خبر
برچسب ها
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۲۳
در انتظار بررسی: ۱۲
انتشار یافته: ۱۷
ناشناس
|
Germany
|
۰۰:۱۳ - ۱۳۹۹/۰۳/۲۹
پرداخت یارانه مهمترین نشانه سر پا نبودن اقتصاد یک جامعه است
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۱۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
اینا رو بمردم نگید به مسئولینی بگین که با بی عرضگی خودشون و آقا زاده هاشون، مردم رو بدبخت کردن
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۴۳ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
لطفا نسخه اصلاحات اسلامی برای اقتصاد امروز را بگید آیا اسلام برای شرایط امروز ایران راه برون رفت دارد راهی که بتوان آنرا در قالب یک برنامه مدون و اجرایی به یک تیم اقتصادی قوی داد تا اجرایش کرد
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۸:۵۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
امام صادق ع قرنها قبل حرفی را زد که اکنون فریدمن اقتصاد دان برجسته می گوید .
تورم اخلاق مردم را نیز خراب می کند .
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۶:۴۴ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
این مسایل برای فهم نیاز به حدیث ندارد نیاز به افراد کارآمد و اقتصاددان و سیاستمداران دنیا دیده دارد.
مرتضی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۹:۵۲ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
لطفا اشاره ای هم به نهج البلاغه می فرمودید که امام علی وظیفه تأمین معاش و امنیت را برای حاکم و وظیفه تبعیت از حکومت را برای مردم (در قبال اولی) فرض دانسته اند.
ناشناس
|
Germany
|
۱۰:۳۸ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
‌شماها که اینقدر میدونین و رفرنس دارین و ادعاتون میشه پس چرا وضع ما رو به این روز انداختین؟
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۰:۴۸ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
خود امام صادق از چه طریقی روزگار میگذراند؟
کمک مالی از طرف دیگران.
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۲:۳۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
ایشان مزرعه دار بودند و کشاورزی میکردند
ناشناس
| United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland |
۱۳:۱۹ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
از طریق کشاورزی و تجارت. امامان معصوم هیچگاه از سهم امام مصرف ننمودند و آنرا به دیگران اختصاص دادند.
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۴:۰۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
امامان ما همیشه کار میکردن ، اون روایت مشهور را که در مورد امام کاظم پدر بزرگارش شنیده ایم، کار کردن امام علی در نخلستانهای کوفه و مدینه که هنوز هم آثارش در ندینه وجود داره چاههای آب شیرینی که هنوز در باغ فک وجود داره
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۴:۲۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
امام صادق(ع) هم مانند امام باقر گرچه متولی و مسئول موقوفات پیامبر، علی و فاطمه علیهم السلام بود ولی با این حال شخصا بیل به دست می گرفت و کشاورزی می کرد و گاهی هم از طریق مضاربه ثروت به دست می آوردند.

عبدالاعلی می گوید: در اطراف مدینه، در یکی از راهها در هوای گرم تابستان امام صادق(ع) را دیدم و گفتم: فدای تو بشوم تو با این مقام و عظمت چطور در این روز گرم خود را به مشقت انداخته ای؟! امام فرمود: ای عبدالاعلی! آمدم کار بکنم و روزی حلال به دست آورم تا از مانند تو بی نیاز گردم.(وسایل ج 12 ص 10 ح 2)

ابو عمرو شیبانی می گوید: روزی امام صادق(ع) را در هوای گرم دیدم که بیل گرفته؛ روپوش سفتی هم پوشیده بود، در باغ خود کار می کرد و عرق می ریخت، گفتم: فدایت شوم بیل را به من بده تا من به جای تو کار کنم. امام فرمود: من دوست دارم که انسان برای اداره زندگی خود ناراحتی گرمای آفتاب را بچشد. (همان، ص 23 ح 7 باب 9).

ابو بصیر می گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود: من در برخی از باغاتم کار می کنم و عرق می ریزم با اینکه کسانی هستند که آن کار را انجام بدهند ولی من خودم آن کارها را می کنم تا خداوند ببیند که من در پی به دست آوردن روزی حلال هستم.(همان، ص23 ح ۸)
سعید
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۱۶ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
این حدیث را تا کنون هیچ امام جمعه ای در خطبه های جمعه بیان نکرده!!!!!
پاسخ ها
فاطمه
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۴:۴۱ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
این حدیث حقیقت داره و مورد مشابه در بحث اقتصاد در نهج
البلاغه هست بخش عهدنامه حضرت به مالک اشتر نخعی شاید
گفتن شما نشنیده باشید
ایرانی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۲:۵۷ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
این حدیث را باید مسئولان 1000بار سرمشق بنویسند
ناشناس
|
United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
|
۱۳:۲۲ - ۱۴۰۲/۰۲/۲۶
آقایان باید اعتراف نمایند که حتی شناختشان از ائمه و منش آنها نیز درست نبوده و در هدایت جامعه به بیراهه رفته اهچند‌ امام حسن عسکری س فرموده اند مدارا با دشمن خدا بهترین صدقه است. عمل به همین حدیث می توانست ایران را از این همه فشار خارجی برهاند ولی دوستان عکس آن عمل نمودند.
برچسب منتخب
# قیمت طلا # مهاجران افغان # حمله اسرائیل به ایران # ترامپ # حمله ایران به اسرائیل # قیمت دلار # سردار سلامی
الی گشت
قیمت امروز آهن آلات
نظرسنجی
عملکرد صد روز نخست دولت مسعود پزشکیان را چگونه ارزیابی می کنید؟